Onderwerp
Cultuurnota 2001-2004 (56 nieuwsberichten)
- Via de bestuursrechter in Amsterdam probeerde Maatschappij Discordia gisteren de subsidie-afwijzing van staatssecretaris Van der Ploeg (Cultuur) terug te draaien. Het toneelgezelschap vloog in 2000, na achttien jaar subsidie te hebben ontvangen, uit het Kunstenplan. "In een fatsoenlijke rechtsstaat past het niet om een doodvonnis zonder voldoende bewijs te voltrekken," aldus adcovaat P. Nicolaï van Discordia. Het toneelgezelschap is niet vernieuwend en inspirerend meer, oordeelde de Raad voor Cultuur, die Van der Ploeg adviseert. Volgens het toneelgezelschap ontbreekt het bij dit oordeel aan bewijs. De bestuursrechter doet binnen zes weken uitspraak. (Parool, 6/2/02)
- Het kabinet geeft toneelgroep De Appel in Den Haag geen rijkssubsidie. In plaats daarvan kan de gemeente Den Haag in 2001 en 2002 per jaar 200.000 gulden extra tegemoet zien voor "nieuwe kwalitatieve impulsen voor het theaterklimaat". De regering handelt daarmee naar eigen zeggen "in de geest van" de motie van het CDA die maandag door een meerderheid van de Tweede Kamer werd aangenomen. Daarin wordt gevraagd om De Appel, ondanks het negatieve advies van de Raad voor Cultuur, toch subsidie te verlenen. Een van de argumenten is dat Den Haag er in de Cultuurnota toch al bekaaid afkomt.
Staatssecretaris Van der Ploeg liet meteen na de stemming al doorschemeren dat hij De Appel weinig kans gaf. Volgens hem zijn er in het advies van de raad geen aanknopingspunten om toch geld te geven. Verder zou een heroverweging kunnen leiden tot juridische procedures van andere gezelschappen die geen subsidie meer krijgen. De gemeente Den Haag heeft De Appel wel 3 miljoen gulden toegezegd. De Appel, heeft volgens eigen berekening 4 miljoen gulden nodig om te kunnen blijven bestaan. Zakelijk leider G. Dijkstra van het gezelschap noemt het kabinetsbesluit bizar. "Als een staatssecretaris zich niet laat overtuigen door een kamerbrede meerderheid die vindt dat De Appel van groot belang is voor het Nederlandse toneel, dan is dat bizar", zegt hij. "Wat moet je als je tot in het parlement wordt gesteund, maar te maken hebt met een staatssecretaris die alleen maar een advies van de Raad voor Cultuur kan uitvoeren?" Volgens Dijkstra is De Appel zonder de rijkssteun en ondanks het geld van de gemeente Den Haag, gedoemd te stoppen. "Daar hebben wij op ingezet. Als het miljoen er niet komt, valt het doek", aldus Dijkstra. Het gezelschap zal in elk geval nog tot in de zomer volgend jaar blijven spelen. De indienster van de motie, CDA-Tweede-Kamerlid Visser, noemt de reactie van het kabinet typisch Paars en vreest dat haar poging het gezelschap te redden zal mislukken. "Ik kan alleen maar concluderen dat de motie niet wordt uitgevoerd en dat Paars De Appel laat vallen. Ik zal proberen druk uit te oefenen, maar ik moet de realiteit van het politieke veld onder ogen zien." (ANP, 24/11/00)
- Matin van Veldhuizen heeft sinds het uitkomen van het negatieve advies van de Raad voor Cultuur geen nacht behoorlijk geslapen. Telkens bedenkt ze nieuwe argumenten die Carrousel binnen de boot moeten houden. "We hebben ongelofelijk veel adhesie gekregen. Dat is goed voor je zelfbeeld, want die kritiek van de Raad is behoorlijk vernietigend." Een half jaar is ze nu bezig met de lobby, maar de motie die het gezelschap nog een kans moest geven heeft het in de Tweede Kamer niet gered. "Waarom telt continuïteit niet in dit rare land? Waarom is hier geen gevoel voor de basis waaruit artistieke erupties kunnen ontstaan? Ik ben echt dag en nacht bezig met dat stomme vak, een sociaal leven buiten het toneel heb ik nauwelijks, alle energie gaat in die groep. Het is een verslaving." (Volkskrant, 23/11/00)
- Of Bewth het de komende cultuurnota echt zonder rijkssubsisie moet doen, weten we pas dinsdag, maar nu al staat één ding als een paal boven water: Bewth is lobbykampioen van theaterland. Nadat de groep zich in 1992 en 1996 ondanks een negatief advies door de kunstenplannen heeft gelobbyt, lijkt het ook deze keer weer bijna te lukken. Tijdens het debat over de cultuurnota zegt Judith Belifante: "Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen dat deze theatermakers hun carrière niet in het kunstenplan mogen afmaken." Maar praatjes vullen geen gaatjes, aan het eind van de avond dient Belifante eigenhandig een motie in om een paar gezelschappen alsnog te redden. Bewth komt niet op het lijstje voor. (Volkskrant, 16/11/00)
- De Tweede-Kamerfractie van D66 heeft maandag namens de hele coalitie heroverweging geëist van een aantal negatieve beoordelingen van kunstinstellingen door staatssecretaris Van der Ploeg van Cultuur. Die volgde daarmee de Raad voor Cultuur. De staatssecretaris liet in zijn antwoord weten niets te voelen voor een heroverweging. Het intrekken of verminderen van de subsidie aan circa vijftien instellingen is in het geding. De beoordeling van het Holland Festival, Huis Doorn, toneelgroep De Appel, Maatschappij Discordia, de Rotterdamse Dansgroep, Orkater, het Nationale Toneel, Caroussel, Atelier Delphine, de Gebroeders Flint, de Nationale Reisopera, de Stichting Schrijven, Felix Merites, het Noorderlicht en de Federatie van Kunstenaarsverenigingen moet over. Ook moet er een nieuw advies komen voor de kunstopleidingen. Het moet allemaal voor 2001 gebeuren. GroenLinks en SP neigen zich hierachter te scharen.
De coalitie denkt dat één en ander ongeveer 10 miljoen gulden extra zal kosten. Dat geld moet te vinden zijn, omdat er in de toekomst wordt toegewerkt naar een bedrag van 1 procent van de begroting voor kunst en cultuur. Van der Ploeg noemt de adviezen van de raad zorgvuldig en weloverwogen en wil niet op de stoel van de deskundigen gaan zitten en vindt dat organisaties die zich misdeeld voelen, maar naar de rechter moeten stappen. Verder vraagt hij zich af waar het geld vandaan moet komen. Bij het ministerie zijn 129 bezwaarschriften ingediend, ongeveer 17 procent van de totaal aantal aanvragen. "Dat percentage is vergelijkbaar met de vorige Cultuurplanperiode toen tachtig bezwaren binnenkwamen. Destijds zijn er twee door de rechter gegrond verklaard. Ik heb geen reden om aan te nemen dat dit nu in verhouding meer zal zijn", aldus Van der Ploeg.
De genoemde instellingen moeten blijven bestaan tot de zomer van 2001. Volgens Dittrich van D66 moet ook zeker een Djazzex-achtige situatie worden voorkomen. Vier jaar geleden werd Djazzex, een succesvolle dansgroep uit Den Haag, opgeheven, maar de rechter oordeelde dat de beoordeling onzorgvuldig was geweest. Dat was echter te laat om nog iets te redden. Voor de gezelschappen en instellingen die bij de nieuwe beoordeling weer afvallen, moet een fatsoenlijke afbouwregeling komen, liefst tot 1 januari 2002. (ANP, 13/11/00)
- De landelijke actie tegen de cultuurnota is niet bepaald een enorm succes geworden. Het Ro Theater speelde zaterdag 'De Wespenfabriek' in Leiden gratis en het koor van De Nederlandse Opera deelde op vrijdag pamfletten uit, terwijl het tot 175 telde. Ook in het Trusttheater en bij het Nationale Toneel waren er pamfletten. De enige echte stakers waren de jongeren die bij het Onafhankelijk Toneel 'Heartbreak Hotel' niet speelden. De protestbijeenkomst in de Theaterschool in Amsterdam was goedbezocht maar mat. Cultuurwoordvoerders van VVD, PvdA en D66 hadden begrip voor de eisen van de kunstenaars, maar denken op korte termijn niets meer te kunnen veranderen. Marc van Warmerdam stelde voor om op maandag met z'n allen "in zeker tempo" naar Den Haag te reizen, maar slechts vijf mensen in de zaal waren daarvoor te porren. (VNG & NRC, 12/11/00)
- Een echte staking wordt het niet, maar kunstenaars grijpen hun laatste kans om te protesteren voordat op maandag 13 november de vaste Kamercommissie Cultuur met Staatssecretaris Van der Ploeg van cultuur spreekt over de cultuurnota. Op zaterdag 11 november worden door een aantal podiumkunstenaars werkonderbrekingen gehouden onder de titel '175 seconden voor 175 miljoen'. De samenwerkende kunstinstellingen, die de acties organiseren, eisen structureel 150 miljoen gulden extra en incidenteel 25 miljoen gulden voor de verbetering van de arbeidsomstandigheden.
Grotere gezelschappen die aan het protest meedoen zijn onder andere Het Nationale Toneel, Scapino, Orkater, Gelders Orkest, Nederlands Dans Theater en Rotterdamse Dansgroep. Verder onderbreken ook kleinere organisaties hun voorstelling. De kunstinstellingen beleggen zaterdagavond vanaf 19:00 uur een landelijke protestmanifestatie in de Theaterschool aan de Jodenbreestraat in Amsterdam. Gasten zijn onder meer de leden van de vaste Tweede-Kamercommissie voor Cultuur. De handtekeningen van de kaartenactie zullen worden aangeboden aan de vice-voorzitter van de commissie, Judith Bellinfante (PvdA). Via een videoscherm wordt de zaal op de hoogte gehouden van de diverse werkonderbrekingen. De acties worden georganiseerd door FNV KIEM, de Federatie van Kunstenaarsverenigingen, Kunsten '92, Nederlandse Toonkunstenaarsbond en werkgevers in de kunsten. (VNG, 3/11/00)
- De Operettewereld wacht niet af totdat de beul zijn bijl laat vallen. Nog voor de Tweede Kamer heeft besloten De Hoofdstad Operette op te heffen is er een nieuwe kern in de maak: goedkoper en minder vooruitstrevend. Precies zoals de Raad voor Cultuur en staatsscretaris Van der Ploeg het zich wensen. Stichting de Nederlandse Volksoperette in oprichting heeft een plan ingediend met een begroting van 3,6 miljoen gulden. De Volksoperette richt zich op "het ijzeren repertoire". Ph. Hamel, één van de initiatiefnemers en oud-directeur van de Hoofdstad Operette, "kan niet ontkennen" dat het operettepubliek niet op vernieuwing zit te wachten. "Je kunt weleens een uitstapje maken, maar dan zie je de eerste wenkbrauwen al fronsen. Er is toch die hang naar het bekende en waarom zou je nou altijd alles maar moeten vernieuwen?" (Volkskrant, 2/11/00)
- Rinus Knobel, artistiek leider van Teneeter, moet vertrekken om eventuele rijkssubsidie voor het gezelschap niet in de weg te staan. De Raad voor Cultuur stelde in zijn advies dit voorjaar dat de subsidie aan Teneeter geschrapt moest worden, omdat de jeugdtheatergroep niet vernieuwend meer zou zijn. Na uitgebreide gesprekken hebben rijk, provincie en gemeente nu een overlevingsplan opgesteld. Teneeter krijgt twee jaar de kans zich alsnog te bewijzen en wordt hierbij gefinancierd door de gemeente en de provincie. Wanneer na die twee jaar de beoordeling positief uitvalt, krijgt Teneeter weer volledige rijkssubsidie. Is het oordeel negatief dan houdt de subsidie definitief op. Voorwaarde voor een kwaliteitsverbetering vinden de subsidiegevers het opstappen van Rinus Knobel. Het bestuur van het gezelschap legt zich hierbij neer. Knobel heeft 24 jaar bij Teneeter gewerkt. (Volkskrant, 26/10/00)
- In Amsterdam hebben kunstenaars opnieuw geprotesteerd tegen de Cultuurnota. Plaats van handeling was dit keer de Herengracht voor het Theater Instituut Nederland. De 40 miljoen extra die het kabinet voor cultuur wil uittrekken zal de chaos die zal ontstaan slechts een beetje verkleinen, aldus woordvoerders Adelheid Roossen, Peter Blok, Pierre Bokma en Kees Hulst. De Kunstenaars eisen 150 miljoen gulden structureel bij het cultuurbudget en 25 miljoen eenmalig om de schade die de huidige Cultuurnota zal veroorzaken te repareren. Verder moet er op zijn laatst in de voorjaarsnota van het kabinet een oplossing worden gevonden voor de arbeidsomstandigheden. Peter Blok maakte duidelijk dat de extra gelden niet alleen nodig zijn voor de kunstenaars, maar ook voor kostuumontwerpers, chauffeurs, accountants, technici en muzikanten. Kees Hulst riep de gemeente Amsterdam op om het advies van de Amsterdamse Kunstraad naast zich neer te leggen en 20 miljoen gulden extra op tafel te leggen. Overigens vinden alle instellingen dat het budget voor kunst en cultuur moet worden verhoogd tot 1 procent van de rijksbegroting. Ook in Amsterdam zou dit principe moeten gelden, aldus Hulst.
Voordat de acteurs aan het woord kwamen zorgde de culturele meute met toeters en fakkels voor flink wat geluids- en rookoverlast, niet in de laatste plaats voor het TIN zelf. Na de toespraken werd de tentoonstelling 'En hij ploegde voort' geopend door een uit het telefoonboek geplukte 'R. van der Ploeg'. De tentoonstelling bestaat uit krantenartikelen over de staatssecretaris en zijn beleid. Het publiek wordt uitgenodigd om met zwarte viltstiften de bijbehorende foto's van Rick te molesteren. De tentoonstelling is nog enkele dagen te zien in het Theatermuseum. (VNG, 20/10/00)
- De koek wordt verdeeld: Het Toneel Speelt en Warner en Consorten krijgen alsnog rijkssubsidie, respectievelijk 390.000 en 260.000 gulden. Orkater krijgt er 900.000 bij en komt nu op 1,9 miljoen. Bijna alle gezelschappen met een positief advies van de Raad voor Cultuur krijgen 30 procent extra subsidie, met een maximum van 300.000 gulden. Dit staat in het voorstel dat staatssecretaris Van der Ploeg doet aan de Tweede Kamer. Het extra geld waar de Kamer om gevraagd heeft, verdeelt hij voornamelijk over de podiumkunsten (14,7 miljoen) en de muzikale sector (7,4 miljoen). Het Nederlands Danstheater en de Nederlandse Opera krijgen ook extra geld, vanwege hun rol als boegbeeld van de Nederlandse cultuur. Door een constructie met het ministerie van VWS krijgt het Handtheater ook alsnog subsidie - het Handtheater maakt voorstellingen met en voor doven en de kosten hiervoor worden nu gedeeld door de departementen voor cultuur en welzijn. (ANP & Volkskrant, 19/10/00)
- Gaan 11 november de theaters plat? Dat is de vraag die de kunstbonden hun achterban stellen. Het plan is om met een landelijke staking de eis van 150 miljoen extra voor de Cultuurnota kracht bij te zetten. Het verzet van de kunstwereld tegen de plannen van Van der Ploeg is nog niet uitgeraasd sinds op 18 september de Cornelis Lelylaan in Amsterdam werd geblokkeerd. Op vrijdag 20 oktober verzamelen vakorganisaties en hun leden zich op het Theater Instituut Nederland voor een ludieke opening van de interactieve tentoonstelling 'En hij ploegde voort' met uitspraken van bewonderaars en criticasters van de staatssecretaris. Tijdens die actie moet duidelijk worden of de landelijke staking er komt. (ANP, 19/10/00)
- Zo'n veertig organisaties waren op de hoorzitting van de vaste Kamercommissie voor cultuur over de Cultuurnota 2001-2004. De politici hebben een hele dag uitgetrokken om de kritiek aan te horen die de organisaties op het kunstenplan hebben. Onder de sprekers zijn vertegenwoordigers van vakbonden en werkgevers, overkoepelende organisaties in de kunst- en cultuursector en vertegenwoordigers van overheidsinstellingen.
Zo waarschuwde Jaap Jong, voorzitter van de VNT, voor de rechtszaken die instellingen die geen subsidie krijgen zullen gaan aanspannen: "Ze zullen die zaken zeker winnen, en de chaos die dan ontstaat is niet te overzien."
Na afloop van de hoorzitting zei Voorzitter Winnie Sorgdrager dat De Raad voor Cultuur best een advies wil uitbrengen over hoe een volgende Cultuurnota op een andere manier dan nu tot stand kan komen. Volgens haar is het tijd voor een "strategische visie" als de politiek straks beslist om het budget voor culturele organisaties in het vervolg op 1 procent van de rijksuitgaven vast te stellen. (ANP, 16/10/00)
- Behalve de artistiek leiders van de grote gezelschapen hebben nu ook de directeuren van de grote schouwburgen zich uitgesproken tegen het beëindigen van de subsidie voor Fact. In een brief aan de Vaste Kamercommissie voor Cultuur van de Tweede Kamer schrijven zij dat zij Fact steunen omdat zij zich medeverantwoordelijk voelen voor de presentatie van het werk van nieuwe makers. (VNG, 13/10/00)
- Terwijl de Raad van Cultuur Discordia niet langer belangwekkend vindt, denkt toneelmakend Nederland daar geheel anders over. Twintig positief geadviseerde instellingen uit Nederland en tien Vlaamse gezelschappen zijn bereid "to put their money where their mouth is". Het plan 'Match Discordia' werkt als volgt: deelnemende instellingen zetten jaarlijks 10.000 gulden op hun begroting voor Discordia en vragen de overheid dit aan te vullen tot 50.000 gulden per deelnemer. Dit bedrag, samen met ongeveer twee ton uit Vlaanderen, komt overeen met de huidige subsidie van 1,2 miljoen. De deelnemers willen met Match Discordia vier dingen duidelijk maken: Discordia vervult wel degelijk een essentiële rol in het bestel; Discordia heeft invloed op steeds nieuwe theatermakers; Discordia heeft zelf altijd waardevolle maar niet gesubsidieerde initiatieven ondersteund; en het past een welvarende beschaving als Nederland niet om haar grote artistieke talenten respectloos te laten verkommeren. (VNG, 12/10/00)
- Torn niet aan negatieve beoordelingen. Dit stelt de Raad voor Cultuur in een brief aan staatssecretaris Van der Ploeg over de verdeling van de 40 miljoen extra voor het kunstenplan. De Raad is blij met het extra geld, maar wijst op de prioriteiten - in het advies van de Raad wordt al aangegeven wat er met extra geld gedaan zou moeten worden. Instellingen met een negatief advies moeten niet nu opeens weer meedingen, vindt de Raad. (Volkskrant, 12/10/00)
- Ruim tachtig mensen uit de theaterwereld hebben donderdag met een fax aan de Tweede Kamer geprotesteerd tegen de korting van 30 procent op de subsidie van het Theater Instituut Nederland. Zelfs André van Duin heeft nu stelling genomen tegen de Cultuurnota van staatssecretaris Van der Ploeg. De kunstenaars vrezen dat de bezuiniging de rol van het theater zal verzwakken. Omdat theater een vluchtige kunst is, is het van belang dat zo'n instituut de gebeurtenissen op de planken voor iedereen inzichtelijk maakt en voor het nageslacht bewaart. "Anders wordt een deel van het culturele geheugen gewist." Onder de ondertekenaars van de fax aan het parlement zijn behalve André van Duin onder anderen Jos Brink, Rudi van Dantzig, Mary Dresselhuys, Jasperina de Jong, Ton Lutz, Annet Nieuwenhuijzen en Willem Nijholt. (ANP, 12/10/00)
- De Raad voor Cultuur gaat zich bemoeien met de verdeling van het extra geld dat vrijgekomen is voor de Cultuurnota. Op eigen initiatief komt de Raad met een aanvullend advies. Van de 35 miljoen extra waarom gevraagd werd in het Advies van de Raad is 17 miljoen gehonoreerd. Met de veertig miljoen extra valt te verwachten dat de Raad nadruk legt op de overige 18 miljoen en vervolgens een goede besteding bedenkt voor de rest van het geld. Vier jaar geleden kwam er ook extra geld vrij, dat werd toen door de Kamer verdeeld. Dat wil de Raad nu voorkomen. (Volkskrant, 3/10/00)
- Een meerderheid in de Tweede Kamer wil structureel 40 miljoen extra uittrekken voor cultuur. Een motie met deze inhoud is gisteravond ingediend door D66 fractievoorzitter Thom de Graaf en wordt gesteund door PvdA en VVD. Staatssecretaris Van der Ploeg moet het geld zelf verdelen en daartoe een plan indienen bij de Kamer.
Op de lange termijn wil de PvdA de uitgaven voor kunst en cultuur verhogen tot één procent van de rijksbegroting. Dat zou nu neerkomen op ongeveer twee miljard gulden en dat is flink wat meer dan de 1,3 miljard die nu op de begroting staat. Daarnaast wil de partij fiscale voordelen voor mensen die investeren in kunst, net als bij milieuvriendelijk beleggen. D66 steunt dit plan.
Of de kunstenaars-organisaties akkoord gaan met dit extra geld is nog niet bekend. Zij hadden 150 miljoen geëist. (NRC, 22/9/00)
- De Cultuurnota is in de Tweede Kamer slecht ontvangen. De woordvoerders van alle grotere partijen uiten kritiek op de voornemens van staatssecretaris Van der Ploeg op cultureel gebied. Volgens de VVD dreigt versnippering van het kunstaanbod als Van der Ploeg zijn zin krijgt; D66 vindt dat de bewindsman 100 miljoen gulden extra voor de kunsten had moeten binnenhalen. Alle partijen maken bezwaar tegen de "veelal onzorgvuldige" adviezen door de Raad voor Cultuur. Van der Ploegs criterium dat het aanbod onder meer jongeren en allochtonen moet aanspreken zint de Kamer niet. Kwaliteit zou voorop moeten staan. (Teletext, 19/9/00)
- De Cultuurnota is er. Het advies van de Raad voor Cultuur is vrijwel geheel overgenomen. Bovendien heeft Van der Ploeg inderdaad zo'n 35 miljoen gulden extra begroot, die ook conform de wens van de Raad verdeeld worden. In hun advies 'Van de schaarste en de overvloed' had de Raad namelijk 35 miljoen gulden extra gevraagd en meteen al verdeeld. Er zijn echter een paar opvallende afwijkingen: Het Ministerie spreekt van "een forse impuls voor de cultuursector". Ongeveer de helft van de bestaande instellingen krijgt extra subsidie.
Maar is 35 miljoen extra voor cultuur niet wat mager in deze miljardenregen op Prinsjesdag? Tijdens een televisieinterview verklaarde Rick van der Ploeg in een tête-á-tête met Marc van Warmerdam dat er "dit jaar meer geld bijkomt, dan in het regeerakkoord voor vier jaar gepland was". Ook klonk hij tevreden over het feit dat er vijf keer zoveel instellingen in het bestel bijkomen dan er uitvallen. Op de opmerking van Marc van Warmerdam dat die nieuwe instellingen te weinig krijgen om redelijk te bestaan, reageerde hij door te stellen dat hij 't Barre Land ("een zeer veelbelovend jong theatergezelschap") een ton extra toekent. In reactie op de Kunstblokkade van gisteren vindt de staatssecretaris het "interessant dat het maatschappelijk draagvlak voor cultuur groeit". Maar het is verder aan de Kamer om daar mee om te gaan. Overigens vindt Van der Ploeg de kunstenaarsactie "fantastisch". Vooral de plek van de actie vindt hij goed gekozen: "Vlakbij het Surinameplein, dat is toch een teken naar het multiculturele publiek." (VNG, 19/9/00)
- Actie! De verontwaardiging over de komende Cultuurnota is kunstenbreed. Daarom verzamelden zo'n 250 actievoerders uit alle hoeken van de kunstwereld zich vanmiddag op de Cornelis Lelylaan in Amsterdam. Onder het motto "Blokkeren? Geen kunst! - Geen kunst blokkeren" werd het verkeer dat vanaf de snelweg de stad in wilde kortstondig stilgelegd. Koepelorganisaties als FNV KIEM, Kunsten '92, De Federatie van Kunstenaarsbelangen, de VSCD, de VNT en de Nederlandse Toonkunstenaarsbond hadden deze actie georganiseerd, samen met veel instellingen en individuele kunstenaars. Zij protesteerden hiermee tegen "de huidige situatie die in de kunstenwereld is ontstaan naar aanleiding van het beleid van staatssecretaris Van der Ploeg en het advies van de Raad voor Cultuur". Titus Muizelaar en Gijs Scholten van Asschat hielden midden op straat een persconferentie, en verwoorden de eisen van de actievoerders: 150 miljoen gulden extra voor de kunstenbegroting en een consistent kunstbeleid. "Dus niet een situatie waarbij zoals nu, elke nieuwe bewindspersoon bedenkt jaar welke maatschappelijke functie de kunst moet vervullen om bestaansrecht te hebben", aldus Scholten van Asschat.
De woordvoerders waarschuwden: "Als de staatssecretaris ingrijpende besluiten over het voortbestaan van instellingen baseert op onzorgvuldige adviezen, dan zal de rechter hem terugfluiten. Wij roepen de Tweede Kamer op om de chaos die dan ontstaat te voorkomen". Woordvoerder John Leerdam, directeur van Cosmic: "We roepen al jaren dat er meer geld bij moet. En nu komt er voor alles extra geld, behalve voor de kunsten die als een soort stiefkind behandeld worden. Als er morgen bij de presentatie van de Cultuurnota geen extra geld voor de kunsten komt, zullen er door het hele land meer acties als deze georganiseerd gaan worden." (VNG, 18/9/00)
- Zakelijk leidster Marijke Tulp is inmiddels overgestapt naar Artemis, maar de Hoofdstad Operette is nog niet moegestreden. Hoboïst en OR-voorzitter Marc Stotijn is bereid om in zijn blote reet op het Binnenhof te gaan staan. Stotijn legt uit dat de orkestleden geen watjes zijn: "Ik hoef je niet te vertellen wat het betekent om 150 keer achter elkaar hetzelfde stuk te spelen. Wat je dan krijgt heet het healthy worker's syndrome: alleen degenen die gemotiveerd zijn en het aankunnen, blijven over. Uit díe mensen bestaat dit orkest." Het gaat volgens Stotijn ook om meer dan 50 banen, maar om een muzikale traditie die verloren kan gaan: "Vergelijk het met Mahler, die symfoniën voor het Concertgebouworkest dirigeerde. Daarvan is ook iets in dat orkest bewaard gebleven. Hetzelfde principe bestaat in de operette, al wordt dat niet onderkend. Een zekere sjeuïgheid waarmee we omgaan met muziek, heel anders dan dat je het op het conservatorium leert." (Volkskrant, 15/9/00)
- Het Gelderse provinciebestuur wil de komende jaren jaarlijks ruim vijf miljoen gulden extra uittrekken voor cultuur, bovenop de 20 miljoen die Gedeputeerde Staten nu op de begroting heeft staan. Uit de gisteren gepresenteerde conceptnota voor het cultuurbeleid 2001-2004 blijkt dat Gedeputeerde Staten van plan zijn hun subsidie aan het Nijmeegse jeugdtheatergezelschap Teneeter en de Arnhemse productiewerkplaats InDependance voort te zetten. Dit in tegenstelling tot staatssecretaris Van der Ploeg van Cultuur die de rijkssubsidie aan beide instellingen wil beëindigen. (De Gelderlander, 25/8/00)
- Het einde is nabij voor de Hoofdstad Operette. De Raad voor Cultuur had geadviseerd om het gezelschap terug te brengen tot een produktiekern en het ministerie van OC&W heeft laten weten dit advies te zullen opvolgen. Het gezelschap had echter in haar beleidsplan geschreven te willen uitbreiden en avontuurlijker repertoire te willen gaan spelen. De Raad vreesde daarentegen dat het gezelschap daarmee de grote en trouwe groep operette-liefhebbers in Nederland van zich zou vervreemden. De Hoofdstad Operette is het enige professionele operette-gezelschap van Nederland en heeft 50 vaste medewerkers. Al in het voorjaar heeft het gezelschap, om de kosten te drukken, geprobeerd het koor en het ballet te ontslaan, maar kreeg daarvoor geen toestemming van de rechter. "Toen zaten we aan alle kanten vast", aldus directeur Marijke Tulp. Tulp zegt dat zo'n produktiekern "een aanfluiting" wordt: "Van de 4 miljoen die het rijk ons biedt moeten we ook nog de orkestbegeleiding betalen. Het wordt arbeidsrechtelijk waarschijnlijk al een probleem. Bovendien kan er hooguit één voorstelling per seizoen worden gemaakt tegen nu drie." Het gezelschap overweegt een gerechtelijke procedure. Marijke Tulp heeft per 1 oktober ontslag genomen. (Haagsche Courant & VNG, 24/8/00)
- De Gebroeders Flint hebben een gesprek gehad met ambtenaren van OC&W. Ze hebben natuurlijk geprotesteerd tegen het negatieve advies. Ook is besproken dat, als de subsidie inderdaad wordt stopgezet, de produktie 'Fay Flowers' niet door kan gaan. Volgens de Gebroeders stelde de ambtenaren zich gematigd positief op. (VNG, 21/8/00)
- De Federatie van Kunstenaarsverenigingen heeft een brandbrief aan het kabinet gestuurd. De Raad voor Cultuur heeft geadviseerd de rijksbijdrage van zes naar twee ton terug te brengen. Federatie-voorzitter Cox Habbema en directeur Jack Verduyn Lunel doen een "klemmend beroep" op de overheid een fatsoenlijke bijdrage te handhaven. "De Federatie informeert al 55 jaar kunstenaars en ontwerpers over het kunstenbeleid en tevens beleidsmakers en politiek over het kunstenveld. Die taak ligt bij geen enkele andere instelling en dat dreigt nu verloren te gaan...".
In het Advies Cultuurnota staat overigens: "Geconstateerd wordt dat de Federatie met regelmaat informatie levert die elders niet te krijgen is. Die functie moet behouden blijven en alleen deze acht de Raad subsidiabel." De Raad vindt de andere activiteiten, zoals belangenbehartiging van kunstenaars, geen overheidstaak. (NRC & VNG, 13/7/00)
- Hoe verweer je je tegen een negatief advies van de Raad voor Cultuur? Je gaat op gesprek bij het ministerie van OC&W. Daar word je "beleefd en beschaafd" ontvangen, zegt Marc van Warmerdam mede-directeur van Orkater. Ambtenaren luisteren, maar zeggen niks. "Zonder dat hij zijn handen er aan kan branden laat zo'n ambtenaar weten dat het advies hem bevreemdt." Orkater heeft ook een officieel verweerschrift ingediend, maar niet teveel geld uitgegeven aan juridisch advies van dure advocaten: "wij maken van dat geld liever voorstellingen." Frank Groothof probeert het met een pakket van honderden brieven ondertekend door liefhebbers. Hij krijgt een ton, maar dat is veel te weinig. Na tien jaar bedelen om subsidie heeft hij het zo langzamerhand gehad: "ik word er zo moe van." De RvC reageert alleen op feitelijke onjuistheden die in officiële verweerschriften worden genoemd. Maar zelfs wanneer dat het geval is, is niet gezegd dat het advies bijgesteld wordt. Medio juli komt de raad met zijn herziene advies. (Volkskrant, 29/6/00)
- De Haagse wethouder van cultuur, Louise Engering wil ondanks het negatieve advies van de Haagse culturele adviescommissie toch de Appel blijven ondersteunen met 2,7 miljoen gulden per jaar. Ingewijden in de Haagse gemeentepolitiek zeggen dat een meerderheid van de gemeenteraad haar daarbij zal steunen. Het Kunstenplan 2001-2005 voor de stad Den Haag wordt in augustus in de raad behandeld.De Appel heeft een grote groep Vrienden, onder wie veel prominente Hagenaars. Vier jaar geleden gebeurde hetzelfde op rijksniveau: de Raad voor Cultuur gaf een negatief advies voor De Appel, maar staatssecretaris Nuis legde dat naast zich neer. Of Rick van der Ploeg dit jaar hetzelfde zal doen is twijfelachtig: stopzetten van subsidie aan de het gezelschap past goed in zijn jong-voor-oud-beleid. Het is onduidelijk of De Appel genoeg heeft aan 2,7 miljoen gemeentelijke subsidie om voort te bestaan. Overigens kwamen er zo'n 6000 mensen hun steun betuigen op de protestbijeenkomst 'De Appel: 5 vóór 12'. Dat is meer dan de 500 man die het gezelschap op "een gewone zaterdagmidag" binnenhaalt. (AD, 17/6/00)
- Theatergroep Carrousel maakt volgens het advies van de Raad voor Cultuur "voorstellingen die niet beklijven", speelt "stukken die matig gewaardeerd worden" en dient plannen in die "niet overtuigen". Daarnaast leest de Raad de artistiek leider - met naam en toenaam - de les. Hij is "niet overtuigd dat Matin van Veldhuizen over de kwaliteiten beschikt om als inspirerende coach te functioneren". Van Veldhuizen reageert verslagen: "Juist nu het zo goed gaat en we zoveel mooie dingen hebben gedaan moeten we stoppen. Wij trekken veel publiek, juist ook jonge mensen. Het is onbegrijpelijk". (Volkskrant, 18/5/00)
- Kamerleden van PvdA, D66 en CDA zijn blij met de claim van 35 miljoen die de Raad voor Cultuur bij de staatssecretaris neerlegt om ook het 'wensenlijstje' onder de beoordeelde subsidieaanvragen van geld te voorzien. PvdA woordvoerster Judith Belifante vindt het "leuk" dat veel nieuwe instellingen geld krijgen: "het levert een dynamisch cultuurbeeld op." De claim past direct in het straatje van D66-er Boris Dittrich: "Daar hebben wij in de kamer ook al om gevraagd". Alleen de VVD moppert. VVD-Kamerlid (en ex-secretaris van de Raad) Nicolaï: "Er zijn nu al veel meer instellingen opgenomen in de Cultuurnota dan vier jaar geleden. Ik vind dat extra geld naar een kleiner aantal instellingen moet gaan. De Raad heeft moeite gehad om te schrappen, maar dat is juist hun werk. (Volkskrant, 16/5/00)
- De Raad voor Cultuur bedankt Discordia voor bewezen diensten, maar vindt het nu wel mooi geweest. Vier jaar geleden dreigde al een subsidiestop, en nu hangt opnieuw het zwaard van Damocles boven het gezelschap. De raad vindt Discordia niet langer "vernieuwend, onderzoekend en inspirerend". Actrice Annet Kouwenhoven: "We zijn één van de weinig echt serieuze gezelschappen van Nederland. Andere gezelschappen maken gelegenheidsvoorstellingen, wij maken school, leiden jonge acteurs op. Ze hebben een heel domme beslissing genomen. Of dit het einde van Discordia betekent? Dat zullen we nog wel eens zien." (Parool, 16/5/00)
- Ivo van Hove likt zijn wonden, nu deze dubbeldirecteur het zowel bij het Holland Festival als bij Toneelgroep Amsterdam met minder geld zal moeten stellen. De Raad voor Cultuur mist "samenhang en overtuigingskracht" in het beleidsplan van TGA. Van het uitnodigen van gastregisseurs die al een eigen gezelschap hebben ziet de raad het nut niet in. Van Hove: "Heb je de laatste regel van het advies gelezen?: "De raad oordeelt positief, maar adviseert de rijkssubsidie te verlagen." Dat is een contradictio in terminis. Mirjam Koen van het Onafhankelijk Toneel maakt een stuk in de grote zaal. Dat betekent voor haar doorstroming. Met Johan Simons van Hollandia coproduceren we. De kritiek is volkomen ongegrond." Nog veel ongegronder vindt van Hove de kritiek die de raad heeft op het Holland Festival: "De raad adviseerde ons vier jaar geleden om meer accent te leggen op theater, omdat daar een lacune zou bestaan. Dat advies hebben we opgevolgd en we hebben het in praktijk gebracht. Nu bekritiseert de raad haar vorige advies. En dan de opmerking dat er geen samenhang zou zijn in de programmering, terwijl de programmering uit vijf duidelijke thematische blokken bestaat. Je barst toch uit in Homerisch gelach als je dat leest." (Parool, 16/5/00)
- Terwijl Aus Greidanus in zowat alle radio- en televisieprogramma's De Appel probeert te pluggen, blijft het relatief stil rond Orkater. Toch moet ook dit gezelschap waarschijnlijk verdwijnen vanwege het negatieve advies van de Raad voor Cultuur. Mede-directeur Ton Schippers: "Het feit dat we volle zalen trekken lijkt juist tegen ons te werken. Het is alsof ze zeggen: jullie trekken veel publiek, dus jullie maken voorspelbare voorstellingen. Terwijl we in mijn ogen een unieke positie innemen in het theaterlandschap, want als één van de weinigen treden we buiten onze eigen discipline. Ik denk dat de raad alleen maar op toneel is gefocust en niet op meer interdisciplinair werk. Het 'Enschede-gevoel' - waarom hier en dat kan toch helemaal niet gebeuren - heerst hier een beetje." (Parool, 16/5/00)
- 't Barre Land is ontevreden over de hoeveelheid geld die de Raad voor Cultuur voor hen beschikbaar wil stellen. Acteur Jacob Derwig: "We waarderen het zeer dat ze ons een plaats in het bestel willen geven, maar het is niet genoeg om ons twaalf maanden per jaar uit te betalen. Wat ze ons eigenlijk bieden is vier, vijf maanden uitkering trekken. En dan wordt het ingewikkeld om een voorstelling te maken." 't Barre Land had een miljoen gulden aan structurele subsidie aangevraagd, maar de Raad vindt dat het Rijk zich maar voor de helft van dat bedrag garant moet stellen. De andere helft zou door de gemeente Utrecht betaald moeten worden. (RTL 5, 16/5/00)
- In een eerste reactie in het radioprogramma 'Opium' noemt Aus Greidanus, artistiek leider van De Appel, het negatieve advies van de Raad voor Cultuur "Een ramp! Een ramp voor het gezelschap, voor Den Haag en ook voor het totale aanbod in Nederland". Greidanus heeft vooral moeite met de argumenten van de Raad: "Als je ertoe besluit een gezelschap, dat zo lang een prominente rol heeft gespeeld, van de ene op de andere dag te liquideren mag je toch wel een gedegen advies verwachten. Dit advies is echter gebaseerd op twee mensen. Twee leden van de raad hebben de helft van onze voorstellingen gezien." De Raad stelt dat De Appel zwaar leunt op een trouw publiek dat nog afkomt op de reputatie die het gezelschap in het verleden heeft opgebouwd. Greidanus noemt dit "waanzin" en hekelt ook het argument dat hij geen uitzonderlijk regisseur is en als artistiek leider geen vertrouwen wekt: "Ik ben dan benieuwd waar dat vandaan komt. En is dat dan binnen het gezelschap of buiten het gezelschap? Hoe is dat te meten?"
Vandaag liet ook de gemeentelijke adviescommissie van Den Haag weten van plan te zijn de gemeentelijke subsidie aan De Appel stop te zetten. De groep is niet vernieuwend genoeg. Greidanus pareert: "Kun je überhaupt vernieuwen in toneel? Als je kijkt vanaf Aischylos tot nu dan heb je toch eigenlijk binnen toneel nog altijd te maken met een achterdoekje en een tekst en een aantal goede acteurs, en ideeën daaromtrend. Binnen dat middel vindt helemaal niet zoveel vernieuwing plaats."
Greidanus ziet nog een klein kansje om in ieder geval de gemeentelijke subsidie te behouden: "We zijn natuurlijk maar voor een klein deel van het rijk afhankelijk en voor 70 procent van Den Haag. Het is nu aan de wethouder en de gemeenteraad om uiteindelijk te bepalen wat nou de winst is als de Appel verdwijnt en wat er voor in de plaats komt."
Ook InDependance reageert "met verbijstering en grote teleurstelling" op het negatieve advies van de Raad voor het Arnhemse produktiehuis. Het bestuur van InDependance verwijt de Raad dat in het advies een "zeer op de personen gericht oordeel" is en beschuldigt de commissie ervan dat "het oordeel al gevormd was nog voordat de Raad kennis had kunnen nemen van de toekomstvisie van InDependance". Het bestuur gaat proberen om regionale overheden in te zetten om het advies ongedaan te maken, maar schort vooralsnog alle geplande activiteiten voor 2001 op. (VNG, 15/5/00)
- Onder de titel 'Van de schaarste ende overvloed' heeft de Raad voor Cultuur vandaag haar advies voor de Cultuurnota aangeboden aan staatssecretaris Rick van der Ploeg. Van de 754 aanvragen zijn er 422 positief beoordeeld. Van de positief beoordeelde instellingen zijn er 170 nieuw. Van de op dit moment gesubsidieerde instellingen kregen er 40 een negatief advies. De Raad vraagt aan Rick 35 miljoen gulden extra om meer instellingen te kunnen honoreren, bovenop het huidige cultuur-budget van 742 miljoen gulden en de 131 miljoen die Van der Ploeg heeft uitgetrokken voor het Actieplan Cultuurbreik.
De grootste verschuivingen vinden plaats in de sectoren Muziek en Theater. Van de 160 aanvragen in de sector Theater zijn er 82 positief beoordeeld. 32 daarvan zijn nieuw. Enkele instellingen kregen een negatief advies, zoals De Appel, Maatschappij Discordia, Carrousel, FACT, InDependance, Teneeter, en Orkater, hoewel die laatste in het bestel mag blijven als er meer geld beschikbaar komt. Daar tegenover staan enkele jonge aanvragers, die nu een positief advies krijgen: Dood Paard, 't Barre Land, Gasthuis, Het Filiaal, Carina Molier, De Wetten van Kepler, Aluin en Kas & De Wolf. Toneelgroep Amsterdam krijgt minder subsidie, de combinatie Hollandia/Het Zuidelijk Toneel evenveel als nu, en de fusie van De Trust en Art&Pro krijgt meer geld.
De Raad is zeer kritisch over enkele grote instellingen. Het Holland Festival moet zich na 2001 gaan bezinnen op haar koers en moet er rekening mee houden een tweejaarlijks festival te worden. Het TIN moet gereorganiseerd worden en krijgt minder subsidie en Felix Meritis krijgt een nagatief advies en moet volgens de Raad gesloten worden.
Overigens heeft de Raad de twee-procentsregeling van Rick van der ploeg naast zich neer gelegd. De regeling bleek "onwerkbaar" en leidde bij instellingen, die er te laat van op de hoogte waren, tot "haastwerk en gelegenheidsbudgettering". (VNG, 15/5/00)
- Stichting Overstekend Wild, de uitgever van Moose, heeft volkomen terecht een negatief advies gekregen van de Raad voor Cultuur en wordt vanaf 1 januari 2001 niet gesubsidieerd door het Ministerie van OC&W. (VNG, 15/5/00)
- Het Holland Festival heeft in zijn beleidsplan voor de periode 2001-2004 om een miljoen extra gevraagd voor de programmering van de komende jaren. Acht ton zou van de Rijksoverheid moeten komen, vier ton van de gemeente Amsterdam. Momenteel ontvangen ze van beide overheden 3 miljoen gulden. Festivalleider Ivo van Hove denkt de miljoen extra nodig te hebben om de toekomst van het festival veilig te stellen. Hij wil meer grootschalig theater uit het buitenland en meer niet-Westerse kunstvormen op het Holland Festival. (Volkskrant, 4/5/00)
- In de Tweede Kamercommissie Cultuur heeft Boris Dittrich gepleit voor een vorm van nazorg voor culturele instellingen die in mei geen subsidie krijgen. Omdat er zoveel aanvragen zijn, zullen er zeker veel mensen teleurgesteld worden. Dittrich vreest een "malaise stemming" in de culturele wereld. Rick heeft beloofd erover na te zullen denken. (AD, 13/4/00)
- Na tien jaar kunstenaarsbelangen te hebben behartigd, stopt Jack Verduyn Lunel als directeur van de Federatie Kunstenaarsverenigingen. Hij wordt directeur van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten van Den Haag. Hij zal beide functies combineren tot in september de Cultuurnota 2001-2004 afgerond is. (Volkskrant, 10/4/00)
- De schouwburgen van Rotterdam, Haarlem, Utrecht, Arnhem en Groningen hebben ieder 500.000 gulden aangevraagd bij het ministerie van OC&W om (internationaal) te coproduceren en marketing te voeren. De aanvraag is een reactie op uitspraken van Rick van der Ploeg over Cultureel Ondernemerschap. Van der Ploeg wil programmeurs meer geld geven en de vijf schouwburgdirecteuren maken daar in gezamenlijk overleg aanspraak op. Directeur Thom van der Goot van de Stadsschouwburg Groningen: "We willen geen exclusief clubje vormen, maar we kunnen moeilijk met honderd schouwburgen in Nederland zo'n aanvraag doen. Daarom zijn we nu begonnen met een paar schouwburgen waar mensen op de directeursstoel zitten die ook zelf artisiek bezig zijn." (TM, 1/2/00)
- De Raad voor Cultuur adviseert Rick om het budget voor cultuur uit te breiden, vanwege het recordaantal subsidie-aanvragen voor het volgende kunstenplan. Volgens de Raad kan er grote onrust en teleurstelling in de culturele wereld bestaan, wanneer kwalitatief goede aanvragen niet gehonoreerd worden. Van der Ploeg wil vernieuwing, maar heeft niet meer geld beschikbaar. Van der Ploeg had de Raad gevraagd om de doorstroming in het bestel te bevorderen, maar de Raad onderschrijft dat niet helemaal: "Doorstroming is geen doel op zich, maar een middel. De Raad zal zich inspannen om de doorstroming te bevorderen daar waar dat nodig is en nuttig is." (NRC & Volkskrant, 27/1/00)
- Onder de naam United Ropes hebben theatergroepen Alex d'Electrique, Suver Nuver, Ola Mafaalani en enkele anderen een plan ingediend voor een eigen theaterhuis in Felix Meritis. De groep is geïnspireerd door de formule van het Shaffy Theater dat enkele jaren in Felix Meritis was gevestigd. In het nieuwe huis moet plek zijn voorstellingen, tentoonstellingen, dance en nieuwe media. "Het theaterhuis is ook bedoeld als cadeau aan Amsterdam, doordat we een plek creëren met laagdrempelig theater, waar je op een informele manier kan uitgaan", aldus Mafaalani. "Als publiek missen wij dat in Amsterdam. Waarschijnlijk geldt dat ook voor andere Amsterdammers." United Ropes heeft 2,7 miljoen gulden aangevraagd bij het ministerie van cultuur. Rick juicht de plannen toe en met Saskia Bruines, Amsterdams wethouder van cultuur, zijn informele gesprekken gevoerd. De Felix Meritis Foundation is echter niet blij met de claim op het pand aan de Keizersgracht door United Ropes. De Foundation wil doorgaan met haar eigen programmering die nauwelijks (of geen) theater bevat. "Als ze een podium zoeken, kunnen ze beter ergens anders zoeken", aldus directeur Linda Bouws. United Ropes vindt dat de huidige activiteiten in Felix Meritis net zo goed elders kunnen plaatsvinden. Theater hoort thuis midden in de stad. Felix Meritis vindt dat zij de levensvatbaarheid van het centrum juist heeft bewezen. Vorig jaar trok het 52.000 bezoekers, zoveel waren het er sinds de jaren zeventig niet meer geweest. (NRC & Volkskrant, 26/1/00)
- Staatssecretaris Rick van der Ploeg heeft 734 aanvragen voor structurele subsidie in het komende Kunstenplan ontvangen. Een record volgens het ministerie. Voor de huidige kunstenplanperiode waren er 473 aanvragen. Samen verzoeken de aanvragers om iets minder dan één miljard gulden; bijna het dubbele van het beschikbare bedrag. Van de huidige 734 aanvragen zijn er 450 afkomstig van instellingen en gezelschappen die nog niet door het Rijk worden ondersteund. Deze 'nieuwe' instellingen vragen samen ongeveer 275 miljoen, 30% van het totaal aangevraagde bedrag. Deze nog niet gesubsidieerde instellingen vragen dus veel minder subsidie aan (gemiddeld 0,6 miljoen) dan reeds gesubsidieerde instellingen (gemiddeld 2,6 miljoen). (Spits & NRC, 19/1/00)
- Johan Simons en Theu Boermans zeggen dat de fusies van respectievelijk HZT en Hollandia en De Trust en Art & Pro alleen doorgaan als de aangevraagde subsidies bij het ministerie van OC&W volledig worden gehonoreerd. De combinatie HZT/Hollandia heeft 7,3 miljoen aangevraagd bij het rijk, de som van de twee huidige subsidies. Ook De Trust en Art & Pro hebben hun gezamenlijke subsidies bij elkaar opgeteld (4,8 miljoen gulden), maar vragen "substantieel meer" aan. Staatssecretaris Van der Ploeg heeft al in zijn nota 'Cultureel ondernemerschap' geschreven dat "instellingen die een fusie aangaan, mogen er niet op voorhand vanuit gaan dat die fusie gehonoreerd zal worden met een optelsom van de oude subsidies." Een woordvoerder van de minister liet weten dat de aanvragen volgens de gebruikelijke procedure zullen worden beoordeeld. De Raad voor Cultuur laat weten zich niet onder druk gezet te voelen door de twee artistiek leiders. "Het is in ieder geval een heel duidelijk standpunt dat de gezelschappen uitdragen", aldus Paul Broekhof, secretaris van de Commissie Theater van de Raad.
Overigens wil Johan Simons alleen naar Eindhoven als hij het Hollandia-concept kan meenemen. "Ik wil toneel blijven maken op locaties, maar ook jonge mensen opleiden. Die vaderrol vind ik razend belangrijk." De combinatie van schouwburg-theater en locatieprojecten levert een groot voordeel op: "Het schouwburgpubliek zal makkelijker naar locaties komen, terwijl liefhebbers van locatietoneel vaker de drempel van de schouwburg over zullen gaan." (NRC & Volkskrant, 5/1/00)
- Hoeveel structurele subsidie zal Carrousel ontvangen na het vertrek van Marlies Heuer? Vier jaar geleden oordeelde de Raad voor Cultuur dat de voorstellingen van de twee artistiek leiders, Marlies Heuer en Matin van Veldhuizen, "onderling sterk in kwaliteit verschillen", dat die van Marlies Heuer "bijdragen aan de diversiteit van het theateraanbod" en die van Matin van Veldhuizen "veel minder innerlijke noodzaak laten zien." Heuer noemt dit vier jaar later een "niet zo'n heel prettig advies", maar zij gelooft in de plannen van Van Velthuizen: "In het Atelier Delphine zullen jonge vrouwelijke regisseurs de gelegenheid krijgen om voorstellingen te maken. Carrousel krijgt nog meer een vrouwelijke signatuur. Natuurlijk zou een aparte plek voor vrouwelijke regisseurs niet nodig moeten zijn. Daar staat tegenover dat de echt goede regisseurs vrouwen schaars zijn: Beppie Melissen bij Carver, Mirjam Koen bij het Onafhankelijk Toneel, Liesbeth Colthof bij Huis aan de Amstel." (NRC, 19/12/99)
- Ook Dirk Tanghe heeft zijn beleidsnota voor het komende kunstenplan 2001-2004 op tijd in Den Haag ingediend. Hij is hem zelfs gaan toelichten bij een speciale commissie. De leden ervan vielen mee, ze waren best open voor zijn commentaar, vond hij. Hij doet het omdat het moet, maar eigenlijk wil Tanghe helemaal niet in kunstenplannen denken. Hij zit boordevol plannen voor voorstellingen die het volledige scala aan theatervormen beslaan, van 'Sinatra; Come and Sing with us', tot 'Waiting for Godot' van Beckett. Nee, het werk van deze regisseur is niet onder een noemer te vangen. Samen met zijn acteurs wil hij de magie van het theater weer tot leven wekken. "Varieteit, varieté, entertainment, ontroering, verrassingen, spektakel - dat wil ik het publiek aanbieden." De waterval van plannen kent een zinderend slot, op 22 mei 2006, dan moet zijn "total big dream" 'King Arthur!' in première gaan. En daarna gaat hij op reis. (Volkskrant, 16/12/99)
- Jaap Jong, directeur van de Vereniging van Nederlandse Toneelgezelschappen, noemt de plannen van staatssecretaris Van der Ploeg voor het strenger beoordelen van toneelgezelschappen "utopisch". "De ARBO-wetten voor technici, verlofregelingen voor acteurs: dat alleen gaat vooral de kleine gezelschappen zo veel kosten, dat ze in de problemen komen. De eisen van Van der Ploeg, bijvoorbeeld het verwerven van vijftien procent eigen inkomsten, zijn dan al niet meer haalbaar." Ook de Raad voor Cultuur bekritiseert de plannen van de staatssecretaris. De Raad zet vooral vraagtekens bij de voorgestelde beoordelingscriteria als kwaliteit, maatschappelijk bereik en subsidie-per-bezoek. De uitvoerbaarheid van deze criteria is niet altijd even helder. Bovendien zegt de Raad zich voornamelijk met de kwaliteit te willen bezighouden. (Parool, 2/7/99)
- VVD, D66 en CDA hebben besloten een motie in te dienen tegen de 'Van der Ploeg-norm'. De partijen zijn tegen het plan van de staatssecretaris om culturele instellingen die niet drie procent van hun subsidie besteden aan activiteiten voor 'nieuwe groepen' (met name jongeren en allochtonen) een strafkorting van drie procent op hun subsidie op te leggen. Het debat over de kwestie in de Tweede Kamer was nogal absurd; de kamerleden interumpeerden elkaar zo vaak, dat de staatssecretaris zijn betoog moest afronden, zonder alle vragen te hebben beantwoord. Van der Ploeg vindt het raar dat de Kamer nu al wil stemmen over deze maatregel, terwijl het debat nog niet is afgerond. Hij beloofde de kamer binnen enkele maanden een gedetailleerde uitwerking van de drie-procentsregeling te sturen. De staatssecretaris gaf aan waarom hij heeft gekozen voor een strafkorting in plaats van stimuleringsmaatregelen: "Als de culturele diversiteit louter met extra subsidies gestimuleerd wordt, zullen de bestaande instellingen doorgaan op de huidige voet, terwijl nieuwe instellingen zich zullen opwerpen voor de nieuwe fondsen. Dan zou ik terecht het verwijt krijgen bezig te zijn met welzijnswerk. Ik wil juist de bestaande instellingen, de beste van Europa, erbij betrekken".
Overigens zet de Raad voor Cultuur vraagtekens bij de termen "maatschappelijk bereik" en "subsidie per bezoek", die door staatssecretaris Rick van der Ploeg zijn voorgesteld in zijn uitgangspuntenbrief. De Raad betwijfeld of het hanteerbare toetsstenen zijn voor subsidieaanvragen en vraagt om overleg. (NRC & Volkskrant, 1/7/99)
- Onder de titel 'Cultuur als confrontatie' heeft Staatssecretaris Van der Ploeg zijn uitgangspuntenbrief voor de cultuurnota gepubliceerd. In deze brief somt Van der Ploeg zijn eerder genoemde ideeën nog eens op en werkt hij ze verder uit. Het belangrijkste punt in de brief is dat er, naast kwaliteit, drie nieuwe criteria moeten komen om culturele instellingen te beoordelen. Dit moet leiden tot "een flinke doorstroming" in de gesubsidieerde cultuur. De drie nieuwe criteria zijn: Rode draad door de brief van Van der Ploeg is het zoeken naar een "breder en divers" publiek. De staatssecretaris vindt dat de wensen van het publiek in de afgelopen decennia ten onrechte zijn verontachtzaamd. Van der Ploeg wil "het beste populair maken en het populaire beter". Nu al is bekend dat hij daar 131 miljoen voor wil uittrekken. Daar horen de kunstvouchers voor scholieren bij (25 miljoen) en ook 20 miljoen voor de programmeurs van de schouwburgen.
Al direct is er veel kritiek gekomen op de uitgangspuntennota. Zowel de vakbond FNV-KIEM als de Federatie van Kunstenaarsverenigingen stellen dat de financiële onderbouwing van de staatssecretaris niet deugt. Bovendien kunnen ze niet begrijpen hoe een breder publiek bereikt kan worden zonder dat er concessies worden gedaan aan de kwaliteit. Volgens de FNV en de Federatie wekt de nota de indruk dat alle vernieuwing van de staatssecretaris moet komen. Ze zeggen dat veel van de gewenste ontwikkelingen al gaande zijn.
Belangrijker is de kritiek uit de politiek zelf. De regeringspartijen VVD en D66 hebben, net als het CDA principiële kritiek op een aantal hoofdpunten van Van der Ploeg. CDA en VVD vinden dat het nieuwe kunstbeleid van bovenaf moet en kan worden opgelegd. Daarnaast vinden de partijen dat de kunstbegroting niet mag worden gebruikt voor welzijnsbeleid, zoals het bewerkstelligen van culturele diversiteit. Wel is er waardering voor het opschudden van de bestaande structuren en het zoeken van de confrontatie en wisselwerking. VVD en D66 willen nog deze maand een kamerdebat met Van der Ploeg. (NRC & Volkskrant, 9/6/99)
- In de kunstwereld is zeer negatief gereageerd op de plannen van demissionair staatssecreatris Rick van der Ploeg voor het bereiken van een grotere culturele diversiteit. Verschillende organisaties vinden pleiten voor extra geld voor het bereiken van culturele diversiteit, in plaats van dit geld uit de bestaande budgetten te halen. Van der Ploeg spoort schouwburgen aan de moed te hebben "ook een weinig bekende Marokkaanse voorstelling te programmeren. "Waar zijn die dan? Geef ze maar!" aldus de heer Knopper van de VSCD. "In het bedrijfsleven probeert de overheid al ruim een jaar tevergeefs het aantal allochtone werknemers te verhogen. Maar het lukt niet", zegt J. Jong van de VNT. De Federatie voor Kunstenaarsverenigingen vindt de plannen te gevoelig voor een demissionair kabinet en pleit nogmaals voor de verlenging van de kunstenplanperiode. (AD, 27/5/99)
- In de nota 'Ruim baan voor culturele diversiteit' stelt demissionair staatssecretaris Rick van der Ploeg veertig tot zestig miljoen gulden beschikbaar voor allochtone kunst. Volgens Van der Ploeg maken migranten als publiek en makers nauwelijks deel uit van de gesubsidieerde kunst. "Cultuurverkenners" en "makelaars" moeten ervoor gaan zorgen dat allochtone talenten een podium en subsidie krijgen. Gesubsidieerde culturele instellingen moeten al het mogelijke doen om een culturele diversiteit te bereiken. Daar zullen ze in de hun toegekende subsidie ook op worden afgerekend. Van der Ploeg wil verder dat meer allochtonen in besturen, raden van toezicht en adviescommissies komen. Vrouwen en mensen van buiten de randstad moeten ook beter worden vertegenwoordigd, vindt Van der Ploeg: "Ik wil geen positieve discriminatie, alsjeblieft niet, dat wringt met de artistieke autonomie. Kunstbeleid is geen welzijnswerk. Kwaliteitsbeoordeling staat voorop. Wel zeg ik dat je, om kwaliteit van minderheden te kunnen beoordelen, misschien van iets andere huize moet komen. Daarom vind ik het ook zo belangrijk dat kunstenaars uit minderheidsgroepen ook zijn vertegenwoordigd in adviesraden en fondsen." Over enkele weken stuurt de demissionaire staatssecretaris zijn "uitgangspuntenbrief" naar de Kamer, waarin hij zijn beleidsvoornemens nader zal toelichten. (Parool & NRC, 26/5/99)
- De val van het tweede paarse kabinet krijgt ook gevolgen voor de kunstwereld. Staatssecretaris Van der Ploeg wilde in juni zijn uitgangspuntennota voor het Kunstenplan 2001 - 2004 presenteren, maar de Federatie Kunstenaarsverenigingen verwacht dat die nota politiek gevoelige keuzes bevat, die niet door een demissionair kabinet gemaakt mogen worden. De instellingen en gezelschappen die (opnieuw) in aanmerking willen komen voor structurele subsidie moeten eigenlijk op basis van de uitgangspuntennota voor 15 december dit jaar hun subsidieverzoeken indienen en beleidsplannen schrijven. De Federatie vreest dat die hele procedure wordt bekort en pleit daarom voor een noodwetje om het huidige kunstenplan een jaar te verlengen. (Volkskrant, 22/5/99)
- Een half jaar nadat staatssecretaris Rick van der Ploeg sprak over een overheid die met culturele ondernemers danst, distantieert de Raad voor Cultuur zich van dit beeld. "Van der Ploeg beschouwt economisering als doelstelling voor het kunstbeleid. Daarvan nemen wij nadrukkelijk afstand," aldus raadsvoorzitter Jan Jessurun. Het raadslid Lieuwe Visser verwoordt het krachtiger: "Cultureel ondernemerschap, verschrikkelijk. De term alleen al deugt niet." De Raad voor Cultuur heeft een 'vooradvies' voor de Cultuurnota 2001-2004 geschreven. In juli zal Van der Ploeg namelijk de uitgangspunten voor deze nota presenteren. Het centrale thema van het vooradvies, het streven naar meer culturele diversiteit, is terug te vinden in de titel van het rapport: 'Cultuur voor culturen'. Ook wordt geadviseerd het subsidiestelsel flexibeler te maken. Net als van der Ploeg erkent de Raad dat het huidige vierjarige subsidiestelsel een statisch kunstbestel in de hand werkt. De Raad wil een voorzichtig begin maken met een 'functiebenadering', het afstemmen van beleid op de functie die een bepaalde kunstvorm vervult, in plaats van het subsidiëren van kunstinstellingen. Dit om te voorkomen dat er met subsidiegelden "tien maal hetzelfde wordt gedaan." Jan Jessurun: "Als je in één sector overaanbod hebt, allemaal van hoge kwaliteit, is dat mooi. Maar het kan toch betekenen dat je geld verschuift naar iets anders, waar de kwaliteit een tandje minder is, omwille van de variatie in het aanbod." (Parool, 20/4/99)
- Het moet allemaal anders vindt een werkgroep van de Vereniging voor Nederlandse Theatergezelschappen (VNT). In het 'Pamflet over de Toekomst van het Toneelbestel' schrijven enkele toonaangevende regisseurs (o.a. Theu Boermans, Ger Thijs, Johan Simons en Evert de Jager) dat het aantal grote nationale gezelschappen moet worden teruggebracht van zeven naar twee. De Één gevestigd in de Amsterdamse Stadsschouwburg en de ander een groot, dynamisch reisgezelschap. De andere groepen moeten zich in verschillende steden vestigen en een nieuw curatorium beslist over de verdeling van de subsidies. De reisverplichting vervalt en de subsidie wordt afhankelijk van de artistiek leider; als die opstapt, eindigt de subsidie aan zijn gezelschap.
Het pamflet is de uitkomst van discussies onder leiding van Felix Rottenberg en is vooral bedoeld als discussiestuk. In het stuk is zware kritiek op de toneelsector zelf. Men noemt het bestel "stuurloos, verstard en onoverzichtelijk". Verder maken de schrijvers zich zorgen over de vergrijzing van zowel het publiek als van de makers. Staatsecretaris Van der Ploeg zal in april 1999 zijn Uitgangspuntennota openbaar maken, in voorbereiding op het Kunstenplan van 2001. (Volkskrant & Parool, 17/11/98)