Het was donker. De mensen waren ongelukkig. De moeder was dood. De broers mochten elkaar niet. Vader aan de drank…..nou ja…zoiets weer.

Lars Noren. Elke keer denk ik dat ik het mooi vind, maar het blijft wel heel veel geneuzel zonder uitweg.

Mooi gespeeld! Dat dan weer wel….

Tony Kushners “Angels in America” was jarenlang mijn favoriete toneelstuk. De voorstelling die Guy Cassiers en het RO theater begin jaren 90 maakten sloeg bij mij in als een bom. Een groot, angstaanjagend, grappig en ontroerend stuk vol symboliek, doodsdreiging en karakters waar ik me moeiteloos mee kon identificeren. Vijftien jaar na verschijning van het stuk komt Toneelgroep Amsterdam met een nieuwe enscenering van Ivo van Hove. Het werd tijd.

Van Hove kiest in deze nieuwe “marathon” voor een compleet kaal toneel. Er staan twee grote zwarte dozen op de vloer waaruit New Yorkse sfeerbeelden worden geprojecteerd op de achterwand. Er hangen een aantal zwarte langwerpige dozen boven de hoofden van de spelers. Meer niet en dat is in van Hove’s geval opmerkelijk. Geen publiek op de speelvloer, geen televisiecamera’s….gewoon ouderwets spelen op een kale vloer. Gelukkig wordt er versterkt gespeeld, want een leeg toneelhuis wil de verstaanbaarheid nogal eens tekort doen.

Alle aandacht ligt dus op de tekst en de acteurs en met een stuk als “Angels in America” kun je daar moeiteloos op vertrouwen. Je wordt als publiek binnen 10 minuten genadeloos het soapachtige verhaal ingezogen om meer dan 5 uur later (met 1 pauze van 45 minuten) met pijn in je hart afscheid van ze te nemen. Het stuk zit vol, overvol bijna, maar alle karakters zijn rond en hebben zinnige dingen te melden. Het woord AIDS komt nauwelijks voor, meer wordt er gesproken over de Pest. De bijbelse verwijzingen naar de zondvloed en de engel zijn soms erg Amerikaans, maar zijn in de context van dit stuk absoluut geloofwaardig. “Angels” geeft een ontluisterend beeld van de Amerikaanse samenleving en blijkt 15 jaar na dato nog even veelzeggend. Er sterven in Manhattan nog maar weinig mensen aan AIDS, maar het gevoel van verlies, het verdriet van afscheid nemen en de maatschappij en haar verschoppelingen blijven schitterend in evenwicht in Kushners fenomenale stuk.

De acteurs schitteren zonder uitzondering. Hadewych Minnis speelt een aandoenlijke en wanhopige Harper (een heel andere interpretatie dan Catherine van Bruggencate bij het Ro). Fedja van Huet is fantastisch als Louis, de jongen die zijn stervende partner verlaat. Prior, de zieke jongen is zonder twijfel de beste rol van Eelco Smits tot nog toe. Barrie Atsma zie je worstelen als Mormoon met zijn gevoelens. Hans Kesting maakt van zijn Roy Cohn een afschrikwekkende maar ook aandoenlijke man. Marieke Heebink, Alwin Pulinckx en Roeland Fernhout spelen de andere rollen op een fabelachtige manier. Hier is een ensemble aan het werk wat prachtig in evenwicht is en je moeiteloos meeneemt op de lange reis die Angels in America toch is. Maar het is een reis om van te genieten.

Na een nachtje slapen ben ik alleen nog maar enthousiaster. Mijn verwachtingen waren, na mijn ervaring bij het Ro theater, torenhoog, maar TGA lost ze hier moeiteloos in. “Angels” is een pracht van een voorstelling en wat mij betreft nu al het hoogtepunt van dit theaterseioen. En dan was dit nog maar de eerste try-out. Snel boeken die kaarten!

Een geruststellend bericht: de voorstelling van Tanghe en kornuiten is nog even sterk als 6 jaar geleden. De huwelijksparen zijn misschien nog niet helemaal op niveau van hun voorgangers, maar mijn hemel wat heb ik weer de slappe lach gehad en genoten. Een feestje wat iedereen zich moet gunnen!

WEERGALOOS WEERGALOOS WEERGALOOS.
6 uur lang in een soort Politieke trip met het ene hoogtepunt na het andere. Op zes verschillende plaatsen kijken naar het drama wat zich om je heen afspeelt. Geweldig tempo, geweldige stukken. En als Ivo uiteindelijk het publiek van het podium jaagt en de deuren van de Stadsschouwburg sluit (na 5 uur!)volgt het prachtigste uur toneel van dit seizoen. GAAT DAT ZIEN!!!!!

Het lijkt wel of TGA dit jaar GEEN verhalen wil vertellen. Na de jaren met voorstellingen over relaties en huwelijken lijkt dit het seizoen van het experiment. Na het briljante Tragedie is dit weer zo’n voorstelling die je gewoon moet ondergaan.

Een theaterbelevenis is het zeker. Maar wel eentje die de theaterbezoeker op de proef stelt. Maar als je je overgeeft aan de sfeer en de toon van de voorstelling zie je iets magisch.

Traag en irritant zijn de eerste 30 minuten. Meisjes naaien op industriële naaimachines. Het gaat maar door en het gaat maar door.Eigenlijk is de toon van de voorstelling meteen gezet. De irritatie verdwijnt langzaam en maakt plaats voor nieuwsgierigheid. Wat zijn dat voor meisjes en wie staan daar achter steeds zo nauwkeurig dezelfde lap op te vouwen?

De kracht van muziek in deze voorstelling is onmiskenbaar. Vroeger zuchtte ik nog wel eens als TGA weer in zwak vals gezang uitbarste, maar daar is hier geen sprake van. In deze voorstelling wordt fantastisch gezongen. Meer en meer krijgen deze personages je in hun greep, al zeggen ze verpletterend weinig.

De tijd lijkt stil te staan (letterlijk….het blijft 20.17 op de klok), maar dan opeens blijk je weer in het irritante begindeel verzeild geraakt. Het stuk is rond. Hard klappen voor deze acteurs. De plooi in de broek van Steven van Watermeulen. Het lied van Hadewych Minis. De gekke bek van Frida Pitoors. Onvergetelijk.

Maeterlinck is toneel om te haten of van te houden. Ik vond het prachtig.

Alles of niets. Hard. Naar. Grappig. Onbestemd. Spectaculair. Stom. Briljant. Vervelend. Adembenemend. Stil. Oorverdovend. Betuttelend. Geëngageerd. Links. Rechts. Lege dop. Meesterwerk.

Allemaal van toepassing. Maar voor mij voorlopig de voorstelling van het seizoen!

Cassiers slaat weer toe. Zijn Onegin is een draak van een stuk (menig keukenmeidenroman heeft meer plot…), maar hij weet dat op een schitterende manier vorm te geven. Dacht ik een aantal jaar geleden dat we het wel gehad hadden met zijn audiovisuele manier van vertellen, deze voorstelling deed me opnieuw beseffen hoe veel schoonheid er in deze vorm verscholen zit. Mooi!

Een voorstelling als een zoete bonbon. De regie van Tanghe is meedogenloos consequent: traag, gamanieerd en vol slapstick achtige humor. De acteurs weten hier wel raad mee; er wordt prachtig gespeeld. Maar uiteindelijk is de voorstelling me te lief en te naief. August droomt en droomt, maar zijn droom is onbereikbaar. Niemand in de zaal zal daarover twijfelen. En dan is bijna drie uur een lange zit, ondanks de schitterende circusnummers.

Opeens is het een beetje saaie zondagmiddag en kijk je in de PS van het Parool en denk je: ik had hem eigenlijk voor Carré willen bewaren, maar waarom niet. Ik heb zin in een onvervalste Nederlandse musical. Je krijgt het theater geen moment te pakken op zondag (waarom zou je de telefoon opnemen op de dag des herens?), maar er blijken genoeg kaarten. WAT ZIEN IK……mijn verwachtingen waren hoogespannen.

Wat Zien Ik is gesitueerd in het Amsterdam van de jaren 60. Greet en Nel zijn prostituees en beste vriendinnen. In hun peeskamer komen de meest idiote klanten binnen, op de achtergrond speelt de bezetting van het Maagdenhuis, de sexuele moraal is nog vrij en onbezorgd. Voor alle geslachtsziekten bestaat een pilletje of spuitje.

Deze musical moet het vooral hebben van de 2 dijken van “wijven” die de show dragen. Ellen Pieters is onvergetelijk goed. Een STAR-turn zoals je die maar zelden ziet op het Nederlandse musicalpodium. Werkelijk ELKE regel die ze uitspreekt is hilarisch. De meest platte grappen werken door haar sublieme timing. Je eet de hele avond uit haar hand. Het is zeker geen grootse zangeres (haar emotionele finale is eigenlijk het zwakste onderdeel van haar performance), maar het maakt geen reet uit. In één klap durf ik haar te vergelijken met Jasperina de Jong in haar beste tijd.

Mariska van Kolck als Nel heeft de beste muziek te zingen. Het absolute topnummer uit de lekker klinkende score is “Nel is aan de Man”, een verrukkelijke meezinger die ze perfect brengt. Ze is charmant en fungeert als de ideale aangever voor Pieters.

Het script is meer dan aardig af en toe, al blijft het een beetje ouwbollig. De muziek is, zoals ik al zei, in ieder geval rete-catchy. Ik miste alleen een “underscore” bij veel scenes. Nu kwam de muziek vaak uit het niets, en eindigde menig nummer in een ongemakkelijke eindnoot. Het “flowde” niet zullen we maar zeggen. Maar wie klaagt er over een score waar na één keer luisteren tenminste 4 nummers “nazingbaar” zijn?

De mannen in deze show zijn van minder belang. Hans Breedtveld is sympathiek, maar de juiste noten op de juiste plek zingen blijkt moeilijker dan je denkt! Johnny Kraaijkamp jr. schmierde zich door de avond. Nou ja….laat maar.

De cast eromheen is matig, en dan ben ik nog aardig. Futloos en mat zijn de woorden die bij me opkomen. Alleen de jongen die de student speelde en zijn vriendinnetje (sorry, geen namen…) deden het verdienstelijk. En de dame die de beroemde Bet van Beeren vertolkte verdient een pluim.

Wat de productie ook niet echt helpt is het lelijkste decor wat ik in JAREN gezien heb. En dan ook nog met HEEL LELIJK licht erop. Als je kiest voor simpel is dat prima. Maar hier werd me toch een partij onhandig met decorstukken heen en weer gesjouwd….en dat moest dan ook nog in de maat gebeuren, en allerbei dingen moesten onhandig uitgeklapt worden. Zet dan gewoon 3 tafels en wat stoelen neer als je een café wilt uitbeelden.

Ik moet ook nog even zeuren over de choreografie. Het leek wel of we terug waren in de jaren 80 voor CATS. Afgezaagd en flauw (en dan ook nog slapjes uitgevoerd). Sinds Billy Elliot weten we wat je kunt doen op een toneel met oproerpolitie: ik had bijna het idee naar een parodie te kijken.

MAAR laat ik niet al te negatief zijn: Wat Zien Ik is een heerlijke avond uit met 2 dijken van hoofdrollen. Je moet alleen HOPEN dat Pieters en van Kolck NOOIT ziek zijn. De avond draait geheel om die 2 wereldze vrouwen die alles uit hun rol halen wat ze kunnen. Ga ze zien…..de minpunten zijn overkoombaar.

De voorstellingen die ik tot nu toe van Ola Mafaalani heb gezien bij TGA waren altijd interessant, maar nooit echt wereldschokkend. Dit is er weer zo één. Hemel Boven Berlijn is zwaar associatief theater waarbij ik het heerlijk vond om er in weg te zinken.

De vertelling staat centraal, maar er is helaas niet veel vertelling om je nou echt druk om te maken. Het is allemaal wel “aardig”, maar meer niet. Het zand stroomt naar beneden (the sands of time….?), er worden wat “diepzinnige” zinnen door een microfoon gefluisterd, Frida Pittoors ssspppprrrreeeeekkkkkkttttt ontroerend en Hadewich zingt PRACHTIG. Ach….je kan het slechter treffen op een maandagavond…… Maar er is nergens de noodzaak dit verhaal te vertellen. Jammer.