Holland Festival (2009)

Ik kan het hierboven om de een of andere reden niet aangeven, maar het gaat hier om het Holland Festival. Op het allerlaatste moment een kaartje kunnen krijgen om een levende legende te aanschouwen.
Twee dansers, respektievelijk 61 jaar en 53 jaar oud. Ik had nog nooit van Ana Laguna gehoord, ze is mooi en ze danst mooi, maar ik kan eigenlijk alleen maar naar Baryshnikov kijken - is het hem echt? Staat hij daar? Zie ik hem echt? Vreemde gewaarwording. Wat een geschiedenis heeft die man aan zich hangen. Dat zie je. Zijn dansen is natuurlijk niet wat het is geweest, er is af en toe een sprongetje of een pirouettetje, maar het is nog steeds erg mooi. Sierlijk, prachtige armen, handen en benen. Maar werkelijk adembenemend is de solo met zichzelf - hij danst en achter hem danst zijn videobeeld, eerst zoals hij nu is en dan de piepjonge, schitterende danser die hij ooit was. Hoe hij dan kijkt, danst, met zichzelf en met de schaduwen speelt. Grandioos! En ontroerend. En ook: wat een moed, dat hij dat durft, dat verschil zo duidelijk te laten zien. Misschien de laatste keer dat hij in Nederland heeft gedanst? Erg blij dat ik er bij was.

Ik had natuurlijk te hoge verwachtingen omdat ik een paar jaar geleden ‘Gatz’ van dezelfde groep zo ontzettend goed vond, maar ik vond dit bitter tegenvallen. Ze proberen Faulkner’s nogal onbegrijpelijke stream-of-conscience stijl te verhelderen door alle segmenten (die allemaal in een andere tijd spelen) uit elkaar te trekken en ze als korte scènes te spelen, maar ze ondermijnen dat weer door ook nog verschillende acteurs dezelfde rol te laten spelen. Bovendien vormde bij Gatz de verfijnde elegantie van Fitzgerald’s stijl met de banaliteit van het kantoorleven een mooi contrast, hier wordt Faulkner platgeslagen met een nostalgisch decor, vette accenten en raciaal correcte casting.

Live uitgevoerde eclectische muzikale composities van Fabrizio Cassol en Alain Platel’s op de bewegingen van mentaal gehandicapten geënte danstaal ontprotestaniseren de Matthäus Passion van Bach, seculariseren eeuwen joods-christelijke culturele beeldtaal, en maken het Erbarme dich op meesterlijke wijze universeel.

Bach’s Jezus wordt niet alleen met enige regelmaat muzikaal gelatiniseerd en geafrikaniseerd, maar ook spiritueel verdubbeld (zielsdualisering met een zus/geliefde), fysionomisch verkleurd en iconografisch op zijn kop gezet (zwarte countertenor Serge Kakudji is als Jezus onder meer de drager in een piëta).

Eigenlijk wil ik dat allemaal niet. Eigenlijk wil ik niet op zoek naar het begrijpen, wil ik niet vluchten in ogenschijnlijke geleerdheid en moeilijke woorden. Ik wil vertellen hoe de voorstelling me ontroert, hoe de danstaal en de muziek zo’n virtuoze eenheid vormen dat ik een gevoel van absolute schoonheid ervaar, de goddelijkste ervaring die voor een atheïst bereikbaar is.

Als het idee dat liefde het thema van een voorstelling zou kunnen zijn je al bij voorbaat wrevelig maakt, als je al bij dat idee alleen met dédain ‘relatiegeneuzel’ roept, ga dan niet naar deze voorstelling. Maar als je wilt zien hoe Van Hove erin slaagt om na twee wat mindere voorstellingen (Kreten en gefluister en Rocco en zijn broers) nu wel recht te doen aan een van de belangrijkste filmmakers van de vorige eeuw, ga dan wel.

In een heldere montage vloeit de inhoud van drie films van Michelangelo Antonioni (L’Avventura, La Notte en L’Eclisse) in elkaar over, vullen drie verhaallijnen elkaar aan. Met een enigszins aan het (video)werk van Guy Cassiers verwante techniek, reduceert het trio Van Hove/Versweyveld/Yarden acteurs en acteren tot middelen, om daarmee precies die filmische toneelbeeldtaal te creëren die het unieke van Antonioni’s films voelbaar maakt.

Bij de diashow werd de pijngrens bereikt: abstract autisme in a capella, en dat zeven kwartier lang. Na het schitterende Stifters Dinge vorig HF nu een ongelooflijke ‘nieuwe kleren van de keizer’-gevoel. Mijn inzending voor de gouden tomaat: ongetwijfeld dramaturgisch allemaal zeer correct & hyperverantwoord, maar in uitvoering vooral dodelijk noncommunicatief & saai.

wat was dat vreselijk saai zeg. Goed dat er geen pauze in zat want dan was de zaal denk ik leeg geweest de tweede helft. Heb ik daar 35 euro voor moeten betalen? Voel me flink belazerd. Ik heb niks tegen toneel waarbij je moet nadenken, maar dit was echt volkmen onzin - zeer pretentieuze onzin. Het verpesten van op zich prachtige teksten van TS Eliot, Kafka en Beckett. Boe! Boe! Boe!