Jaarlijstjes zijn leuk, decennium-lijstjes zijn vét. Na lang overwegen en veel dillema’s: mijn beste voorstellingen uit de jaren NUL

1. Ruigoord 2, TGA, Carina Molier 2000
Vers in het nieuwe millennium lag De Toekomst even open. Theater is niet geworden wat het toen had kunnen zijn.

2. Babel, Wiener Burgtheater 2007
Boos, ongeremd, lelijk, hard, hysterisch. Terwijl theater in Nederland restaureert en canont schreeuwt Jelinek dat de wereld in oorlog is.

3. Vandeneedendeschrijverdekoningendiderot 2001
Veel van deze supergroep in wisselende bezetting is heerlijk (Onomatopee, ‘t Boek), maar Diderot is mij het liefst.

4. Proust serie, Ro Theater 2003-2005
Guy Cassiers heeft zijn vorm geperfectioneerd: groots project, geweldige cast, ongelovelijke techniek en dramaturgie.

5. De grote oorlog, Hotel Modern 2001
Blies in één keer alle kinderachtige gedachten over poppentheater aan gruizelementen met schitterend werk en geraffineerd concept. Peterselie zal nooit meer hetzelfde zijn.

6. Perfect Wedding, TGA 2005
Van Hove’s poging om weg te raken van het cynisme en op zoek te gaan naar de liefde. Met een schitterend open idee over de ruimte en het samenzijn van theater en Joop Admiraal.

7. Benen, Boukje Schweigman 2003
Geniaal debuut waar alle Schweigman-elementen al in verwerkt zaten: crypto-religie, perspectiefmanipulatie en heel hard werken.

8. Smoeder, Mugmetdegoudentand 2004
Super-persoonlijk, liefdevolst, meeste tranen.

9. Schöne Müllerin, Marthaler 2003
Christoph Marthaler was de Jan Fabre van de Zips; grote internationale producties die gaandeweg het decennium steeds meer op elkaar gingen lijken; maar daarvóór erg goed.

10. Rainer Maria, De Warme Winkel 2008
Mash-up van Oerol-schuurtjestheater, hardcore Nieuw West-mime, Koekiaans muziektheater, Discordia-spulletjes en een waanzinnige tekstbehandeling.

En naar De laatste dagen der mensheid van ‘t Barre Land kijk ik nog elke avond vol ongeloof, maar dat mag ik niet zeggen…

Lees meer

Uit een interview in de Morgen met Dirk Tanghe

Het is mijn idee en een droom om aan het einde van die termijn een voorstelling te brengen van Sydney Pollacks film They shoot horses don’t they? in Vorst Nationaal, met allerlei kunstdisciplines samen.

UIt een interview in het NRC met Jos Thie

Maar hij wil ook op locatie werken, bijvoorbeeld met een Faust in de Utrechtse natuur, en in een lege fabriekshal de voorstelling Marathondans, gebaseerd op de film They Shoot Horses Don’t They.

 Nu ja!

Om deze film gaat het, Jos Thie komt uit 54 en Dirk Tanghe uit 56, dus die kunnen ze allebei zo rond hun 16e gezien hebben. Ik verheug me al op 2 x Midnight Cowboy.

Lees meer

Gijs komt naar Amsterdam! En nog een ander jochie, ook leuk.

Respectievelijk vanaf seizoen 10/11 en 09/10 gaan de acteurs Gijs Scholten van Aschat en Marwan Kenzari deel uitmaken van Toneelgroep Amsterdam. Zij voegen zich daarmee bij het ensemble van twintig vaste acteurs die nu bij TA horen. ‘Met Gijs versterkt TA zijn ensemble met een acteur met grote staat van dienst in het theater, geïnteresseerd in het werk binnen een vast ensemble met een gepassioneerde liefde voor teksten uit het wereldrepertoire,’ aldus Ivo van Hove: ‘Ik kijk erg uit naar onze samenwerking.’

Ook Gijs Scholten van Aschat verheugt zich op de samenwerking: ‘De uitnodiging van Ivo om bij TA te komen spelen komt op een moment in mijn carrière dat ik toe was aan iets nieuws. De mogelijkheid om met de acteurs en regisseurs van TA te gaan werken vind ik inspirerend. Alhoewel ik ze allemaal ken heb ik nog nooit met ze op het toneel gestaan. Het is een hecht ensemble met een sterke leiding en ze maken verrassende keuzes. Ik vind het een spannend vooruitzicht.’

Marwan ‘Chico’ Kenzari (1983) studeert aan de Toneelacademie te Maastricht, speelde eerder bij De Appel en speelt bij Toneelgroep Amsterdam vanaf 8 oktober 2008 Achilles in de voorstelling Ifigeneia in Aulis. Bij het Nationale Toneel speelt hij later dit seizoen Romeo in de voorstelling Romeo en Julia. Ivo van Hove: ‘Ik ben blij dat Marwan voor TA kiest. Hij heeft op jonge leeftijd al een sterke persoonlijkheid op het toneel, een jonge en uitgesproken uitstraling tegelijkertijd.’ ‘Ik ben zeer vereerd en erg trots dat ik me mag aansluiten bij het ensemble van TA,’ aldus Kenzari: ‘Het is een geweldige kans om te kunnen samenwerken met, en leren van deze sterke, unieke samenstelling van acteurs en regisseur.’

Aldus enige heugtepunten uit het persbericht. De Albert van Dalsum-ring is weer terug in de Amsterdamse gelederen.

Lees meer

Ritsaert ten Cate is vrijdag 5 september overleden. Graag citeren we hierom een mooi stukje dat Jan Zoet destijds schreef voor Beeldspoor van de Rotterdamse Schouwburg.

"Theater (en eigenlijk alle uitingen van kunst) als incident opvatten is zo’n beetje de snelste manier om het fenomeen om zeep te helpen." Dit citaat, afkomstig uit een lezing die hij hield in 1999, is tekenend voor Ritsaert ten Cate. In het eerste deel van de zin wordt theater direct in verband gebracht met alle overige uitingen van kunst. Hij doet dit zelf al sinds de vroege jaren zestig toen hij als galeriehouder niet alleen beeldend kunstenaars maar ook performancekunstenaars en theatermakers, afkomstig uit de hele wereld, presenteerde in Mickery, een verbouwde boerderij in Loenersloot.

In 1972 verhuisde hij naar een theater aan de Rozengracht in Amsterdam. Toen Mickery in 1991 de deuren voorgoed sloot waren er meer dan 700 invloedrijke producties gepresenteerd, geproduceerd of gemaakt, waar vrijwel altijd, als vanzelfsprekend, kunstenaars uit diverse disciplines werden uitgedaagd en gestimuleerd om zich te verhouden tot het aanwezige publiek.

Nog essentiëler in het werk van Ten Cate is dat waar het tweede deel van het citaat naar verwijst: een kunstwerk is geen incident. De kunstenaars die hij presenteerde plaatste hij zonder uitzondering in het perspectief van de wereld waar ze deel van uitmaakten. Als regisseur en maker van spraakmakende eigen producties werd dat het meest duidelijk. De toeschouwer werd actief betrokken in poëtische en beeldende installaties, vol citaten en verwijzingen naar politiek, geschiedenis en de existentiële vraagstukken over het goede en kwade in de mens.

Het is niet verbazend dat Ritsaert ten Cate, nadat het Mickery theater ophield te bestaan (hij speelde nog wel als acteur bij Jan Lauwers’ Needcompany en was oprichter en directeur van de interdisciplinaire tweede fase opleiding DasArts) zich als ‘jonge kunstenaar’ ging toeleggen op het zelf maken van beeldende kunst."

(Foto: Ritsaert ten Cate vorig jaar op zijn expositie ‘Be Like Rudi Fuchs: make your own expo’ in het Amsterdamse Lloyd Hotel. (Foto Wil van Iersel))

Lees meer

In juni vingen we al wat op over de verdeling van de Superfonds-gelden, maar na de zomerstop gaan alle remmen los. De subsidiestrubbelingen openden zelfs het 8-uur Journaal!  De pagina’s van uw dagblad en onze mailboxen stromen over van actiebereidheid.

Aangevoerd door Theu Boermans van de Tussen-wal-en-het-schip Compagnie gaat Het Syndicaat, samen met een hele meute Oude Boze Muziek Genieen naar de rechter. Anouk van Dijk roept Plasterk en Tweede Kamer op in te grijpen. Vergaderingen worden belegd en gecombineerde acties besproken, verwacht dus op d’Uitmarkt allerhande ludieks.

Ondertussen heerst er nog doodse stilte rond de basis infrastructuur. Zoeken zij in deze storm de luwte van de stille diplomatie in achterkamertjes op? Wie weet wats met Biskers? Wie heeft weet van nog meer acties?

Lees meer

‘Suche Karten’, deze dames zijn zwaar op zoek naar kaarten voor ‘Der Sturm’ van de Münchner Kammerspiele, de openingsvoorsteling van het Treffen. Ik kan me niet herinneren in Amsterdam deze vraag zo gezien te hebben voor toneel. Ik vraag of ik ze mag fotograferen. ‘In ruil voor een kaartje’, wordt gegrapt. Helaas kunnen we dat niet doen.

Hebben de dames zoveel goeds gehoord over de voorstelling dat ze zo graag karten wollen? Nein, ze weten nog niks van de voorstelling. Maar het is bijzonder interessant repertoire en een gastgezelschap en dazu Theatertreffen en de Opening. Hottets ticket in town. Veel succes dames, maar ik tel op het enorme theaterterrein zeker tien anderen met eenzelfde briefje.

Gelukkig kunnen ze de volgende avond kijken naar een uitzending van de registratie de voorstelling -samen met het openingspraatje- op televisiezender ZDF, die de openingsvoorstelling vanavond opneemt. Norbert Lammert, een hoge politieke pief, spreekt ons toe met veel grapjes over geld en intendanten. Het gaat lekker langs me heen. Wel begreep ik dat hij ons ‘veel genot en irritatie’ toewenst bij de geselecteerde voorstellingen.

Ik ben wel toe aan een stukje irritatie en kan gelijk aan de bak met Die Sturm. Waanzinnige postmoderne verknipping van Shakespeare / Gilbert & George-performances / bluescreen-movies / Lord of The Rings / Rammstein. De Mooseredactie is nog in beraad over de betekenis (if any) van dit alles. Maar hier in Berlijn staan hordes keurige dames in de rij om esthetisch geschoffeerd te worden. Hebben jullie ooit zulke briefjes voor toneel gezien in Nederland?

Lees meer

Terwijl in Amsterdam de bestuursvoorzitter van TA Freek Ossel wethouder wordt, treedt de hele raad van Tilburg af wegens de kwestie Adje. Ik hoor al enige maanden wat nieuws zeuren, maar het is nu echt manifest.Even een recap:De Zingende Decoupeerzaag, vaudeville gezelschap van televisiester Adje, wil 7,5 miljoen voor een eigen theater in Tilburg. Sommige wethouders wilen dat geven, anderen weten wel wat beters te doen met dat geld.Het Brabants Dagblad beschrijft de soap uitvoerig, maar hebben wij ook een correspondent ter plaatse die wat insight info kan geven? Ik vind 7,5 miljoen zo veel. Kunnen ze niet een beetje leuk antikraak aanklooien zoals elk zichzelf respecterend gezelschap?

Lees meer

Geestig dialoogje vanmorgen:

"Wat vond je van Ajax gisteren?"
"Abominabel, een aanfluiting!"
"Nou, zo slecht was het toch niet?"
"Ach hou toch op, het seizoen is nu al verpest. Het bestuur moet nu echt ingrijpen!"
"?!?"
"Oh, Ajax…"

Lees meer

Het bestaan van het zogenaamde glazen plafond wordt door sommigen bestreden. Ik zelf geloof in dit onzichtbare obstakel in de carrière van vrouwen in de kunsten. Het Theater Instituut Nederland gelooft ook dat het bestaat. In het monumentale pand aan de Herengracht spannen mannen en vrouwen zich in het te slechten. Voor de huidige beeldvorming over vrouwen en minderheden worden worden alternatieven bedacht, mediapartners spreken tijdens intervisie bijeenkomsten elkaar aan op het gebruik van stereotypen en podiumkunstenaars (m/v) leren dat ze zich moeten laten interviewen voor een boekenkast in plaats van bij een plant.Toch laatst in het Bulletin, het clublad van ditzelfde TIN, een mooi staaltje beeldvorming. De samenstelster van de nieuwe tentoonstelling Backstage vertelt:”Bij acteurs gaat het van man, ouder en tekstheater (Gijs Scholten van Aschat) naar jong, vrouw en musical (Chantal Janzen).”Ik ga even door het plafond met een alternatief:”Bij acteurs gaat het van vrouw, ouder en tekstheater (Kitty Courbois) naar jong, man en musical (Ara Halici).”Zo, dat is beter. En kan die samenstelster dan gelijk ook even curator heten?

Lees meer

Prachtige donkere dagen voor Kerst. Bijna geen toneel meer te zien. Behalve mooi existentialistische Nieuw West werk in het Utrechtse theater Kikker, is het Kerst wat de klok slaat. Maar liefst 5 Kerstcirci (Gronings-, Wereld, Internationaal, Groot- en Ahoy) weet ik zo uit mijn hoofd te tellen. Tchaikovsky balleten van Amsterdamse, Haagse en Tartastaanse makelij, La Boheme en de nodige hervertellingen van de grote geboorte. Het aanbod is niet dramatisch anders dan drie jaar geleden. Ik verzet me niet maar trap af: Kerst, kerst, kerst nooit meer toneel.

Lees meer