“Een Meeuw” is een genot. Goed, Tsjechov nú is wat minder avontuurlijk dan Werner Schwab toen, maar Theu Boermans heeft me zowel in zijn hoedanigheid als regisseur als in die als acteur, gisteravond weer blij gemaakt. Natuurlijk dankzij speelsters en spelers die ditmaal echt alles goed doen. Met, zonder iets op iemand anders af te dingen, extra uitroeptekens voor: Halina Reijn, Halina Reijn, Halina Reijn!!!

Vinterberg maakte een meesterlijke film. Daarin past hij de vrolijke vormelijkheden van een burgermanshuldiging van een pater familias, als camouflage toe. Hij laat ze de oudste zoon van de gegoede familie namelijk als strafprocesrituelen gebruiken. Die speelt daarin zelf aanklager, met zijn tweelingzus als slachtoffer, zijn vader als verdachte en de overige feestgangers en personeel als jury en getuigen. De gedoseerd onthulde familiegeheimen worden daarmee extra verrassend en schokkend. Je gelooft als toeschouwer je ogen en oren aanvankelijk niet. Op toneel blijft veel van de kwaliteit van de film bewaard- daar staan vader en zoon Römer, Ria Marks, Saskia Temmink en Titus Tiel Groenestege wel borg voor. Toch het zou veel beter zijn geweest als de opleukende gein van de NUHR-factie een beetje in toom was gehouden. Die overdaad doet schade. Daarom is de film beter.

Het voordeel van muziektheater is dat je er als toneelliefhebber muziek bij krijgt (Een groot gewei voor componiste en ensemble). Het nadeel is dat je minder toneel krijgt. In dit geval zo weinig dat, naar ik aanneem, niet alleen twee tussentijds afzwaaiende bezoekers en ik, maar ook Jaap Spijkers zelf, zich heeft moeten afvragen : “Wat dóe ik hier in de Toneelschuur? Waarom zit ik nu niet in de zwoele buitenlucht op zo’n gezellig vol, Haarlems terrasje, achter een fors blik bier?”.

Anderhalf uur lullen de drie vriendinnen alle mogelijke vooroordelen over kerels, relaties en sex aan elkaar. Lekker ordi. Het blijkt maar weer eens: ook ouwehoeren is een vak en dat vak verstaan de dames (eerste eland). Daarom en doordat het geheel uitgebreid gepeperd is met zelfspot, ironie en cynisme, valt er heel veel te lachen (tweede eland). Trouwens, zingen gaat het drietal ook prima af - goed gekozen, dus toepasselijke gouwe ouwen vliegen je regelmatig om de oren (derde eland). Kunst is “Onder Vrouwen” denk ik niet, maar vermakelijk wel.

Na de natte jongensdroom van meiden & muziek in hun jaren als frontman en guitarist van de Folkgroep “Stonehenge Dream”, krijgen de twee voormalige bandleden Rup en Dave, een Korsakov en een echtscheiding later, als middelbare loosers weer met elkaar te maken. Zoals het hoort zorgen Rik Hoogendoorn en Bruun Kuijt ervoor dat de treurigheid en lulligheid van hun personages de juiste portie melancholie en geestigheid meekrijgen. Ook dit keer weer genieten dus. Toch een blikje tomaten: na deze productie is het helaas definitief afgelopen met de Echte Mannen. Grijp dus je kans, nu het nog kan.

Dark is theater om je helemaal aan te vergapen en om veel over na te praten. De beelden, het decor en het licht zijn werkelijk verbijsterend, verbazingwekkend en prachtig. En de heftige bijdetijdse muziek en de symbolieklawine die over de toeschouwers wordt uitgestort zijn goed voor een lange nazit. Kortom: dit is een topproductie. Zij het dat de (gezongen én geprojecteerde) tekst mij niet kon bekoren.

“Beelden aan Zee” vormt de fraaie locatie, Gerardjan Rijnders levert de naar vorm én inhoud prima tekst en Sacha Bulthuis (bijgestaan door Aart Greidanus met de tweede stem) buit die voordelen uit. Heb dit voordeel ook een nadeel? Nou, dat is mij dan in ieder geval niet opgevallen. Deze A’dams-Haagse samenwerking moest maar eens herhaald worden.

Ad’E stond voor: vermijd de eerste rijen en neem oordoppen en lasbril mee. Veel lawaai, veel ontregeling. Nou, daar is in de loop van twee decennia de klad in gekomen. “Gehavend” is namelijk vijf kwartier kalm, keurig en bekwaam entertainment. Toch twee geweitjes omdat m’n avond slaagde toen bleek dat het mijn debuterende dochter wél had kunnen boeien.

Door dit swingende kwartet wil ik elke dag wel gemanipuleerd en bespeeld worden. Dus wat mij betreft: let op Anniek Pheifer, Pauline Greidanus, Vincent Linthorst en Mohammed Azzaay. Ze haalden het maximum uit het materiaal van schrijver LaBute. Met als resultaat een bijna perfecte voorstelling. ‘Bijna’, want het laatste half uur kwam de uitleggerige en belerende predikant van de auteur te nadrukkelijk in beeld.

Al dat uitbundige klaroengeschal en tromgeroffel rond “Othello” is begrijpelijk. Het ziet er allemaal prachtig uit: die gewaden, die kecke uniformen, dat penthouse (?), dat gewapper. En Roeland Fernhout speelt die onmogelijke figuur Jago heel geraffineerd, namelijk én cynisch én ambitieus én jaloers én doortrapt én intelligent én tragisch en dús interessant. Maar een beetje overdreven is al dat enthousiasme wel. De vraag komt bijvoorbeeld op of je om opperbevelhebber (Othello) te worden écht van alle mensenkennis gespeend moet zijn. En of ieder society-meisje (Desdemona) een onnozel wicht is. Anders gezegd: zit er niet meer in als je besluit Shakespeare naar 2003 te halen?