Het voordeel van muziektheater is dat je er als toneelliefhebber muziek bij krijgt (Een groot gewei voor componiste en ensemble). Het nadeel is dat je minder toneel krijgt. In dit geval zo weinig dat, naar ik aanneem, niet alleen twee tussentijds afzwaaiende bezoekers en ik, maar ook Jaap Spijkers zelf, zich heeft moeten afvragen : “Wat dóe ik hier in de Toneelschuur? Waarom zit ik nu niet in de zwoele buitenlucht op zo’n gezellig vol, Haarlems terrasje, achter een fors blik bier?”.

In een tijd waarin (individuele) vrijheid ongrijpbaar hoog in het vaandel wordt gedragen, raken rituelen zoek. In De Pornocomponist krijgt de componist uit de titel – puissant rijk geworden met het maken van muzak – bezoek van de moeder van een jongen die in de buurt is verongelukt. Haar verdriet wakkert bij de componist het verlangen naar oprechtheid en schoonheid aan; hij besluit het gebed Stabat Mater voor haar op muziek te zetten. Van treurende moeder wordt zij muze van de componist. Gedurende de voorstelling verandert zij in de maagd Maria, die in het Stabat Mater treurt om haar dode zoon. Maar zo puur als haar leven en haar gebed zijn, zo geperferteerd blijkt de geest van de componist te zijn. De kilometers porno die hij van deuntjes heeft voorzien breken steevast door zijn oprechte bezieling heen; zijn muze Maria ontbloot op een afschuwelijk moment haar borst. Wat de componist rest is de dood; wie is er zo zuiver als de maagd Maria? Je hoeft niet katholiek te zijn om de wanhoop van de componist en de eenzaamheid van de muze te voelen. Noem het een catharsis.
De voorstelling – ongeveer een uur en vijfenveertig minuten – bracht me op het puntje van mijn stoel. Ik heb weinig ervaring met modern muziektheater en het idioom van de voorstelling dwingt tot concentratie. Die bracht ik met plezier op, want de liefde en de overtuiging waarmee De Pornocomponist is gemaakt, spatten van het podium.
De voorstelling blijft niet alleen daarom hangen. De makers lijken te betogen dat wat je (te) veel tot je neemt, deel van je persoonlijkheid wordt. Zo kiezen zij positie in de discussie rondom de vraag: “Leidt veel geweld op TV tot meer geweld op straat en in huis?” Reden te meer de catharsis van de kunst te zoeken. De Pornocomponist is het antwoord op de vraag die hij zelf stelt.