Best lekker om zo’n drie uur naar toneel te kijken waar je eigen sym- en antipathieën uitgevent worden. Dat gevoel van: “Kijk eens, ook ex-paus Gerardjan Rijnders vindt tuig van de richel, tuig van de richel”. ‘k Geef toe, ‘t is een corrupte reden voor m’n lof. Wat echt telt is dat Aus Greidanus jr de sterren van de hemel speelt. Topsport! Want, terwijl ik me op de tribune nog kon beschermen met Astrakanmuts en duffelse jas, liep Pim met meestal niet meer dan een halve Jansen & Tilanus aan, in de in een vrieskast omgetoverde voormalige suikerfabriek met succes naar de top te reiken. Geldt de Arbowet soms niet voor acteurs?

Tonnus Oosterhoff is verliefd op Dette Glashouwer (“Dans zonder vloer”, blz 112,135). Ik schuif bij hem aan. Maar dit keer, in de ‘soul-opera’ J.C. Superman, steelt Joke Tjalsma als vuurvast kreng, toch de show van Suver Nuver. Een voorstelling die oorspronkelijk vondsten aaneen rijgt van de opkomst van de gezinsleden, via de slapstick-moord op pa tot de slotscène. ‘t Gaat niet erg diep, maar ‘t is wel heel leuk.

Amorele kickzoekers en decadente stuurloosheid onder welgestelde middenklassers, waren blijkbaar ook al in Schnitzlers Wenen van 1911 bekend. Erik Snel heeft van de oorspronkelijke tekst een mooie en grappige bewerking gemaakt. En Dennis Coenen is heel overtuigend de vitale, fascinerende, egoïst Hofreiter die steeds meer kampt met onderhuidse wanhoop. Alleen dat toneelbeeld…

Drie kwartier naar een telefoongesprek van iemand anders luisteren is soms een bezoeking. Ria Marks deed wat ze kon (dus heel veel - een meer dan verdiend gewei), de muziek van Maarten Onstein gaf de tekst prachtig weerwerk (zéér zeker een gewei), maar onweerstaanbaar moest ik afwisselend denken wat “larmoyant”, “sentimeneel”, “melodramatisch”. Die monoloog van Cocteau uit 1930 is echt helemaal passé, om het ook eens op z’n Frans te zeggen (een vette tomaat). Daar helpt geen vadertje, moedertje of Provily aan.

Deze voorstelling verdient een essay zoals in De Groene van 23 oktober jl. of bij www.loekzonneveld.nl. Steriel intellectualisme, benepen spitsburgerij, opportunisme, gewelddadigheid, rancune, hebzucht - de Weense samenleving van driekwart eeuw geleden lijkt verdomd echt en verdomd actueel bij ‘t Barre Land. Maar goed, dit is een minirecensie en die moet uiteaard beknopt. Dus vandaar: “Hou je van toneel en heb je ‘Hoofd zonder Wereld’ nog niet gezien? Nou, haast je of schaam je!”.

“Stand in” is een soort ontnuchteringscursus van vermoeide, theatrale ambachtslieden voor jonge, idealistische podiumbestormers. Zoals altijd bij Kadewe met een flinke dosis grappige en/of snijdende zinnetjes. Hun oude vertrouwde typetjes zijn er ditmaal zelfs in duplo (Rutger Kroon deed een grootmeesterlijke Kas, trouwens). Maar twee uur blijkt te lang voor deze voorstelling, want minutenlang kijken naar niks boeit zelden. En zoveel incrowd grapjes sluit anderen buiten, zeker in een zaal met een overmaat aan theatercollega’s en -studenten. Kortom, niet behorend tot de vermoedelijke doelgroep is mijn ouwelullenconclusie: “Ons Soort Mensen” beviel me beter.

Afgaande op Willem en Brenda, de echtelieden in Eden, valt er in Dublin en Crooswijk nog wel wat te emanciperen. Eerlijk gezegd geloof ik niet dat de Ierse auteur al een Ibsen revisited is. Maar dat wordt helemaal goedgemaakt door een sterke namaak-macho Willem (Billy) van Xander Straat (één gewei). En zeker door een fenomenale Ariane Schluter. Haar Brenda stáát er - dromend, kwetsbaar, hoopvol, ontroerend, onmachtig, treurig, zuipend en meeslepend. Prachtig.

De Arabische Nacht speelt zich af op een hete juni-vrijdagavond in een flatgebouw. Drie mannen en twee vrouwen vertellen solerend hun oppervlakkige en banale waarnemingen en dromen en laten zien dat die moeiteloos kunnen leiden tot extreme gedachten en daden. Niet niks dus. Origineel bedacht. En in aanleg heel boeiend. Goeie cast ook. Geen moment verveeld. De moeite van de reis waard. Maar met kanttekeningen. Soms moest ik op de verkeerde momenten lachen (om Steve Hooi). En ik heb wel even gedacht dat ‘t allemaal wat erg schematisch was. Ook kreeg ik soms de indruk dat Purmerend niet iedereen maximaal inspireerde. Maar dat zal straks in Eindhoven, Roosendaal, Goes en Gouda vast helemaal anders zijn.

Lessings verhaal is simpel. De gevestigde macht, vertolkt door de prins plus adellijke entourage, slachtoffert de machtelozen, in dit geval een lieftallig burgermeisje en haar ouders. Zo’n soap zou je hedendaags kunnen maken: een penthouse bitch uit het grootgeld-netwerk vergrijpt zich aan een onschuldige prins.
Maar De Tijd heeft het achttiende eeuwse stuk veel geraffineerder bij de tijd gemaakt. Alsof Dorothy Parker Liaisons Dangereuses onder handen heeft genomen - spannend, snel, vol geestig en geestrijk cynisme gelardeerd met oneliners en snedigheden. En dat dan in een zeer actuele regie annex goed getimede en lekkere muziek. Kortom: Lucas Vandervost en kompanen hebben er een feest van gemaakt. Met een magistrale rol van Warre Borgmans. Gaat dat zien, gaat dat zien!

De schrijfster en drie acteurs zijn natuurlijk gegarandeerde top. En dan is een nagenoeg kaal toneel, waar in dit geval voor is gekozen ( één tafel, vier stoelen), een voordeel. De meer dan geestige tekst en het vele wat het drietal daar allemaal mee blijk te kunnen, komt dusdoende onversneden over het voetlicht. Een avondje topplezier dus. Geen slecht begin van een nieuw seizoen, zou ik zo zeggen. En overigens ben ik van mening dat de verbale ringtone van Porgy Fransen dit jaar in de prijzen moet vallen.