Oerol (2007)

Ze flikken het weer. Een jaar geleden was Totaal Thomas, de voorstelling over het leven en werk van Thomas Bernhard, al een van de hoogtepunten van het festival. Dit jaar bereikt De Warme Winkel met Rainer Maria, misschien wel een nog grotere hoogte. In een briljante mix waarbij alle uitersten worden opgezocht, van sereen gefluisterde versregels tot woest agressieve fysieke uitbarstingen wordt de dichter Rilke tot leven gebracht. Vincent Rietveld is met zijn meesterlijke dictie natuurlijk de acteur bij uitstek om alleen al met zijn stem te betoveren, Jeroen de Man zijn ideale tegenpool die moeiteloos van het ene temperament naar het andere schakelt. De actrices, Maria Kraakman en Mara van Vlijmen, hebben een wat meer dienende rol, maar ook die twee imponeren, al is het maar met hun fraaie mimiek. Het kan toch niet zo zijn dat deze voorstelling alleen op Oerol is te zien. Oké, er wordt met water gegooid en met zand, maar zelfs dat is prachtig gechoreografeerd, zoals alles in deze voorstelling kunst ademt, de kostuums, de bewegingen, de muziek. Kunst die vermaakt, dat wel, maar die ondertussen wel gaat over kunst die uit noodzaak is geboren.

Omdat all flights are cancelled, brengen gestrande passagiers de nacht door in de vertrekhal van een vliegveld. Tot nu toe was de voorstelling alleen in het Appeltheater te zien, maar op Oerol moeten we ervoor naar De Vertrekhal (van de boten van Terschelling naar Harlingen), de mooiste locatie die je ervoor kunt bedenken. Hoewel de flyer vermeldt dat Geert de Jong verantwoordelijk is voor tekst en regie, wordt er niet gesproken. We krijgen dus zwijgende stereotiepen te zien, man van middelbare leeftijd in een foute regenjas, vrouw in verondersteld pikante lingerie (want rood en zwart), bejaarde dame met een urn als handbagage, en ga zo maar door. Met die cliches wordt vervolgens niets anders gedaan dan ze in een voorspelbare volgorde tonen. Niet door mimespelers, maar door (gewone) acteurs (die dus niet mogen doen waar ze misschien wel goed in zijn, een fraaie tekst zeggen bijvoorbeeld). Het is niet echt heel vervelend, maar door de voorspelbaarheid wel saai. Is het dan tenminste mooi om te zien? Nee, zegt de deskundige die me vanavond vergezelt (ze leert door voor theatervormgeving), nee, ook vanuit dat oogpunt is het een teleurstellende voorstelling. Gelukkig is het Oerol, daar duurt teleurstelling nooit lang.

Hoewel ik wist dat de voorstelling nog in ontwikkeling is, wilde ik toch al op Oerol naar deze nieuwe Kassys. Want van Liga, hun vorige, was ik behoorlijk onder de indruk. In het midden van de speelvloer zit Esther Snelder met haar hand tegen een propje te tikken, links daarvan krabt Liesbeth Gritter, met haar been katachtig gestrekt, ongegeneerd in haar kruis, daar weer iets achter gaat Ton Heijligers heel omstandig verliggen. We kijken naar drie huisdieren, en naar hoe die met elkaar omgaan. Zo fraai verbeeld, dat alleen dat al een prachtige voorstelling zou zijn. Maar er is meer. Op de achtergrond geprojecteerd zien we gefilmde gesprekken van twee vrouwen en een man. Ze heten Esther, Liesbeth en Ton, en in zinnen die letterlijke afkomstig zijn uit reality televisie geven ze commentaar op elkaars gedrag en beschrijven ze hun gevoelens. De bewegingen van de huisdieren op de voorgrond corresponderen met die teksten en geven er een extra betekenis aan. Omgekeerd voegen die gefilmde fragmenten ook aan de bewegingen een extra dimensie toe. Want ze maken ons erop attent dat we de neiging hebben om aan gedrag van (huis)dieren menselijke motieven en emoties toe te dichten. De voorstelling is nog niet af, met de geweien ben ik dus nog een beetje voorzichtig. Maar het ziet er nu al zo schitterend uit dat het me niet zou verbazen als straks op het Over het IJ Festival blijkt dat het er eigenlijk vijf of zes zouden moeten zijn.

In een wereld die gedomineerd wordt door global warming gaat een stel ware opportunisten op zoek naar de rust, ruimte en het beloofde aangename klimaat in Groenland.
De voorstelling begint bij de aankomst van de zomers geklede nieuwe bewoners van zojuist gekochte prefab woning.
De omstandigheden blijken anders dan verwacht en een confrontatie met de kou, een ijsbeer en de naburige eskimo kan niet uitblijven. Dan zet de dooi in.
Vis à Vis heeft met Groenland een actuele en humorvolle voorstelling opgeleverd. Het woordloze spel blijft prima overeind in het overweldigende decor. Het tempo zakt soms iets in (vandaar de tomaat) waardoor het verhaal dan wat stuurloos overkomt. De geweldige technische effecten maken dat echter ruimschoots goed.