Onderwerp
Salzburg (17 nieuwsberichten)
- 'Der Fall der Götter' van Hollandia is uitgenodigd voor de Salzburger Festspiele. Hollandia is hiermee het eerste Nederlandse gezelschap dat een produktie brengt op dit festival. De Nederlandse versie 'De val van de goden' ging in september '99 in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam in première. Het stuk gaat over grootindustriëlen die overgenomen worden door de Nazi's. Eerst maakt de fabriek staal, dan mitrailleurs en kanonnen. Een pikante keuze van festivalleider Gerard Mortier, die de strijd is aangegaan met de behoudende cultuurpolitiek van Salzburg. Dat Hollandia in januari fuseert met Het Zuidelijk Toneel staat deze uitnodiging niet in de weg. Beide gezelschappen hebben de afgelopen jaren op internationale podia gestaan. Er zijn zelfs plannen om 'Ongebluste Kalk' en 'Bacchanten' te vertalen en in het buitenland op te voeren. (Volkskrant, 16/11/00)
- Het is Gerard Mortier, intendant van de Salzburger Festspiele afgeraden om deel te nemen aan een televisiediscussie over dit festival. Het bestuur zou elke uitspraak kunnen gebruiken om hem op staande voet te ontslaan. Mortier heeft het vooral aan de stok met Helga Rabl-Stader, de presidente van het festival die met haar veto elke beslissing van Mortier kan tegen gaan. De vorige directeur theater, Frank Baumbauer, heeft al eerder geroepen haar te willen wurgen. En diens voorganger Ivan Nagl moest opstappen omdat hij Elfride Jelinek "author in residence" had gemaakt. Rabl-Stader haat Elfride. De presidente, een vrouw uit de textielwereld, heeft de functie om partijpolitieke redenen. Een vriend zei over haar: "Ze kan een viool niet van een piano onderscheiden zelfs niet als ze de instrumenten ziet." In en rond de Salzburger Festspiele is veel discussie en protest tegen de nieuwe FPÖ regering. Daarin komt ook het nazi-verleden van het festival en de stad vaak ter tafel. (NRC, 1/8/00)
- Operaselect, een Utrechtse organisatie van operareizen, heeft de KLM voor de rechter gesleept. Te vaak komt de bagage van de reizigers niet op de juiste plek aan. De organisatie eist een garantie dat dat wel gebeurd. Aangezien de ware liefhebber de opera-walhalla's als Verona, Salzburg en Wenen graag in vol ornaat bezoekt, betreft het hier koffers met de sjiekste en duurste kleding. Operaselect krijgt alle klachten te verwerken terwijl de schuld bij de KLM ligt. KLM vind het allerakeligst, maar hoopt dat het niet tot een geding komt. Er kan nu eenmaal nooit een volledige garantie worden gegeven. (AD, 27/7/00)
- De Salzburger Festspiele zijn zonder rellen en grote demonstraties begonnen. De opening bestond uit een drietal toespraken: van president Thomas Klestil, van staatssecretaris van kunst Franz Morak en van eregast Jacob Kellenbergen; president van het Internationale Rode Kruis. Klestil, die vorig jaar veel stof deed opwaaien met een rede waarin hij benadrukte dat kunst vooral mooi en harmonieus moest zijn, sprak over "Bildungstheater". Volgens de president is theater dé manier om de Europese waarden te leren kennen. Vanuit die gedachte zouden de Salzburger Festspiele de 'School voor Europa' kunnen zijn. De tweede spreker Morak noemde de belangrijke Oostenrijkse bijdragen aan de kunst. In zijn toespraak roemde de staatssecretaris ook Elfriede Jelinek, een schrijfster die hevig protesteert tegen de huidige regering. Als laatste sprak de eregast Jacob Kellenbergen. Hoewel van deze diplomaat weinig kritische geluiden werden verwacht, viel zijn toespraak op doordat hij juist de invloed van kunst op vrede relativeerde. Helaas was de meerderheid van de toehoorders al in slaap gevallen. (NRC, 25/7/00)
- Opnieuw een afzegging voor Gerard Mortier. De Franse acteur Patrice Chérau weigert mee te doen aan de Salzburger Festspiele uit protest tegen de regeringsdeelname van de FPÖ in Oostenrijk. Intendant Mortier heeft tevergeefs geprobeerd om Chérau op andere gedachten te brengen. De acteur zou hebben opgetreden als verteller in het orkestwerk 'Lélio' van Berlioz. De Brit George Benjamin, die het stuk zou dirigeren, zegde al eerder af en wordt vervangen door Peter Eötvös. Wie de taak van Chérau overneemt is nog onbekend. (NRC, 2/6/00)
- De Salzburger Festpiele krijgen minder subsidie. De regering geeft zeven procent minder geld en de stad Salzburg twee procent minder. Bezuinigingen zijn de opgegeven redenen. Festivaldirecteur Gerard Mortier zegt dat de programmering voor het festival in 2001 een stuk moeilijker gaat worden en sluit niet uit dat de toegangsprijzen omhoog moeten. (AD, 20/3/00)
- Gerard Mortier blijft toch aan als intendant van de Salzburger Festspiele. Eerder stelde hij dat hij na de komst van de FPÖ in de regering niets anders kon dan opstappen. Maar nu zegt Mortier dat hij "onder druk van de overweldigende betoging van de Oostenrijkers (...) en hun bekentenis tot de democratie" verplicht is zijn standpunt te herzien. Hij heeft besloten: "solidair met de Oostenrijkers het verzet tegen de fascistische partij van Haider te ondersteunen". (Volkskrant, 24/2/00)
- Meer afzeggingen voor de Salzburger Festspiele. Vaste gasten Christoph Marthaler en Sylvain Cambreling zullen niet meewerken aan het festival van 2001. Gerard Mortier, die vertrekt na het festival van dit jaar, maakt nog wel het programma voor 2001, maar dat kan moeilijk worden vanwege de afzeggingen van kunstenaars en geldschieters. Mortier wil in ieder geval een andere openingsproductie voor dat jaar.
Hilmar Hoffman, de president van het Duitse Goethe Instituut, is tegen een culturele boycott. De kunst moet juist de ontwikkelingen in Oostenrijk kritisch volgen: "Als de kritiek emigreert, dan is er geen kritiek meer", aldus Hoffman tijdens discussiedag voor intellectuelen over Oostenrijk in Frankfurt. Daar werd ook 'Heldenplatz' van Thomas Bernhard opgevoerd, een stuk over de moeizame omgang van Oostenrijk met zijn geschiedenis. Zulke opvoeringen zijn volgens Hoffman "belangrijk op het moment dat er politiek onheil dreigt". (NRC, 18/2/00)
- De Salzburger Festspiele krijgt dit jaar drie openingen, één officiële en twee alternatieve. Dit is het verzet van de scheidende festivalleider, Gerard Mortier, die vindt dat de officiele opening slechts "een daad van leugenachtigheid" kan zijn. De alternatieve openingen worden verzorgd door ondermeer Ariane Mnouchkine en Peter Sellars. Daarnaast zal er een oriëntaals concert gegeven worden, waarvoor alle "Salzburgers die afkomstig zijn uit een andere cultuur uitgenodigd zullen worden". (Volkskrant, 17/2/00)
- Gerard Mortier is woedend! De Belgische intendant van de Salzburger Festspiele zou per 2001 zijn functie neerleggen, maar nam na het aantreden van de nieuwe regering het eerste vliegtuig naar huis. Hij is razend op de nieuwe regeringsleider Schüssel die volgens hem met de fascisten heult om zelf kanselier te worden."De rechts-extremisten noem ik zonder aarzeling fascistisch", zegt hij, "Neem alleen al hun (zeer korte) cultuurprogramma. Duits is de enige taal die belang heeft."
Toch zal Mortier de Festspiele 2000 leiden. Hij vertrekt meteen erna. Hij maakt daarmee gebruik van een clausule in zijn contract die zegt dat hij mag opstappen als hij zijn ideeën niet meer kan realiseren. Mortier denkt dat die situatie nu ontstaan is. "Bij de volgende vergadering moeten de minister van financiën en de staatssecretaris voor cultuur nieuwe leden in de raad van beheer van het festival benoemen. Dan komt er zeker een FPÖer in. Omdat met eenparigheid moet worden besloten, zal hij alles tegenhouden", aldus Mortier. "Ik kan niet winnen van die partij".
Mortier denkt ook dat zijn opvolger, Peter Ruzicka, het nog veel zwaarder zal krijgen: "Hij heeft concessies moeten doen om benoemd te worden. De muziek wordt dus zeker geen Schönberg en zelfs geen Berg, want dat behoort nu tot de 'entartete Musik'. En verder alleen partituurgetrouwe weergaves, dus geen gewelddadige scènes en ook geen scènes met sex, wat niet betekent dat die heren zelf zo preuts zijn."
Nog even en de Salzburger Festspiele, een van Europa's belangrijkste kunstfestivals, zal een toneel zijn van Johann Strauss, Richard Strauss en jodelwedstrijden, profeteert hij.
Mortier denkt dat zijn vertrek uit Salzburg tot miljoenverliezen zal leiden, omdat sponsors en bezoekers weg zullen blijven. Dat heeft weer effect op de Weense middenstand, "en juist deze hoteliers en restauranthouders hebben op Haider gestemd." (Volkskrant & NRC, 11/2/00)
- Nadat Gerard Mortier zijn functie als intendant bij de Salzburger Festspiele vaarwel heeft gezegd als protest tegen de deelname van de extreem rechtse FPÖ in de Oostenrijkse regering, zegt nu ook een van de sponsers haar bijdrage op. De Amerikaanse Betty Freeman geeft geen expliciete reden, maar liet weten dat haar jaarlijkse bijdrage van 300.000 dollar aan de Festspiele dit jaar voor het laatst gegeven wordt. (Volkskrant, 9/2/00)
- Peter Ruzicka wordt inderdaad de nieuwe intendant van de Salzburger Festspiele. Dat betekent wel dat hij zijn baan als directeur van de Beierse Toneelacademie in München moet opgeven. (AD, 3/12/99)
- Volgens de Oostenrijkse media wordt Peter Ruzicka per 2001 hoogstwaarschijnlijk de opvolger van Gerard Mortier als artistiek leider van de Salzburger Festspiele. De Duiter Ruzicka is componist en op dit moment intendant van de Münchner Biennale, een tweejaarlijks festival voor moderne opera. Daarnaast is hij artistiek adviseur van het Koninklijk Concertgebouworkest. Tot 1997 was hij intendant van de Hamburgse Staatsopera. Als hij wordt benoemd tot festivalleider wordt verwacht dat hij de progressieve koers van Mortier zal voortzetten. (AD, 25/11/99)
- De Oostenrijkse regering heeft het verbod voor jongeren onder de 16 om 'Schlachten!' te bezoeken ongedaan gemaakt. De Oostenrijkse vice-premier vond dat het al dan niet bezoeken van de voorstelling door kinderen de verantwoordelijkheid is van de ouders. De provincie Salzburg, die het verbod uitvaardigde, blijft op haar standpunt staan. (AD, 4/8/99)
- De gedeputeerde van sociale zaken van de provincie Salzburg heeft jongeren tot zestien jaar verboden om 'Schlachten!' bij te wonen. Er zou voor jongeren te veel geweld en naakt in de voorstelling zitten. De gedeputeerde van cultuur is het niet met de beslissing eens: "het maakt duidelijk dat we in een tijd leven waarin kleingeestigheid weer de kop opsteekt." Artistiek directeur Gerard Mortier had nog wel meer om verbolgen over te zijn: de Oostenrijkse president Klestil van de conservatieve partij ÖVP waarschuwde in zijn openingsrede voor festivals die "confrontatie kiezen in plaats van harmonie, provocatie in plaats van eenheid, toneelverwoesting in plaats van humanistisch opvoedingstheater". Mortier noemt het fascistische tendensen die "in uiterste consequentie leiden tot het verbannen van kunstwerken". Schrijver Tom Lanoye, die 'Ten oorlog!' schreef, waarvan 'Schlachten!' de vertaling is, relativeert de rel. Hij denkt dat deze gezien moet worden in het licht van de opvolging van Mortier in 2001. De conservatieve Oostenrijkers vinden dat het festival onder zijn leiding veel te progressief is geworden. Zij willen vooral meer Mozart op het festival, dat het belangrijkste kunstfestival ter wereld wordt genoemd. Lanoye vindt echter wel dat de gezagsdragers van Oostenrijk een karikatuur maken. (NRC & Volkskrant, 3/8/99)
- In Salzburg is 'Schlachten!' in première gegaan. De Duitse versie van 'Ten oorlog' werd door Luk Perceval geregisseerd bij het Schauspielhaus Hamburg en is de belangrijkste toneelvoorstelling van de Salzburger Festspiele. De première werd ontvangen met applaus en boe-geroep. De voorstelling kreeg gunstige kritieken in de Oostenrijkse en internationale pers en is nog tot 22 augustus te zien in Salzburg. Vanaf 2 oktober speelt de voorstelling in het eigen theater in Hamburg. (AD & Volkskrant, 27/7/99)
- De Belgische theatermaker Luk Perceval krijgt de Prijs van de Kritiek van dit jaar. De prijs wordt uitgereikt door de Kring van Nederlandse Theatercritici voor Perceval's "verdienste op de langere termijn", maar vooral voor de monsterproductie 'Ten Oorlog' van de Blauwe Maandag Compagnie. Het Schauspielhaus in Hamburg werkt op dit moment aan de Duitse versie, die volgend jaar de Salzburger Festspiele zal openen. (Parool, 26/8/98)