Over het IJ (2005)

Het weer zat mee, de locatie (NDSM werf) zag er even fascinerend als verlaten, maar toch levendig uit en met de veerdienst naar ‘Op hoop van zegen’ is natuurlijk dubbelzinnig.
Al met al was ik in een lekkere stemming gekomen om naar deze klassieker te gaan kijken. En gelukkig viel het niet tegen! Beginnend met de muziek, ik wist niet eens dat er zoveel coupletten waren van ‘Daar was eens een meisje loos’, maar de muziek paste er goed bij, met een eigen gewei voor de bassist (met name voor de meeuwen die hij eruit weet te krijgen).
Het spel van dames steekt met kop en schouders (logischerwijs?) boven dat van de heren uit. Het gaat immers over de vissersvrouwen en Joke Tjalsma is een geweldige Knier. Er wordt afgewisseld met zeer overdreven spel en zeer klein spel waar je zelf de emoties mag invullen. De conclusie is dat ik heb zitten genieten van een goede voorstelling. Om toch nog een klein puntje van kritiek te geven en om de tomaat te verklaren; De lichtvrouw, waar in naast zat, zou ook haar gsm uit mogen zetten en zeker niet gaan zitten sms’en!

Alex stapt, gewapend met honkbalknuppel, als aanvoerder van zijn rampokvrienden het verhaal binnen. IJzersterke beelden, die ook een buiging naar Stanley Kubrick zijn.
Het is de opmaat naar een pracht voorstelling van visuele heftigheid, auditief geweld en verontrustende tekst. Zoals het eigenlijk hoort te zijn in het theater. En dan ook nog uitgevoerd door een quasi-perfect uurwerk van acteurs, bandleden, zangeres en danseres.
Alex d’Electrique is dood. Lang leve D’Electrique! Ik hoorde Ola Mafaalani in een interview zeggen dat ze de groep in deze samenstelling eigenlijk voort zou willen zetten. Prima plan. Doen! Gevijven melden we ons dan graag als groupies aan.

De vertraagde entree van Alex & Co is zeer schoon, en The Ex vond ik de gehele voorstelling erg fijn, maar verder vond ik deze eersteling van D’Electrique fors tegenvallen. Ko van den Bosch is bijvoorbeeld een goede acteur, maar te oud om Alex te spelen. Twee andere acteurs vond ik al helemaal niet logisch gecast, ze leken amper te spelen en ook raakte een van hen af en toe de tekst kwijt. Het was geen soepele voorstelling, het steeg niet op, het was te stamperig chaotisch en te snerend cynisch. Ook had ik betere decorvondsten verwacht, maar misschien ben ik daarin wel te veel verwend door de laatste twee voorstellingen van Alex D’. Om toch vrolijk af te sluiten: de operazangeres vond ik wél fantastisch.

Het gebruik van decor vond ik passend. De eenvoud en grofheid gaf meteen de sfeer weer. Het hangende toneel dat heen en weer kon worden geschoven, vond ik optisch gezien een vondst. Beweegt het nu of niet? En zeker wanneer het in zijn geheel wordt weggerold aan het einde van de voorstelling, gaf mooi weer dat de voorstelling afgelopen was en het toneel werd ‘opgeruimt’.

Bij een aantal acteurs heb ik mijn vraagtekens gezet. Een aantal van hen vond ik in eerste instantie niet passend, maar allen hebben zij hun moment in de voorstelling gehad. Dit moment hebben zij gegrepen en mij in elk geval op dat moment ruimschoots overtuigd.

De mij opgevallen sterke punten waren de entree van Alex en co aan het begin. Ik vond ik heel mooi gedaan, vooral de combinatie slow-motion en muziek van The Ex was precies goed. Het moet wel gezegd worden dat deze scene regelrecht uit de film van Stanley Kubrick is gehaald, daar komen de acteurs op gelijke wijze in beeld. Heel fraai vormgegeven binnen een theatersetting. De link tussen het originele verhaal en hedendaags Nederland, gaf de voorstelling een geheel eigen kleur. Sterk verwoord en verbeeld in de scene met de douches.

De minder sterke punten wat mij betreft:
Te veel gehangen aan de ‘slang’ van het originele verhaal, dat was niet nodig geweest. En de angst bekroop mij dat het hele originele verhaal gevolgd zou worden. Dit bleek niet geheel waar te zijn.

Al met al: een mooie voorstelling en een pluim voor alle medewerkers. Deze voorstelling vult boek en film aan.

The Ex is een band die zijn weerga niet kent. Hun geluid is zo origineel en onconventioneel, dat er zich een volledig nieuwe wereld openbaart. Ze zetten een muur van geluid, soms van gewapend schokbeton, soms van koud staal, soms van iele madeliefjes. Helaas was dit zowat het enige wat ik echt positief vond aan deze theaterdraak.
Ik ging erheen, ongehinderd door een goede voorstudie van boek en film. Blanco, maar heel verwachtingsvol. En wat gebeurt er? Ik zit me drie kwart van de voorstelling met een diepe frons op m’n voorhoofd af te vragen wat er zich aan mij voltrekt. Als ik mijn best doe, snap ik het verhaal zoals ze het bedoelt hebben echt wel. Maar waarom moet het zo complex, nonlineair, abstract, afstandelijk, arogant, agressief en asociaal gebracht worden? Ik snap dat al die facetten bij het verhaal horen, maar ik vind ze op deze manier de voorstelling echt geen goed doen.
Misschien waren mij verwachtingen te hoog gespannen, maar ik blijf over met los zand. Een vaag verhaaltje over een megalomaan mannetje en zijn vriendjes. En trouwens, wat was het slecht gecast! Sorry hoor, ik zet mijn vraagtekens al bij Ko als hoofdrolspeler Alex, maar hij gaat er wel echt voor. De rest vond ik me toch een partij ongeloofwaardig en niet op zijn plaats. Sorry hoor, maar als Bart Klever met stoelen gaat gooien en karate gaat doen, dan moet ik gewoon een beetje gniffelen. TE OUD! Iedereen was te oud en dan vind ik het niet gevaarlijk meer.
Ik vind dit het klassieke voorbeeld van een veelheid schaap en een weinig wol. En ik wil het tegenovergestelde als ik naar theater ga.