Waarom kan nog steeds niemand Tsjechov spelen zoals het hoort? In een zogenaamd Tsjechov jaar heb ik nu drie voorstellingen van de grote Rus gezien die de plank totaal misslaan. Oom Wanja als langdradig, traag, onecht tekstdrama. Ik heb alle roosjes op het grasgroene decor geteld: vat dit mijn mening samen? Het waren er 31. En waarom snappen de Hongaren (het Kretakor Theater met een Meeuw, 17 nov. j.l.) Anton P. wel? Houd het simpel, persoonlijk, geen afstandelijk lijst toneel. Alleen het decor krijgt waardering, de rest hoef ik geen woorden aan vuil te maken.

Het decor was al indrukwekkend. Niet vanzelfsprekend in een openluchttheater. Grote betonnen muren met katten erop. Er waren zo’n tweeduizend mensen: tweeduizend lachen en tweeduizend zuchten. Maar het Theater Het Amsterdamse Bos heeft het voor zo’n groot publiek waar weten te maken: wat een mooie voorstelling. Goed spel, mooie kostuums, onherkenbare dubbelrollen en een geweldige band. Een tomaat voor de liedjes die matig waren. Ze deden de zangstemmen van de acteurs niet goed uit de verf komen. Maar verder: top. Je waande je in een modern Egypte met Romeinse invloeden.

De Westergasfabriek in Amsterdam wordt al jaren gebruikt voor theatervoorstellingen. Het is een perfecte locatie en biedt veel verschillende, creatieve mogelijkheden. Het Transformatorhuis van deze Westergasfabriek was ook een zeer geschikte plek voor de nieuwe voorstelling van ZT/Hollandia: Inanna.
Inanna is theater. Inanna is muziek. Inanna is bijna opera. Inanna is ook een mythisch figuur uit de Sumerische mythologie. Zij was de godin van de vruchtbaarheid en van de oorlog. Ze is constant op macht uit. Zo ontfutselt zij haar vader Enki, god van de wijsheid en het water, op sluwe wijze zijn macht af door hem zo dronken te voeren dat hij uiteindelijk zijn macht aan haar afstaat. Inanna wil echter ook onder de mensen wonen. Enki geeft toe onder voorwaarde dat haar mogelijkheid tot spreken haar wordt ontnomen en zij enkel zingend met de mensen kan communiceren. Ook kiest Enki haar echtgenoot, Dumuzzi. Inanna zint nog steeds op macht en wil in de onderwereld afdalen om daar de heerschappij over te nemen van haar zus Ereshkigal. Om in de onderwereld te kunnen zijn, moet je echter eerst sterven en dit is wat er met Inanna gebeurd. De enige mogelijkheid om haar weer terug te halen is door iemand anders in haar plaats te stellen. Dumuzzi wordt gekozen. Zijn zus verdraagt dit niet en biedt aan in zijn plaats te sterven. Uiteindelijk zullen ze ieder een half jaar in de onderwereld verkeren. Met deze mythe worden eveneens de seizoenswisselingen verklaard.
Op de vloer staan een grote waterbak met ‘golfslageffect’ , een kleinere waterbak in de hoek, een grote tafel met een laptop erop en aan weerskanten is er plek voor respectievelijk het orkest en de electronica. Voor de achterwand hangen lange lappen die een scherm vormen waar zo nu en dan ‘laptopbeelden’ op worden geprojecteerd. Op de andere wanden zie je geprojecteerde portretfoto’s.
Het ‘waterland’ is Enki’s wereld. Enki springt in en uit zijn waterbak om zo van de zee naar het land te gaan. Als we de wereld van Ereshkigal zien dan wordt het zwart en rood en valt er rode gravel uit het plafond. De kleuren en de beelden versterken het drama.
De muziek is onbeschrijvelijk. Geen ‘makkelijk luisterbare’ muziek. Het past echter wel heel goed bij de voorstelling. Het is soms snerpend, het jaagt je op, maar klopt voor mij helemaal bij de beelden die ik zie. Er wordt gezongen. Vooral door Inanna maar eigenlijk door alle personages. Zelfs gesproken tekst wordt melodieus gebracht. De zang van Inanna is in het Sumerisch. De oorspronkelijke tekst, geschreven door Hal Hartley in het Engels, is speciaal voor de ZT/Hollandia door een professor in de Sumerische cultuur, prof. Theo Krispijn, in het Sumerisch vertaald. De klanken zijn heel mooi en versterken de zang.
Het is een lange voorstelling, maar blijft boeien. De beelden die worden aangereikt, zijn geweldig en door de zang wordt je helemaal meegesleept. Het is muziektheater op zijn best. Met heel mooie ‘special effects’. Geduld en waardering voor muziek en zang moet je wel hebben, maar als dit goed zit, moet je er echt heen.