Een nieuw samengesteld gezin is niet zo evident, en zeker niet als het enige kind ook nog eens autistisch blijkt te zijn. Inge (Ilse Debaveye) heeft haar man verlaten en woont nu samen met Erik (Lieven Van Speybroeck). Erik is leraar en staat bol van de stress. Die stress is er niet alleen door zijn werk, maar ook en vooral door de aanwezigheid van Bennie (Jannes Deprez), de autistische zoon van Inge. Erik heeft het bijzonder moeilijk met de non-communicatie van Bennie en dat leidt aanvankelijk tot ruwe confrontaties. Als op een dag Bennie dreigt toegewezen te worden aan zijn papa, groeit bij Eric het besef dat ze er samen doorheen zullen moeten en geleidelijk aan zoekt hij toch enige toenadering tot Bennie …

De regisseur kiest voor een eerder sobere aanpak in een klassiek decor. Af en toe maakt hij echter wat rare keuzes in zijn belichting. Bepaalde scènes worden geaccentueerd en andere dan weer niet, zonder dat daar een aanwijsbare reden voor lijkt te zijn. Daarenboven gaat bij iedere scène-overgang het licht uit om kort daarna weer aan te gaan. Dit had misschien wel wat creatiever kunnen opgelost worden. Hoewel de acteurs hun best doen, is het stuk voor de pauze wat zwaar op de hand. Er zitten daarenboven nogal wat herhalingen in. Hier en daar kan misschien toch wel een scène geschrapt worden. Jammer ook dat de boel niet wat meer ontlucht wordt af en toe. Het stuk na de pauze dan zit beter. Het tempo zit wat strakker en het personage van Erik zorgt af en toe zelfs voor een komische noot. Het stuk wordt heel mooi afgesloten met een prachtig eindbeeld van Erik en Bennie.

Vrij geïnspireerd op de Oud-Griekse Mythe van Tereus, brengt deze voorstelling het tragische verhaal van de zusjes Procne en Filomela. Ze leiden een zorgeloos bestaan tot Procne uitgehuwelijkt wordt aan Tereus. Ze krijgen een zoon, Ithys. Procne en Filomela zijn uit elkaar gegroeid, maar dan komt de dag waarop Filomela toch op bezoek komt. Tereus is altijd al verliefd geweest op Filomela en verkracht haar. Om haar het zwijgen op te leggen, rukt hij haar tong uit. Tegen de beide meisjes zegt hij dat de andere dood is. Op een dag zien ze elkaar echter toch terug en ze nemen wraak op Tereus door Ithys te doden en te laten opeten door Tereus.

De eerste twintig minuten had ik het moeilijk. Woordenloos theater met mooie beelden. Zo houden beide dames op een bepaald moment een laken strak tussen hen in en het lijkt alsof ze aan een lange tafel zitten. En zo volgen er nog wel een paar. Alleen duurt het allemaal wat te lang. Hiermee willen ze de sfeer scheppen waarin het stuk baadt. Dit had gerust iets korter gemogen wat mij betreft. Zodra de actrices echter hun mond opendoen, nemen ze je mee in de wereld van de Griekse tragedies en ze laten je niet meer los tot aan het laatste beetje applaus. Met de nodige humor en aan een strak tempo vertellen Annelore Stubbe en Mieke Laureys het verhaal van Filomela en Procne. Ze brengen de woordenvloed zo geloofwaardig en aan zo’n mooi tempo dat je blijft luisteren. Hun samenspel is prachtig om naar te kijken. Ik heb ook nog maar zelden twee actrices zo mooi synchroon dezelfde tekst weten opzeggen. Ook de mooie muziek van Guido Belcanto en de soundscapes van Pepijn Caudron dragen bij tot het geheel van deze voorstelling. Heel mooi, alleen jammer van het begin. Doe er tien minuten af en dit is echt beklijvend van begin tot eind.

Een vriendin vroeg of ik meewilde naar Nora. Van Ibsen, waar ik nooit echt liefhebber van ben geworden. Door TGA, waar ik meestal niet goed tegen kan, en met Halina die mij nog nooit op haar fanclubdagen zag. Als de vriendin een avondje mopperen geen bezwaar vond, kwam ik graag.

We zaten klaar. Halina ook, op het vergrote podium met inclusief de vloer vier grote witte wanden, alles steriel en bijna helemaal kaal. Niet eng, wel groot en leeg.

Iemand komt plotseling uit de coulissen naar voren gelopen en deelt ons mee dat Jeroen Willems is overleden en dat ze de voorstelling aan hem opdragen. Schrik. Onbegrip. Halina begint. De mensen naast me hadden net als ik twee maanden geleden de fantastische Brel-vertolking van Willems hier in dezelfde schouwburg meegemaakt. Halina speelt goed door. Ik vertelde ze dat ik ’s ochtends op de radio hoorde dat Jeroen Willems in de Carré-jubileumvoorstelling mee zou spelen. Halina heeft een Vlaamse tegenspeler. Kan hij haar aan?

Daar hoeft hij zich niet mee bezig te houden, hij mag zijn bankiersspel doen, Halina redt zichzelf wel. Sterker, ze bevalt me. Goed zelfs. Dat is me nog nooit overkomen. Rare avond.

Ook Ibsen bevalt me, met tien minuten is duidelijk wat er aan de hand is, kwestie van goed doorspelen nu, interessantdoenerij hoeft niet, de schrijver heeft goed werk afgeleverd. Maar Toneelgroep Amsterdam zou zichzelf niet zijn als ze gewoon een toneelstukje zouden spelen en in dit geval is het de decorbouwer die er een dikke vette TGA-saus overheen gooit. Voor de pauze dan, daarna neemt de regisseur het over. Wat gaan de verwikkelingen ineens snel! Het gaat helemaal verkeerd. Of nee, het gaat juist helemaal goed. Of wacht. Nee. Geen tijd meer, kennelijk.

Gelukkig is er Halina die me nog altijd bevalt. Ook haar wending aan het eind, echt stukken beter bijvoorbeeld dan bij het Temmen van de Feeks toen ik er weinig van geloofde. Die manier waarop ze af en toe tegen haar man spreekt, op een toontje waarmee ze ons een soort commentaar meegeeft, ze voor haar personage opkomt. Tekst, personage, actrice en dan nog een dimensie. Daar genoot ik geloof ik het meest van. Met herinneringen aan Jeroen Willems tussendoor, wachtend op Madeleine die toch nooit komt. Hoofdgast op het laatste Nederlands Filmfestival waar ik nog net een paar van zijn films zag. Die kop. Een Europees acteur eigenlijk, iemand om trots op te zijn.

De spelers van Toneelgroep Amsterdam speelden hun Nora deze avond voortreffelijk, en Halina stak erbovenuit. Een mooi eerbetoon aan Jeroen Willems.

Een vriendin vroeg of ik meewilde naar Nora. Van Ibsen, waar ik nooit echt liefhebber van ben geworden. Door TGA, waar ik meestal niet goed tegen kan, en met Halina die mij nog nooit op haar fanclubdagen zag. Als de vriendin een avondje mopperen geen bezwaar vond, kwam ik graag. We zaten klaar. Halina ook, op het vergrote podium met inclusief de vloer vier grote witte wanden, alles steriel en bijna helemaal kaal. Niet eng, wel groot en leeg. Iemand komt plotseling uit de coulissen naar voren gelopen en deelt ons mee dat Jeroen Willems is overleden en dat ze de voorstelling aan hem opdragen. Schrik. Onbegrip. Halina begint. De mensen naast me hadden net als ik twee maanden geleden de fantastische Brel-vertolking van Willems hier in dezelfde schouwburg meegemaakt. Halina speelt goed door. Ik vertelde ze dat ik ’s ochtends op de radio hoorde dat Jeroen Willems in de Carré-jubileumvoorstelling mee zou spelen. Halina heeft een Vlaamse tegenspeler. Kan hij haar aan? Daar hoeft hij zich niet mee bezig te houden, hij mag zijn bankiersspel doen, Halina redt zichzelf wel. Sterker, ze bevalt me. Goed zelfs. Dat is me nog nooit overkomen. Rare avond. Ook Ibsen bevalt me, met tien minuten is duidelijk wat er aan de hand is, kwestie van goed doorspelen nu, interessantdoenerij hoeft niet, de schrijver heeft goed werk afgeleverd. Maar Toneelgroep Amsterdam zou zichzelf niet zijn als ze gewoon een toneelstukje zouden spelen en in dit geval is het de decorbouwer die er een dikke vette TGA-saus overheen gooit. Voor de pauze dan, daarna neemt de regisseur het over. Wat gaan de verwikkelingen ineens snel! Het gaat helemaal verkeerd. Of nee, het gaat juist helemaal goed. Of wacht. Nee. Geen tijd meer, kennelijk.
Gelukkig is er Halina die me nog altijd bevalt. Ook haar wending aan het eind, echt stukken beter bijvoorbeeld dan bij het Temmen van de Feeks toen ik er weinig van geloofde. Die manier waarop ze af en toe tegen haar man spreekt, op een toontje waarmee ze ons een soort commentaar meegeeft, ze voor haar personage opkomt. Tekst, personage, actrice en dan nog een dimensie. Daar genoot ik geloof ik het meest van. Met herinneringen aan Jeroen Willems tussendoor, wachtend op Mathilde die toch nooit komt. Hoofdgast op het laatste Nederlands Filmfestival waar ik nog net een paar van zijn films zag. Die kop. Een Europees acteur eigenlijk, iemand om trots op te zijn. De spelers van Toneelgroep Amsterdam speelden hun Nora deze avond voortreffelijk, en Halina stak erbovenuit. Een mooi eerbetoon aan Jeroen Willems.

Vijf jonge mannen spelen vijf jongens. Vechtend en met andere bewegingen drukken ze hun gevoelens uit. Half ontkleed gaan ze te ver tegen de zwakste. ‘Kijk eens wat we durven’, zeggen ze voortdurend. Zonder tekst. Met stoeien, streetdance, ballet, zang. Met scheerschuim. Veel scheerschuim. Met bier. Van de supermarkt. Ze zoeken, al bewegend, naar die ideale wereld, naar die jongensfantasie, waar alles nog kan. Met agressie. Met onhandige tederheid. En met veel bier. Burp!

Ja, zo zijn jongens. Ja, zo zitten mannen in elkaar. Heel mooi en heel nauwkeurig wordt dat allemaal verbeeld. De manier waarop in Chicks een thema met beweging en dans wordt uitgewerkt doet me niet alleen denken aan Rennen van Kopergietery, maar ook aan het werk van Platel en van Fabre (Lisbeth Gruwez dansend in de olijfolie). Chicks past in dat rijtje, past in die rijke traditie van het Vlaamse bewegingstheater.

Ben je vrouw of meisje. Met broers, met een vriendje. Dan herken je vast wel iets. Misschien zul je na deze voorstelling kunnen lachen om het af en toe vreemde gedrag van je broers, je vriend, je man. Ben je juf, sta je voor de klas. Dan is dit verplichte kost. Dan moet je deze voorstelling gewoon zien.

Een verdienstelijke poging van de schrijver en van de regisseur om deze klucht boven zijn niveau te tillen. Eigenlijk krijgen we een simpel verhaal voorgeschoteld van Jet (Ingrid Christiaens) die een flat huurt en die gebruikt om haar man Jules (Henk De Bosschere) te bedriegen met Karel (Herman Lemarcq). Karel’s zoon André (Jörgli Maes) wil de flat verhuren aan Natas (Emmily De Bosschere) in de hoop van haar binnen te doen. Natas blijkt ook nog eens een goeie vriendin te zijn van Veertje (Liesbeth Clarysse), de dochter van Jet. Moet ik nog meer vertellen ? Dit is het uitgangspunt voor een goeie ouderwetse deurenkomedie en de schrijver probeert dit naar een hoger niveau te tillen door hier af en toe een soort metatheater van te maken met acteurs die in en uit hun rol stappen en het publiek proberen te betrekken in het stuk.

De regisseur probeert op zijn manier om dit stuk naar een hoger niveau te tillen en dat lijkt aanvankelijk ook te lukken. We zien namelijk een heel mooi decor … zonder deuren. Op de grond staat een geel-zwarte lijn die de woonkamer van het appartement voorstelt. Waar er een deur hoort te zitten, staat een grote gele pijl. Ook de belichting is bij momenten heel mooi. Hij laat bijvoorbeeld ook de acteurs zelf “Tureluut tureluut” zeggen i.p.v. een telefoon echt te doen rinkelen. Idem voor de bel. Heel goed gevonden allemaal. En het mag ook nog eens benadrukt worden wat voor een mooie zaal “De Spikkerelle” in Avelgem wel is. Het is zeer comfortabel zitten en overal in de zaal zie je het podium even goed.

Waar wringt het schoentje dan ? Er zijn drie dingen van levensbelang om goed theater te brengen : een goed verhaal, goede acteurs en een goeie regie. Op de regie valt op zich weinig aan te merken. Het verhaal daarentegen is mager, te mager. Dit is een rasechte deurenkomedie. De auteur mag dan nog zijn best doen om een meerwaarde te creëren door de acteurs op regelmatige tijdstippen uit hun rol te laten treden, het blijft een flauw verhaaltje. En als je dat dan al wil doen, dan heb je toch een aantal goeie acteurs nodig om dit geloofwaardig te brengen. Kortom, mooi om naar te kijken, maar niet goed genoeg gebracht om te blijven boeien. Een kleine blik naar de mensen rondom mij verzekerde mij echter dat er zeker een publiek bestaat voor dit soort theater.

Jan Decleir en Koen De Sutter vroegen Pjeroo Roobjee om een nieuwe bewerking van de legende over de man die zijn ziel verkoopt in ruil voor jeugd, schoonheid, geld en antwoorden op zijn stoutste vragen. Roobjee volgt in zijn versie grotendeels Goethe maar legt het accent op de sappige passages met Gretchen. In zijn eigen unieke taal: ‘De ontvangster van zijn zoenen beantwoordt het getal zijner kussen en tatelt: ik zou u kunnen opeten, lieveke, met zo danig wreed veel goesting zie ik u keinijg gaarne.’

Ik heb genoten van de barokke schrijfstijl, gesmuld van het originele taalgebruik van deze Vlaamse kunstenaar/schrijver. Af en toe gegrinnikt om zijn bizarre vondsten. Archaïsche spraak en neologismen gewoon in dezelfde zin. Al dan niet zelf verzonnen middelnederlands en hedendaags door elkaar. Te pas en te onpas. Alsof hij de woorden eerst met klodders tegelijk op het doek smijt en ze pas dan met een fijn penseeltje rangschikt. Heerlijk. Ondertussen is het ook inhoudelijk een boeiende tekst. Bijvoorbeeld de passage die begint met Gretchen’s vraag ‘Dus gelooft gij niet. Dus.’ Of aan het eind, als de zaal doodstil luistert als de waarheid, als de leugen, tot Faust doordringt.

En dan het acteren van Decleir en De Sutter. Met alleen het krommen van zijn rug overbrugt Decleir de afstand van de Faust die de duivels op hun rapheid test naar de Faust die de klok twaalf hoort slaan. Met duivels genoegen schakelt De Sutter van Gretchen naar Mefisto. Maar vooral de meesterlijke manier waarop ze de tekst zeggen. Wat een goddelijke dictie. Van allebei.

Is Zuidpool’s versie van het verhaal van Faust’s pact met de duivel een tragedie? Of eigenlijk toch meer een komedie? Een meesterlijk geacteerde heel komische tragedie vind ik. Een wreed goede voorstelling.

Ongeveer een maand geleden. Een tip van Laura van Dolron: ‘Ga naar Liever Niet van Freek Vielen in De Melkweg, HEEL HEEL bijzonder mooi, echt waar!’ Ik ging niet. Bijna niemand ging. Hadden we gelijk? Nee, we hadden ongelijk. Laura van Dolron had gelijk. Want nu, een maand later, ben ik wel gegaan. In Groningen. Tijdens Jonge Harten. En ik vond het heel bijzonder.

Samen met de improviserende cellist Harald Austbø neemt Vielen (1985) ons mee naar de herinneringen en de gedachtewereld van de vijfentwintigjarige Joderan. Op zijn eiland voor de Schotse kust. Van heden naar verleden. Van verleden naar heden. Van hoe hij als achtjarig jongetje brandnetels bestreed en met zijn broertje milieuclub De Beverrat oprichtte. Via hoeveel soorten eieren er wel niet zijn naar zijn leven als twintiger, als student. Van hoe het is om verliefd te zijn, en daar geen respons op te krijgen, naar hoe het is om zo’n volle agenda te hebben dat je geen tijd meer hebt om je samen met je vrienden te vervelen.

Liever Niet van Freek Vielen is een mooi verteld, fantasierijk coming-of-age verhaal. Een mengvorm van stand-up comedy en theater. Met schitterende muziek. En met scherpe observaties over de generatie van de twintigers van nu.

Vader Lex belt zijn zoon Ramses om hem te vertellen dat hij ten dode opgeschreven in een ziekenhuis in Surabaya ligt. Ramses, beeldend kunstenaar, annuleert de opening van zijn expositie en vliegt naar de andere kant van de wereld. Zijn moeder Winnie gaat met hem mee. Die zal na zestig jaar voor het eerst weer in haar geboorteland zijn. Ze treffen Lex dansend, zingend en drinkend aan in de lobby van zijn hotel. Met zijn veertig jaar jongere Indonesische vriendin.

Een heel persoonlijk verhaal is deze laatste MightySociety. Ontroerend mooi vaak. Bijvoorbeeld het gesprek aan tafel tussen vader en zoon. Knap hoe schrijver/regisseur Eric de Vroedt daarbij steeds twee kanten van ‘de zoon’ aan bod laat komen. De nog jonge, door middel van de fel discussiërende assistent van zoon Ramses. De iets oudere, al wat mildere, door zoon Ramses zelf. Misschien nog wel ontroerender vind ik hun ‘nu is het te laat’ gesprek, met alleen zoon Bram Coopmans en vader Hein van der Heijden op de vloer. Theater in zijn meest pure vorm is dat. Heel direct, heel emotioneel, heel invoelbaar. Goed geschreven. Fantastisch geacteerd.

MightySociety10 is ook in een ander opzicht persoonlijk, als terugblik op de reeks van tien die De Vroedt maakte. Dat komt vooral tot uiting in de monoloog van de moeder (Esther Scheldwacht): ‘Toen hij vlak na de eerste politieke moord in Nederland startte met zijn bunkerproject hield ik mijn hart vast (…) op dat moment leek Ramses permanent verontwaardigd over zo’n beetje alles (…). De tweede bunker (de terrorist) was een schot in de roos. (…) De bunker in Toscane, walhalla van bejaarde babyboomers, werd beklad en beschimpt. (…)’

Maar het is meer dan alleen De Vroedt’s persoonlijke verhaal, het is ook het verhaal van het Westen en het Oosten. Waarbij minnares Tary (Mariana Aparicio Torres) en haar Indonesische familieleden als het nieuwe Azië tegenover het oude Europa staan.

Een hele sterke voorstelling, met verschillende elkaar aanvullende vertelvormen: spel, zang, dans, een prachtig decor (Maze de Boer) en deels live uitgevoerde muziek. Terecht, vind ik, dat Florentijn Boddendijk en Remco de Jong elke avond meedelen in het applaus halen. Want hun muziek is veel meer dan zomaar wat achtergrondgeluid. Het draagt wezenlijk bij aan deze zeer geslaagde laatste MightySociety.

Twee keer Taxi Taxi op drie weken tijd lijkt misschien wat te veel van het goede, maar als het goed gedaan is, dan valt dat wel mee. En tot twee keer toe zagen wij een goeie interpretatie van deze klassieker onder de billenkletsers, zoals dat heet. Bij het binnenkomen in de primitieve zaal in Hulste worden de verwachtingen, als die er al waren, in eerste instantie naar beneden gehaald. De sponsors worden op een scherm vooraan geprojecteerd en vlak voor het begin van het stuk beklimt iemand het podium om met een afstandsbediening de projector uit te zetten en het projectiescherm naar boven te doen. Dan weerklinkt een griezelige stem uit de luidsprekers die ons aanmaant om onze GSM uit te schakelen en te genieten van de voorstelling. Even overweeg je om de zaal alsnog te verlaten, maar dan gaat het gordijn open en ben je toch wel even van je melk en zit je aangenaam verrast te kijken naar een heel mooi decor met rode en witte accenten. Alweer zien we één huiskamer, links rood en rechts wit, die er in feite twee zijn. Het verschil zien we aan de kleuren. Marleen (Ingrid Deconinck) en Vera (Tine Maes) betreden het podium, even later gevolgd door inspecteur Decnodder (Francky Braekeveld) en John Dezwart (Gundy Rigolle). En dan blijkt dat ook de acteerprestaties goed zijn. Het tempo zit strak en het speelvlak wordt goed benut door de acteurs. Mede door het feit dat de deuren van de respectievelijke woonkamers telkens aan de andere kant van de scène zitten. Dit zorgt voor heel wat dynamiek tijdens de voorstelling. Iets wat dit stuk toch vraagt. Alleen de belichting laat serieus wat te wensen over. We krijgen een zuivere verlichting van de scène met tal van harde schaduwen op de achterwand.

Het verhaal zal ondertussen wel genoegzaam bekend zijn. John Dezwart is taxichauffeur en is twee keer getrouwd. Hij heeft bijgevolg een bijzonder strikte agenda waar hij onmogelijk kan van afwijken. Op een dag krijgt hij een ongelukje en zijn agenda geraakt serieus in de war. Gelukkig springt Marleens bovenbuur Stan Van Geyt (Lorenz Janssens) bij, maar algauw raken beiden verstrikt in hun eigen web van leugens. Neem daarbij nog twee argwanende politie-inspecteurs, Decnodder en Magermans (Rudy Dermaux), een overijverige bovenbuur van Vera (Maarten Vansteenkiste) en je krijgt een deurenkomedie pur sang.

Waar deel één nog goed zat en er vooral goed geacteerd werd (op een paar dipjes in het tempo na), worden we in deel twee jammer genoeg geconfronteerd met de negatieve punten van dit stuk, vooral ook omdat er niets in geschrapt werd. Ik heb de indruk dat veel komedieschrijvers beginnen aan een stuk met een goed idee, maar zichzelf nadien zodanig in nesten werken dat er geen mooie oplossing bestaat. Hierdoor wordt de chaos op het einde compleet en lijkt iedereen zowat de pedalen te verliezen. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat ook de acteurs de pedalen verliezen naarmate deel twee vordert. We krijgen nog wel wat leuke vondsten, zoals het over en weer geloop van cour naar jardin, maar daar blijft het bij. Gelukkig dat er sterk geacteerd wordt door een aantal acteurs, waardoor de zaak genietbaar blijft tot op het eind.