Oerol (2009)

In de Oostenrijkse serie van De Warme Winkel is nu Alma Schindler-Mahler-Gropius-Werfel aan de beurt. Het begint weer fijn als ironisch documentair toneel over deze muze van de grootste kunstenaars van het fin-de-siècle, maar dan valt de façade (schitterend effect) en zien we het verwrongen, geperverteerde en onrustbarende onderbewuste van haar cirkel; perversie die volgens De Warme Winkel achter alle grote kunst verborgen zit. Ik vond deze helderder dan hun tamelijk hermetische voorstelling over Rilke, maar niet zo speels en zelfonderzoekend als die over Stefan Zweig. Maar dit is echt een goeie serie aan het worden van een intelligente en zelfbewuste groep. Moeten ze niet een poll doen wie het volgende onderwerp/slachtoffer moet zijn? Ik roep alvast: Wittgenstein.

Vanmiddag heb ik op een zonnig Oerol een fantastische voorstelling gezien! Een cast met enthousiaste jonge zangers bewezen voor eens en voor altijd dat opera niet saai hoeft te zijn. Ze zongen al rennende door het mulle zand de sterren van de hemel. De reisopera heeft hiermee een pareltje in handen en mag zich in de handen knijpen met zoveel jong talent.

Robinson Crusoe gaat over een jongen die naar zee wil, zijn familie ziet dit niet zitten en probeert hem tegen te houden door een eiland na te bouwen. Uiteindelijk komt hij er natuurlijk achter dat het nep is en wordt hij boos, waarop de familie reageert met “t was ‘n grapje, niet zo flauw.”. Hilarische tekst!

Jammer dat nergens te lezen is wie welke rol zingt. Zo kom ik nooit te weten hoe de onwijs grappige woeste vader heet, en wie de sexy dochter met die rake topnoten was… Heel af en toe vond ik het iets te melig, maar voor de rest, top!

Geweien voor leuke Westend Theater en Servaes en Martin. Old school slapstick, deze backstage-in-provincie-theater perikelen. Vond de ‘voorstelling’ die alleen als soundscape te volgen was (en soms omdat een verdwaalde artiest het podium op liep), ook heel intrigerend. Had veel ‘This is Spinal Tap’ associaties.

Mag ik zeggen dat dit een geile voorstelling is? Ik vind van wel. Maar niet alleen geil. Ook hilarisch, poëtisch, helder, en verdomd goed. En een voorstelling waarin van stijlmiddel naar stijlmiddel wordt gesprongen.

Na Totaal Thomas (over Thomas Bernhard), Rainer Maria (over Rainer Maria Rilke) en Villa Europa (over Stefan Zweig), is Alma (over Alma Mahler) de vierde voorstelling van de Warme Winkel in een serie over Oostenrijkse kunstenaars onder de titel Öst’reich raus!.

Het begint ingetogen met een monoloog van Vincent Rietveld die als Gustav Mahler een brief van Alma citeert. Maar dan gaat het los. Via onder meer een kluchtige bediendenscène voorafgaand aan een diner naar een over de top circusnummer met paardendressuur, en van een aarzelend en bescheiden uitgesproken pleidooi voor het werk van Klimt naar meesterlijke tableaus vivants en kronkelende porno.

Ik noem niet de namen van de andere acteurs en van de regisseur, alleen nog die van de man die verantwoordelijk was voor het fraaie geluidsontwerp, die medebedenker was van het schitterende decor, en geslaagd vertolker van de gevoelige ballade Ich bin so geil: Richard Janssen.

Wat doet Martha in de uren voor haar psychologische gevecht met George? Ze beeldt een dier uit. En George? Die raadt niet welk dier dat is. Boogaerdt / Van der Schoot, ondersteund door René Geerlings (George) en Melih Gençboyaci (Nick), laten met weinig tekst en veel fysiek spel zien hoe de gasten zich op het feest voorafgaand aan Who is afraid of Virginia Woolf? gedragen. In plaats van decor vullen negen figuranten het zandpodium met bewegingen.

We zien de laatste stuiptrekkingen van een strandfeest. De overgebleven gasten zijn niet echt dronken, maar hadden er verstandiger aan gedaan twee pilsjes eerder al naar huis te gaan. Lang lijkt het erop dat George de pesterijtjes van zijn vrouw Martha gelaten over zich heen laat gaan. Maar hij komt sterk terug, en in de laatste ronde slaat hij toe.

Leuke voorstelling. Ik kijk al uit naar Martha ♥ George, waarin Boogaerdt (Honey) en Van der Schoot (Martha) de afterparty bij het echtpaar thuis onder handen zullen nemen.

Twee kinderen van een jaar of tien kijken mij en ongeveer zestig andere volwassenen onbewogen aan. Met strakke gezichten nemen ze ons op. Voor kinderen van die leeftijd zijn ze onnatuurlijk vastberaden. Dan snauwt de kleinste van de twee, die met de schattige vlechtjes: ‘Kijk nog maar één keer om!’ Haar blik is heel dreigend. Toch moet ik er een beetje om lachen. Maar dat lachen zal me gauw vergaan!

Anderhalf uur lang doen dertien kinderen (van tussen acht en twaalf jaar) met me wat ze willen. Ze hebben me volledig in hun macht. Gedwee laat ik me door een stoïcijns zwijgend meisje van elf door de duinen leiden. Met alleen zijn ogen dwingt een jongen van negen me dingen te doen die ik absoluut niet wil doen. Maar wat ik zelf wil of niet wil, doet er niet meer toe. Wat een ongelooflijke ervaring om als volwassene door kinderen in zo´n positie gebracht te worden.

Af en toe wilde sprongen makend komen de kinderen op hun regisseur afgerend. Tot mijn opluchting blijken het heel gewone kinderen te zijn. Die nu de voorstelling is afgelopen geen seconde langer stil kunnen staan. Die opgewonden en door elkaar heen pratend vertellen over (voor mij onbelangrijke) details die vanmiddag niet helemaal goed gingen.

Met een iPod en een koptelefoon ga ik op pad, foto’s met straattaferelen wijzen me de weg. Een mevrouw op het scherm zegt: ‘Volg de pijlen maar. Je hebt geen keus. Je kunt alleen maar volgen.’ Ze is erg overtuigd van zichzelf: ‘Van elke opdracht kan ik inschatten of je die gaat uitvoeren of niet.’

Om haar ongelijk aan te tonen reageer ik natuurlijk expres zo onvoorspelbaar mogelijk. Wat denkt ze wel! Ondertussen houd ik met één oog de pijlen op de iPod in de gaten, met mijn andere let ik erop dat niemand me omver rijdt. De instructies worden af en toe onderbroken door extra nieuwsuitzendingen. Daar ga ik niks over verklappen. Maar ik ga wel dit zeggen: inhoudelijk vind ik zowel de opdrachten als die nieuwsberichten oninteressant en een beetje kinderachtig, daar leer ik niet veel van. Ik ervaar het gemanipuleer met me dan ook als gemanipuleer om het manipuleren.

Na negenendertig minuten is het zover, dan gebeurt er wat de titel belooft. Ik denk ‘Shit, ik ben er toch ingetrapt’. Maar het al te laat. Ruw word ik bij mijn arm gegrepen en voorgeleid. Dat gaat heel dwingend. Het is geen prettige ervaring. Na iets meer dan een minuut is het weer voorbij, ze laten me gaan, en geven me de gelegenheid om voyeur te zijn bij de ervaringen van anderen. Maar daar heb ik helemaal geen zin in.