theaterpraat

Oktober 2007 Na een voorstelling waar in het decor logo’s te bewonderen zijn, ook dat van Moose, kom ik met M. aan hetzelfde cafétafeltje te zitten. Daar praten we tot sluitingstijd over toneel en film, vooral over een film waarin weinig wordt gesproken. Nu lopen we zwijgend naast elkaar, op weg naar een ander café dat nog wel open is. Plotseling blijft ze staan en dwingt ze me haar aan te kijken. ‘Dat moet je nooit meer doen RiRo, wat je deed over Cloaca!’

Waar heeft ze het over? Waar windt ze zich ineens zo over op? Wat ik deed over Cloaca? Het is al meer dan anderhalf uur geleden dat we het daar over hebben gehad! Dat was toen ze me vroeg met welke voorstelling mijn liefde voor toneel is begonnen. En zoals altijd als iemand me dat vraagt, heb ik ook haar naar waarheid geantwoord met Cloaca. Dat ik dat vijf jaar geleden zo’n goede voorstelling vond. Met goede acteurs en een mooi bankstel. ‘En een mooi bankstel’ voeg ik er overigens pas het laatste half jaar aan toe. Sinds ik zo heb geleden bij Avenier.

Maart 2007
Avenier net als Cloaca met een tekst van Maria Goos, zie ik in de schouwburg van Groningen. Met overal om me heen vrouwen die voortdurend kreten slaken van herkenning. ‘Precies mijn broer’ bijvoorbeeld, of ‘net onze tante.’ Op het podium blijkt inmiddels dat de vrouw van kruidenier Jan Avenier geen warm eten heeft bereid, hoewel het tussen de middag is en hij daar dus op rekent. Peter Blok, die de kruidenier speelt, zegt ‘Ik doe de winkel niet dicht voor een sneetje.’ Iedereen moet lachen. Ook de mannen. Iets minder uitbundig dan de vrouwen gelukkig, maar ze lachen. Ik voel me eenzaam.

Niet lang daarna komt Nasrdin Dchar op als opa. Aanplakbaard, gekromde rug, schuifelend in een lange jaegeronderbroek. Ik gruw. Als ik me omdraai, zie ik zeshonderd blije gezichten. Marcel Hensema stapt naar voren. Ik moet toegeven dat hij het als broer Janus, de lepe weduwnaar, knap doet. Maar toch. Het is niet goed te praten, dat weet ik, maar ik haat dat Brabants. Vooral dat van Marcel Hensema. Ik lijd.

Zou het helpen als ik probeer aan een andere voorstelling te denken? Als ik me Morgen gaat het beter in de regie van Arie de Mol voor de geest haal? Ook een familie vanaf de jaren vijftig tenslotte, ook bedoeld als metafoor voor de Nederlandse samenleving. Ik concentreer me op Petra, de dochter, als ze helemaal aan het eind van die voorstelling ruzie krijgt met haar vader. Alle opgekropte ergernis over hem, alle irritatie over de laatste jaren in Nederland, waar alles maar moest kunnen, alle boosheid over de ver doorgevoerde gastvrijheid en de goed bedoelde tolerantie, moet er dan uit. In één keer. Ik zie weer voor me hoe Yonina Spijker, met het schuim letterlijk op haar mond, een pistool tevoorschijn haalt.

Voor ze de trekker heeft kunnen overhalen, giert de hele zaal het al weer uit. En terwijl een vrouw in de rij voor me nog bezig is haar vriendin een vorige grap uit te leggen, krijgt Gijs Scholten van Aschat met ‘Australië is nou ook weer niet de andere kant van de wereld’ de zaal al weer helemaal plat. Ik kan er niet meer tegen. Petra, schiet dan toch!

Nee. Doe maar niet Petra, doe dat pistool maar weer weg. Mijn voorkeuren zijn gewoon veranderd in die vijf jaar. Toneel met een aardige tekst, waarin goed wordt geacteerd, dat is voor mij blijkbaar niet meer voldoende.

Oktober 2007
Het is kwart over twee, we staan midden op straat, en M. verwacht een reactie van me. Ze heeft een veel te dunne jas aan, ze heeft het zichtbaar koud. Toch zie ik aan de manier waarop ze me aankijkt dat ze niet van plan is door te lopen voordat de kwestie Cloaca naar tevredenheid is geregeld. Allejezus, wat kan ze geïrriteerd kijken.
‘Wat bedoel je met ’ Wat ik deed over Cloaca?’, vraag ik dus, maar eigenlijk weet ik wel wat ze bedoelt.
‘Als je Cloaca toen een goede voorstelling vond, vond je dat een goede voorstelling! En dan moet je nou niet ineens omdat Avenier je niet beviel of omdat je intellectuele vriendjes dat zeggen zo blasé doen en net doen of dat niet zo is!’

Bizar, nou krijg ik op de valreep van mijn eerste serie theaterverhalen nog op mijn kop van iemand die ik maar een paar uur ken. We lopen verder, zwijgend weer, allebei verzonken in onze eigen gedachten. Gelukkig heb ik het inmiddels behoorlijk koud gekregen, dat maakt het ietsje makkelijker om in de vereiste stemming te komen voor het slot. Petra, ik denk dat ik er klaar voor ben.

Morgen gaat het beter van Els inc. ging in première op 21 januari 2004
Regie: Arie de Mol
Spel: Evrim Akyigit, Max van den Burg, Joep van der Geest, Gusta Geleijnse, Roos ten Hooven, Ali Ben Horsting, Olaf Malmberg, Yonina Spijker en Peggie Vrijens
Muzikanten: Frank van Berkel, Jeffrey Bruinsma en Nico Nijholt

De Geschiedenis van de Familie Avenier 1 & 2 van Het Toneel Speelt ging in première op 25 januari 2007
Regie: Jaap Spijkers
Tekst: Maria Goos
Spel: Marisa van Eyle, Peter Blok, Sarah Jonker, Marcel Hensema, Nasrdin Dchar, Fockeline Ouwerkerk, Thomas Cammaert, Guy Clemens, Gijs Scholten van Aschat, Carine Crutzen en Tjitske Reidinga