In “Stand Up” zit een slimme, mooie, maatschappijkritische en spannende voorstelling verborgen, maar hij komt er niet altijd uit. Er wordt op een geraffineerde manier een spel van waarheden gespeeld met het publiek, wat soms spannend en soms verwarrend werkt. Met name de keuze om een groot deel van de voorstelling te laten bestaan uit bewust slechte cabaretacts - en het feit dat ze slecht zijn ook te benoemen - is een dwingende. De verwarring die ontstaat (als het grappig is: ‘mag ik hier om lachen?’ als het dat niet is: ‘waarom kijk ik hier naar?’) zorgt ervoor dat je als publiek veel moeite moet doen om niet af te haken. Toch krijgt de voorstelling op een paar momenten vleugels. Dat gebeurt vooral als we weer zitten te kijken naar dramatiek in plaats van imitatie en de acteurs dus de kans krijgen om echt te spelen en niet te stand-uppen. Buijsman is dan fenomenaal, Mark Kraan ontroerend. De regie zit vol met rake (en rakende) observeringen van ‘hoe het echt is’ en ‘hoe mensen echt doen’ en de vormgeving is prachtig en onbeschaamd theatraal. Meer van dat asjeblief, Matthijs, en minder van dat stand up-gedoe. Het blijft wel theater.

‘Waar heb ik naar zitten kijken?’ is de vraag die je na het zien van Abattoir Fermé’s chaostrilogie blijft achtervolgen. De voorstelling - een compilatie van hun eerdere stukken Indie, Lalaland en Tinseltown - bevat een epileptische hoeveelheid beelden, een imponerende soundtrack en bijzonder extreem acteerwerk. Je komt er vermoeid en geïmponeerd uit. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden lijkt niets in deze voorstelling te berusten op chaos of willekeur. Het stuk is op bijzonder indrukwekkende wijze gemonteerd, waardoor alles op precies het goede moment aankomt bij de kijker. Waar de voorstelling nou precies over gaat is mij op dit moment nog niet duidelijk. Dat komt niet door een gebrek aan thematische inhoud, maar juist door een veelheid. De chaostrilogie bestaat niet uit chaos, maar creeërt chaos in mijn hoofd. En dat is een heel goed iets.

Het blijkt maar weer dat Beckett gelijk heeft gehad in zijn strakke regels voor het opvoeren van zijn stukken. Oostpool speelt ‘Wachten op Godot’ precies zoals Beckett voorschreef, en daar waar ze eigen keuzes maken proberen ze niet te contrasteren, of een extra laag toe te voegen aan de tekst, maar het origineel eer aan te doen. Daardoor wordt ‘Godot’ in de handen van Erik Whien een prachtvoorstelling waar de interpretatie bij de kijker ligt. Het doet het diepe, gelaagde stuk eer aan zonder bang te zijn om ontzettend grappig en vermakelijk te zijn.

Met ‘De Reis Om De Wereld In 80 Dagen’ had Het Zuidelijk Toneel een theaterspektakel beloofd. Dankzij de professionele clownerie van Visscher, de prachtige vormgeving, de acrobatiek en dynamiek van de voorstelling werd het inderdaad een spektakel. Theater werd het minder en dat leek vooral te wijten aan de tekst van Han Römer, die het niet lukte om oprecht te zijn. Thematische lagen bleven onbesproken of juist pijnlijk duidelijk erin gewurmd. Van personageontwikkeling of eenheid was amper sprake. Met ‘De Reis’ leek Rümke Shakespeariaans theater te willen maken, waarin het spektakel en het ‘spannende avondje uit’ gecombineerd wordt met thematiek, levensvisie en misschien zelfs wel maatschappijkritiek. Dat lukte hem in ‘De Grote Verkiezingsshow’ aanmerkelijk beter.

Matthijs Rümke maakt toch een mooie en intelligente komedie vanuit een moeilijke vorm. De rechtbankvorm en de vele concepten en ideeën die aan bod komen in de ruim twee uur durende verstandsvoorstelling zorgen voor een theaterstuk zoals we het niet meer gewend zijn. Toch een spannende, grappige en indrukwekkende voorstelling met een maatschappelijke waarde en visie die aan Brecht doet denken. Diepzinnig cabaretesk.

Een groot beeldscherm met daarop vermeende feitelijkheden over Brabanders was eigenlijk de enige constante factor in deze soms ontoegankelijke en over het algemeen nogal rommelige montagevoorstelling. Dat de teksten op het scherm grappig waren was fijn en ook verrassend, want de rest van de voorstelling voelde onsamenhangend, vaak flauw en ging te lang door in haar afzonderlijke scènes. Het expres-kneuterige van de Bonte Avond die ze proberen te imiteren was de ultieme manier om de voorstelling verder te saboteren. Er is een reden waarom we niet naar kneuterige voorstellingen willen kijken en dat verandert niet als het expres kneuterig is. ‘Brabants’ was zonde van een goed idee.