theaterpraat
Gandalf en The Royal Shakespeare Company
In Londen voor oud en nieuw. Vorig jaar vooral bezig geweest met de uitverkoop, bier en chips. Nu dan toch naar het theater. Eerst wat onderzoek gedaan. Veel Shakespeare. Hoe verrassend. En alles duurt 3,5 uur. Ik vind dat een beetje overdreven. Vooral omdat ik al sinds 2005 een blaasontsteking heb. Leer toch schrappen, denk ik dan. Uiteindelijk viel de keuze op The Seagull van Tsjechov. Dat kwam vooral door de charmante kassamedewerker en door Tsjechov zelf. Ben dol op Tsjechov. De verveling, dat verlangen naar anders, nieuwer, beter, zonder daadwerkelijk de moeite te nemen een verandering in gang te zetten, spreekt mij enorm aan. ‘Laten we wat filosoferen.’ Mijn Engels is helaas verre van briljant. Pas toen het stuk losbarstte en ik op de geluidsband een meeuw hoorde, viel het kwartje. “Verdomd, ‘n Meeuw, dat stuk ken ik!” Een komedie over kunstenaarschap, theater, schrijven, de noodzaak van het creëren, de illusie van vernieuwing. Dat het allemaal rot en moeilijk is, maar ook dat het gezond is jezelf af en toe een beetje uit te lachen. Niet bij The Royal Shakespeare Company, overigens. Daar gaat The Seagull nergens over. Dat gaf niet echt. Ik zat voor een nickeltje vooraan en vond het allemaal prachtig. “Ik ben in Londen! Ik ga naar het tooneel! De RSC! Ik zit vooraan!” Ging wel ineens Jan Versweyveld extra waarderen. Da’s toch best leuk als iemand visie loslaat op het toneelbeeld. Ik denk eigenlijk dat zij (de artistieke types van het RSC, Trevor Nunn in dit geval) ook visie loslaten, maar dat ik hun codes gewoon niet begrijp. Wat mij betreft nemen ze al dat geacteer in ieder geval veel te serieus. Ze zijn zo druk me acteren, dat ze aan interpretatie niet meer toekomen, stel ik me zo voor. En ze nemen de tekst veel te letterlijk. Elke scèneaanwijzing uit achttienzoveel wordt uitgevoerd. Mazzeltje voor mij dat Ian McKellen van de partij is. Hij speelt Sorin. Dat doet hij lekker nonchalant (de enige die nonchalant doet). Bovendien kan hij met een klein gebaar honderd dingen zeggen. En zijn haar! Zijn haar zit geweldig! Een belachelijk omhoogkrullend kapsel. Staat-em zooo leuk! Tijdens het laatste bedrijf, als iedereen aan tafel een kaartspelletje doet, mag hij een beetje dutten op een canapé links op het podium (dat zal ook wel in de tekst staan… even kijken… oh pardon, een Turkse divan links op het podium) Laat ik daar nou net naast zitten. Als ik m’n hand uitstrek, kan ik Gandalf aanraken! Hoera!
reacties
Ja, en..?
Het is hier geen Spunk, babe, kun je de boel een beetje meer onderbouwen? Of een punt maken ergens? Ofzo? Alsof je in Nederland niet naar oubollig toneel kunt…
Toch iemand die over het toneel in Londen in redelijk Nederlands schrijft…
Een vriendin van mij (Engels) wilde zonodig naar de voorstelling gaan om eens een ‘klassieker’ mee te maken - ze had net theater ontdekt. Ik had mijn twijfels of het geschikt voor haar zou zijn - een beetje neerbuigend misschien - ‘Tsjechov gaat voor de grotendeels over verveelde, rijke mensen [niet helemaal waar maar toch]’ maar ze vond het echt geweldig.
Ikzelf ging uiteindelijk niet mee - moest de plaats van een bepaald theatergezelschap in het Nederlands cultuurbestel onderzoeken.
Maar ja, het ‘probleem’ met Brits theater is dat wij voortdurend bezig zijn om de waarheid uit een tekst te halen (de schuld ligt bij Shakespeare) en de tekst blijft dus heilig.
Is er eigenlijk nog nooit een Van Hove, Tanghe, Reijnders of Simons de zee overgestoken? Vraag ik me nu gewoon even af. Of zou dat een te grote shock teweeg brengen?
Van Hove wel de oceaan natuurlijk. En Nederlanders doen het goed op Edinburgh, maar ooit iets bij de RSC? Terry weet dat vast.
Ik had een soortgelijke ervaring bij “A Month in the Country” met Hellen Mirren en John Hurt, surreeel. Maar ik kon ze niet aanraken want zat balkon en dus was heel saai.
Omdat Floortje mijn ego prikkelde had ik een heel lang antwoord gegeven maar die blijkt nu ergens op het internet verloren. Dus weer eens:
(Trouwens, komt er een Moose-redactie uitje naar Londen? Of voor alle lezers? Lijkt mij een leuk actie…)
Trouwens, nu dat er weer spraken van internationalisering is, misschien zou er af en toe iets in Moose moeten komen met wat Nederlands in het buitenland gebeurt? Misschien moet iemand contact met SICA of NFPK of OCW opnemen?
Maar de vraag. Kort gezegd, nee (niet zo ver als ik het weet)
De RSC heeft wel het ‘droomtecniek’, ‘Embodiment’ van Robert Bosnak overgenomen. Hij is een Nederlandse psycholoog die deze methode van acteren heeft ontwikkeld. Sepetmber 2006 heeft hij met Pierre Bokma en Kaatje Schurman aan enkele scènes van ‘Interview’ gewerkt om ze in het Amsterdamse Schouwburg na te spelen.
Orkater is twintig jaar geleden of zo in het Roundhouse geweest voor 6 weken of zo, maar voor wat ze daar precies deed moet je Rina Vergano (vertaalster NL’se toneelteksten) vragen. Ze hadden haar minstens geïnspireerd om naar Amsterdam te komen en daar NL’s te leren.
Pol Heyvaert van Victoria in Belgie heeft z’n voorstelling ‘Aalst’ in het Engels geregisseerd maar dat was in samenwerking met de Scottish National Theatre en Tramway - Schotland heeft meer belangstelling voor het buitenland volgens mij. Victoria is ook bezig met het Contact Theatre in Manchester geweest, maar meer met fysiek theater, volgens mij.
Het probleem is het verschil in tradities, volgens mij. In Engeland draait alles om de tekst en naturalistische spel en het kritiek van Europeanen is dat je het ‘net zo goed op de tv kunt zien’. Het heeft ook zorgde voor botsingen tussen NL’ers en EN’sen: NL’se regisseuse heeft de spelers de tekst laten zingen en veranderen, EN’se schrijvers zouden woedend de zaal zijn uitgelopen. Oscar van Woendsel heeft ook gezegd dat hij Engeland nooit nog een keer zal proberen (waarom precies heeft hij niet gezegd).
NL’se teksten, vooral voor jongeren theater doet het heel goed in het Verenigd Koninkrijk, Lot Vekemans ‘Truckstop’ is met veel lof door Eastern Angeles opgevoerd (die hun structureel subsidie net kwijt zijn) en Company of Angels maakt Engelstalige opvoeringen van NL’se teksten.
Ik heb zelf gesprekken met een NL’se theatermaker in de stal van Van Hove gevoerd en ik hoop dat hij een eigen stuk ooit eens in Londen (in het Engels) zou opvoeren. Ik ben nu ook bezig om een uitwisselingsproject tussen NL en GB (TIN/Writernet) van de grond te krijgen. Die richt zich vooral op toneelschrijvers maar als we het breder kunnen maken (dwz als er genoeg geld is) en als de eventuele regisseur(s) aan het interpreteren van de teksten kunnen houden dan wil ik graag van ze horen: terryezra@hotmail.com.
Hé Vanessa, je hebt je toch niet bang laten maken door die Eelco? Ik heb van je verhaal gesmuld. Waar blijft het volgende? Meer!