Gezien in de Leidse Schouwburg.

Ik had me al voorbereid op een lange avond maar de twee en een half uur van Vrijdag vlogen voorbij, op het laatste kwartier na. Bert Luppes spuugt en vloekt en tiert alsof het een aard heeft, en zijn speelstijl contrasteert behoorlijk met die van Elsie de Brauw die vrolijker en luchtiger te werk gaat. Het ingetogen spel van Fedja van Huêt maakt er een mooie driehoek van. Yonina Spijker is helaas niet lang genoeg op het podium om die drie stijlen te complementeren met haar uitdagende, geile en vrije spel.

Niet alles aan deze voorstelling wil even goed boeien. Sommige scenes in de regie van Johan Simons lijken te lang te duren zonder iets bij te dragen. Wat weer een contrast oplevert met het begin van de flashback van George waarbij het decor een hoofdrol speelt—iets wat ook gebeurde in De Bitterzoet.

Er zitten weinig verrassingen in het verhaal en de clou wordt al in het programmaboekje weggegeven. Dit verhindert niet dat het einde iets poetisch heeft. Een minpunt aan de voorstelling is dat de symboliek er soms te dik wordt opgelegd en de moraal aan het eind expliciet wordt uitgesproken. Liever had ik gezien dat het publiek meer werk moet verrichten om het juiste gevoel bij het eind zelf te gaan begrijpen.

Aangezien dit een reprise was denk ik niet dat veel mensen nog de kans krijgen om dit stuk in deze uitvoering te zien. Als je dat wel hebt: het is de moeite waard, al was het alleen maar om de flashback scene te zien, die spectaculair begint en die hilarisch, geil, menselijk en deprimerend is.

Eindelijk heb ik een voorstelling gezien die zich tot in elke nerf en zenuw liet voelen. Een late komst maakte dat ik met enige schroom op de voorste rij moest gaan zitten, maar ménsen, wat kwam het spel van de acteurs hierdoor dicht op mijn huid…

‘Vrijdag’ vertelt over de thuiskomst van Georges (Bert Luppes), een vermeend pleger van incest. Hoe wordt hij ontvangen door zijn vrouw (Elsie de Brauw), inmiddels zwanger van zijn goede buurman (Fedja van Huêt)? Komt zijn dochter (Yonina Spijker) hem nog onder ogen? Is hij zélf nog wel de oude? En…is hij eigenlijk wel schuldig? Luppes en De Brauw zijn aan elkaar gewaagd. Spijker heeft een korte, moedige en confronterende rol. Van de acteurs vond ik Van Huêt echter niet geheel tot zijn recht komen; hij lijkt op een of andere manier ‘te sterk’ voor dit wat deemoedige personage.
‘Vrijdag’ gaat over zonde en schuld, zeker, maar beide worden omarmt door de liefde die vergeeft. ‘Vrijdag’, Goede Vrijdag, gaat over de passie, over de innige vervlochtenheid van het lijden en de liefde. We zijn getuige hoe de liefde zich traag omhoog worstelt uit de diepe spelonk waarin hij geworpen is. Deze worsteling toont zich bijzonder in het spel van Bert Luppes die zich haast binnenste-buiten lijkt keren.

Inzage in Georges schuldvraag krijgen we door een fenomenale, meeslepende scène die gelijktijdig tragisch, schokkerend en hilarisch is. Je voelt je een voyeur als voor je ogen Georges diepste zielenroerselen zichtbaar worden. Deze scène kan op zichzelf bestaan!

Aangespoord door alle positieve verhalen deze zaterdag naar vrijdag getogen. Genoten van ruim twee en half uur acteurstoneel. Mooie prestaties van alle 4 acteurs, met Bert Luppes als geinspireerde voorganger. Spannende stiltes versterken de goed gebrachte teksten. Het decor vol symboliek voor wie die wil zien ondersteunt het verhaal. Licht en geluid en special effects houden de toeschouwer bij de les. Leuk gebaar: als bonus de volledige speeltekst in een promotiekrantje. Het ene tomaatje is voor de toch wel lange zit, zonder pauze.

Wat wordt hier goed geacteerd. Ik was met een beetje tegenzin naar de voorstelling gegaan, ik ben niet weg van Hugo Claus en helemaal niet van Johan Simons’s regie.
Maar dit is toch wel een meesterwerk. Op zich waren de special effect niet nodig. Het spel was boeiend genoeg, op een paar inzakmomenten na, maar die heb je altijd.
Voor mij liet de voorstelling zien dat je zelfs met de ergste mensen van de wereld medelijden kan krijgen.
Alleen jammer dat de tv al kapot was voordat die kapot getrapt moest worden.

We zijn geen Claus-fanaten, maar Vrijdag is een onmiskenbaar meesterwerk! Dat is nog maar eens bewezen door deze prachtige enscenering. Regisseur Johan Simons haalt het cynische stuk uit zijn naturalische beperkingen en bouwt het om tot een opera-achtige ode aan de liefde. En wat een geniale acteurs! Een groots verhaal in een Westvlaamse dorpje. Bravo!

Veel bewondering voor de wijze waarop de acteurs tegen het gruweldictaat van de regie op wisten te spelen, vooral Bert Luppes en Fedja van Huêt, maar voor de rest een strontvervelende, banale, langdradige voorstelling met een vals-sentimenteel slotbeeld. Iedereen roept erover, het is dè voorstelling van het afgelopen seizoen. Trap er niet in!

“Vrijdag” is eigenlijk op het randje van vet en vulgair. Met katholiek moralisme van het slag “zonde-boete-ootmoed-vergeving”, als verwoed bestookte schietschijf. Maar Johan Simons heeft Hugo Claus en ons een dienst bewezen: hij maakte van de explosies implosies en van de dorpsharmonie een kamerorkest. Nou ja, daar heeft-ie wel Elsie de Brauw en Bert Luppes voor natuurlijk. Twee uur heb ik op het puntje van m’n stoel gezeten. En ook nog de les geleerd dat iemands haren wassen gelukzaligheid en hoop betekent. Dit seizoen was deze Georges Vermeersch de beste acteursprestatie die ik gezien heb.