Eigenzinnig, origineel, filosofisch, grappig, ernstig, intellectueel, gevoelig,…. Laura van Dolron wordt in Nederland de theatermaakster van het moment genoemd. Wie haar aan het werk ziet en hoort, alleen op scène en zonder decor, begrijpt waarom.

Een warmhartig theaterbeest met een pollepel in de aanslag.

Het NNT laat Laura van Dolron voor tien dagen terug komen in het hoge noorden tijdens het Laura van Dolron Festival. Drie voorstelling en een getalenteerd theater beest, of moet ik zeggen Stand-up Philosopher, bieden de toeschouwers van de Machinefabriek de aankomende dagen ‘eens iets anders’.

14 september ving dit nieuwe (misschien jaarlijkse?) festival aan met een komisch-intelligente en kritische benadering van bekende theatertermen door de titelgeefster van dit festival en haar bijstand Maarten Mertens, waarna de eerste voorstelling, van drie, ‘Iemand moet het doen’ plaats had in een als intieme minizaal omgebouwde garage van de Machinefabriek.

Komisch, intelligent en kritisch, een combinatie van drie woorden die voor mij gelijk staat aan Laura van Dolron. In haar totaal eigen manier van theatermaken is ze op haar sterkst op de momenten waarop ze zichzelf is (of lijkt te zijn), zonder een glimp van een personage, en op die manier op een hele directe wijze communiceert met haar publiek.

Door op een intelligente, doordachte manier te denken over alledaagse dingen, in combinatie met een enorm uitgestreken smoelwerk, waar zelfs ik niet mijn mondhoeken en ontblootte tanden van in de kast kan laten liggen, weet ze zelfs op mijn lachstuip te spelen waarna ze razendsnel schakelt naar de meest serieuze, kritisch en intieme onderwerpen.

Ik voel me prettig in haar warme, bijna verzorgende armen, ook al slaat ze me soms met een pollepel op mijn vingers. Ze behandelt haar publiek alsof ze het belangrijkste zijn en DAAR heeft ze natuurlijk helemaal gelijk in.

Dus, wil je eens wat anders? Fiets dan eens langs de Machinefabriek de aankomende dagen want ook haar voorstellingen ‘Het voordeel van de Twijfel’ en ‘Sartre zegt sorry’ zijn nog te zien in het theater van het NNT.

Nu snap ik Laura wél. Haar werk draait om vertellen, niet om toneelspelen. En als vertellen niet de kern van haar werk is, dan op zijn minst van deze voorstelling. Ik was blij dat het gedoe over ´wel of niet echt spelen´ aan de kant was gezet en ik moest tijdens Iemand moet het Doen steeds denken aan hoe het begin van theater moet zijn geweest: Iemand vertelt welke avonturen zij heeft meegemaakt en hoe die haar hebben veranderd. Het vuur is nog aan. De anderen luisteren en stellen zich voor dat zij die dingen ook zouden meemaken en ook zo zouden veranderen. Het was niet moeilijk´, zegt de heldin, 'mijn opa kon het ook'. Iedereen is opgelucht en denkthoe zal ik eens beginnen?’ Iemand moet het Doen heeft grote indruk op mij gemaakt.

Met alleen een flesje water en een eenvoudige houten stoel staat Laura van Dolron voor een uitverkochte zaal. Ze speelt nauwelijks. Ze vertelt. Over hoe ze op reis ging, hoe ze weg wilde van haar (te grote) ego en op zoek ging naar iets anders. Ik heb geprobeerd er een minirecensie over te schrijven, maar ik krijg er geen grip op, het lukt me gewoon niet om de juiste woorden te vinden, toch wil ik er wat over kwijt.

Een cursus ‘Woede omzetten in liefde’, die ze begin september volgde, doet Van Dolron af met opmerkingen als ‘het was een ontzettend stom weekend’. Veel meer zegt ze er niet over. Ze legt overigens wel uit waarom ze dat niet doet. En dat doet ze dan weer op een heel intelligente en geestige manier. Want ze weet hoe ze met taal (en met ons) moet spelen. Ze zegt dat ze ons niets over die cursus vertelt omdat ze die dan alleen maar belachelijk zou maken. Ze weigert dus voor de makkelijke weg van de parodie te kiezen. Gelukkig maar. Maar ondertussen hoor ik helemaal niks over wat daar gebeurde. Niks over wat haar tijdens dat weekend zo ergerde.

Al voor dat meditatieweekend in Groningen was ze op een tiendaagse stilteretraite in het zuiden van Thailand. Misschien speelt dat een rol. Misschien viel zo’n weekend dicht bij huis wel erg tegen na de ervaringen in Thailand. Wat was daar dan zo bijzonder? Ik weet het niet. Ze vertelt ons dat ze na die tien dagen stilte blijvend is gestopt met roken, drinken, en vlees eten. Dat is niet niks. Maar ik wil meer weten. Ik wil niet alleen de tastbare resultaten horen, ik wil weten wat daaraan vooraf ging, ik wil weten wat die stilteretraite bij haar heeft losgemaakt, wat het met haar heeft gedaan.

Ik vind het zelf ook een beetje raar dat ik ontevreden ben omdat iemand op het podium niet haar diepste zieleroerselen laat zien. En hoewel ik het zelf natuurlijk ook niet zou kunnen, stelt het me toch teleur dat Laura van Dolron er niet echt in slaagt over te brengen wat er in haar hoofd gebeurt bij een stilteretraite. Daarom heb ik af en toe het gevoel dat ik naar een mislukte voorstelling zit te kijken. Mijn verwachtingen waren te hoog, dat zal het zijn.

Ze verbeeldt in de voorstelling haar onvermogen om onder woorden te brengen wat mediteren is overigens wel. Dat doet ze door opzettelijk hortend en stotend ongeveer dit te zeggen: ‘Het is kijken naar je gedachten …(ze corrigeert zichzelf)… nee niet benoemen! …(ze aarzelt)… dingen …(ze corrigeert zichzelf weer) …niet echt dingen… brokken (ze geeft het op).

Mijn opmerkingen over de andere twee etappes van haar reis laat ik maar zitten, dit stukje wordt toch al veel te lang. Maar laten we nog wel even naar het einde van de voorstelling kijken, naar waar haar zoektocht ons uiteindelijk brengt. Nadat ze in de anderhalf uur daarvoor al ruim heeft gestrooid met adviezen als ‘pak de hand van je geliefde vast, elke nacht’ (niks mis mee natuurlijk, als ik dat niet elke nacht al deed, zou ik die raad zeker opvolgen), doet ze tien minuten voor het einde een dramatisch oproep.

Eerst vraagt ze ons of er verlegen mensen in de zaal zitten. Als ze uit ons zwijgen heeft geconcludeerd dat we dat allemaal zijn, doet ze een klemmend beroep op ons dat ongeveer zo begint: ‘Verlegen mensen verenigt u! En bevrijdt ons van het geschreeuw en gelul’. Terwijl de rest van de zaal naar die monoloog luistert, noteer ik ondertussen in mijn schriftje dat het gelukkig toch allemaal theater blijkt te zijn. Ik had me weer eens laten meeslepen, weer eens personage en persoon verward. Want die monoloog ken ik al. Die komt letterlijk uit Existantial make-over, een stuk van Van Dolron van een jaar of vijf geleden.

Ik blijft overigens een fan. Bij haar volgende voorstelling zit ik gewoon weer in de zaal.