Op het randje van de Top

Zoveel lovende recensies laten verwachtingen torenhoog reizen die jammer genoeg door de met testosteron overlopende top acteurs niet kunnen worden waar gemaakt in deze door Eric de Vroedt geregisseerde grote zaal voorstelling. Met de gelijknamige tekst won David Mamet in 1984 nog de Pulitzerprijs, maar de tekst komt in deze voorstelling zwak over. De stropdassen wurgen me niet, noch slaan ze me in mijn gezicht om attent te maken op iets meer. In zijn vorige voorstelling sprak de Vroedt me vaak niet aan door zijn overpolitieke benaderingen, maar nu blijft de voorstelling vlak en lijkt deze niet verder te gaan dan typetjes en hard gelach (in de brullach zin en niet in de pijnlijke zin). Naast het feit dat de stof die de voorstelling wil behandelen me niet aanspreekt, heb ik ook een gevoel dat de werkelijke boodschap meer, al dan niet enkel, iets bewerkstellingen bij de kleine groep van zakenlui die naar het theater gaat en niet bij het grote publiek.

Verder heb ik elke afzonderlijke acteur betere prestaties zien geven in meerdere voorstellingen, alhoewel Fedja van Huèt een klein licht laat schijnen door een fantastisch goede komische timing en door eht tonene van een grote veelzijdigheid aan kleuren in zijn personage.

Niet mijn favoriete TGA voorstelling, maar ach niet altijd alles kan de top van de top overstijgen.

Leuk om een stuk dat ook in de grote zaal past in de (volle) kleine zaal te spelen. Daardoor wel een goede vibe, vaker doen! (Die grote zaal in Rotterdam mag je van mij weggooien.)

De dramaturg vertelde dat de taal voor toen aan de grove kant was. Nu kom je niet meer weg met minder dan een paar honderd keer ‘fuck’ in een uur waarheidsgetrouw drama. De vertaling naar het Nederlands bevatte wat aparte keuzes maar werkte wel. ‘Leads’ zijn in het Nederlands geen ‘Contacten’ maar gewoon ‘Leads’.

Dit zijn redelijk normale mannen/verkopers die vast zitten in een systeem met een maat die ze niet kunnen halen. Als je mensen ergens op afmeet, dan zullen ze die benchmark proberen te halen ten koste van al het andere. Dat gaat op in de situatie in het stuk, maar in meer of mindere mate in elke verkooporganisatie. Je krijgt alleen wat vage hints over het systeemfalen waar de hele crisis door komt en waar GGR op het laagste niveau een weergave van is. Het zou interessant zijn om daar een goed stuk over te zien.

Afgaande op YouTube-clips van de film is deze GGR een stuk fysieker dan de filmversie. Dat is wel lekker, anders wordt het waarschijnlijk wel erg statisch. Het weergeven van wat er achter de schermen gebeurt had van mij niet per se gehoeven. Ik weet niet of de afleiding door de vissekom opweegt tegen wat je daar ziet gebeuren.

Leuk stuk en toegankelijk zonder simpel of plat te worden. Geweien voor Huêt en Levi en aanrader ook voor mensen die normaal niet naar theater gaan.

Ik spot drie (vscd)juryleden in de zaal. Is dat toeval? Of zijn ze al op pad voor de toneelprijzen die ze aan het eind van dit seizoen gaan uitdelen?

Van de inhoud van het stuk van David Mamet ben ik overigens niet zo onder de indruk. Gelukkig vergoeden regie en spel veel. De nieuwe vertaling, in het moderne jargon van de hedendaagse vastgoedverkoper, bevalt me ook, en het decor is heel fraai. Maar voor wie zouden die drie juryleden er nou zitten?

Van alleen de woorden moeten de acteurs het niet hebben. Want dat is óf holle verkooppraat óf een dialoog tussen verkopers onderling. Snelle jongens die verkopers natuurlijk, dus erg veel diepgang mag je in hun gesprekken niet verwachten. Met hun intonatie creëren de acteurs daarom spanning, en met mimiek en lichaamstaal. Hugo Koolschijn en Fedja van Huêt slagen daarin het best vind ik.

Van het spel Fedja van Huêt geniet ik echt. Vol elan gooit hij zich op het uitbeelden van de foutste van de vier verkopers, waarbij hij heel mooi de tegenstelling laat zien tussen wat hij zegt en wat hij denkt, paaiende woorden ondersteunend met een vriendelijke glimlach, doortraptheid onderstrepend met een vuige grijns. Ik heb dus wel een vermoeden voor wie die drie juryleden er zijn vanavond. Maar ik zal er wel weer helemaal naast zitten.

David Mamet schreef het begin jaren tachtig, maar anno nu is de kapitalistische gewetenloosheid die hij op de korrel neemt helemaal actueel. Het zou zo maar over de praktijken bij de DSB bank kunnen gaan.

Deze voorstelling is razendsnel, flitsend, heftig. Vijf verkopers, sales managers, door een interim manager opgejaagd, handelen als monomane, scrupulose macho’s.

Het is angstaanjagend boeiend. Met een rol van Fedja Huêt als meester-verkoper, die onwaarschijnlijk goed is. In zijn keiharde en gladde karakter weet hij meesterlijk flarden menselijkjheid te vlechten. Top kortom.