S: Is dit een toneelstuk?
W: Nou, eh, ja ik dacht van wel. Er staat een decor, er zijn spelers, tekst, er is ook publiek, ja dit is een toneelstuk hoor.
S: Of is het meer doen alsóf het een toneelstuk is?
W: Maar toneel ís toch doen alsof?
S: Ja, maar als iedereen dat weet, kun je dus ook gaan doen dat je doet alsof je doet alsof. Dus niet dóór het gat van de decordeur lopen, maar ernáást naar binnen komen. En knipogen naar het publiek als je bijval voor je standpunt wilt scoren richting je tegenspeler (die dus ook in het complot zit, maar aan de andere kant). Zo zorg je er toch maar mooi voor dat we niet gaan meeleven, of partij kiezen. Want wij worden gevraagd om mee te draaien in de manipulaties.
W: Ik vond dat ze het wel heel goed deden.
S: En als actrice zeggen dat je toneelschrijft, in plaats van dat je bijvoorbeeld tuinarchitectuur als hobby hebt. Misschien is het zo wel meer een kapstok dan een toneelstuk!
W: Ach ik vond het wel een aardig inkijkje, in hoe nou zo’n toneelstuk tot stand komt en zo.
S: Het kan zomaar een voorbode voor een writer’s block zijn hè, schrijven over schrijven.
W: Hoe bedoel je?
S: Als je helemaal niks meer weet, kun je altijd nog gaan schrijven over jezelluf en je dagelijkse bezigheden. En als je dat ook gehad hebt…
W: Dan ga je toch iets heel anders schrijven dan toneel? En bovendien kun je zo als schrijver ook eens zeggen wat je zoal dwarszit. Je kritiek van repliek dienen.
S: Alsof wij daarop zitten te wachten zeg. Dat ruziën ze maar lekker onderling ergens uit. Liefst wel ergens openbaar natuurlijk…
W: Maar het mág toch zeker wel, toneel over toneel? D’r is toch geen wet die dat verbiedt of zo?
S: Tuurlijk mag dat wel - als het iets zinvols toevoegt. Maar Monique Kuijpers had ook tuinarchitecte kunnen zijn. Had ze net zoveel kunnen kibbelen met haar man, en dan een buitenstaande jongen naar binnen trekken om de woordenstrijd kracht bij te zetten. Hoewel dat natuurlijk ook allemaal niet nieuw is.
W: Voor jou niet nieuw misschien, voor mij lekker wel.
S: Heb je Who’s afraid of Virginia Woolf nooit gezien? Moet je blijkbaar ooit schrijven of zo.
W: Nee. En ik vond dit een boeiend gevecht. Met een heel aardig einde. Waarin die buitenstaander…
S: Niet verklappen wat-ie ging doen op het (nogal softe) eind!
W: Okeej. Maarreh, heb jij jezelluf nou wel helemaal goed gesnopen, mannetje? Heb jij nou na afloop ook echt zitten doen alsóf je publiek was? Want je zat gewoon te klappen hoor..!

Ik vond Kopvoeter van Esther Gerritsen al heel goed, maar dit is een regelrechte hit. Wat is zij goed en wat jammer dat ze voorlopig geen theater meer schrijft. Ik dacht bij het kijken soms dat het misschien wat inside was (ikzelf zit op een theateropleiding) maar gelukkig hadden mijn twee vriendinnen die heel wat anders studeren daar helemaal geen last van. Het is een soort Virgina Woolf maar dan met de manier van praten van nu. En met dit soort acteurs is het natuurlijk helemaal een feest.

Acht minirecensies zongen uitbundig de lof van “door jou”. Wij behoorden tot de zielepoten die de voorstelling gemist hadden. Maar nu is er een tot eind november doorlopende herneming. Dus togen wij alsnog opgewekt naar de Brakke Grond.

Nou, dat viel behoorlijk tegen.

Natuurlijk, het genre - gevorderde echtelieden die elkaar, gewapend met een verbale variant van scalpel, rapier en hakmes, ontleden, met jeugdig bezoek als katalysator- is bijna net zo uitgebeend als de personages aan het eind van het stuk plegen te zijn. Maar dat sluit niet uit dat zich een nieuw pareltje kan hebben aangediend.

Helaas, wij konden ditmaal geen nieuwe bekorende inzichten, perspectieven, ontwikkelingen, stijl of wat dan ook ontdekken. Eerlijk gezegd is het een tamelijk saai stuk, met een saai decor, niet zo bijster ge�nspireerd spel en een paar leuke oneliners.

Na al dat eerdere gejubel viel dat toch wel een beetje tegen.

Helemaal top. Prachtige spelers in originele Virginia Woolf versie van Esther Gerritsen. Alledaagser en daardoor herkenbaarder. Vreemde bokkesprongen van het echtpaar Anna en Johan, in een grillige en doeltreffende regie. Met als hoogtepunt een langgerekte ruzie waarbij zij op de trap staat die niet verder naar boven gaat en hij steun zoekt en uitgelachen wordt door hun jonge gast. Extra gewei voor het originele decor. Hogeschool in acteren. Helemaal top. Mevrouw Gerritsen ga door!!!

Geprikkeld door het grote verschil in beoordeling tussen mijn krant en de recensies op Moose ben ik maar eens naar “Door jou” van Esther Gerritsen van de groep Keesen & Co getogen. Mijn mening is dat ik Monique Kuijpers en Michiel Nooter, die ik eerder had zien schitteren in “Mannenschool”, weergaloos vond. Ze zetten ze een echtpaar neer dat zeer aan elkaar gewaagd is. Ze zijn zo te zien al van jongsaf samen en zijn nu cynisch geworden over van alles en nog wat. Over hun werk, over zichzelf en over elkaar. Maar (knap knap knap van Esther Gerritsen) ze leggen zich daar op een zeer originele manier niet bij neer. Ze zeggen bijna niets gewoon en spelen de hele tijd spelletjes. Als er dan een jongen (Joeri Vos) op visite komt wordt die volledig uitgewoond. Hun spelletjes geven vorm aan hun onvrede maar zijn tegelijk ook een bron van grote levenslust. Daarin schuilt het werkelijk knappe van deze voorstelling. Uiteindelijk heb ik alleen maar sympathie voor deze zich moe zwoegende beesten die geluk willen maar het niet cadeau krijgen. Met inderdaad een prachtig bijna melig slot van Joeri Vos. Melig, zoals het leven zelf.

Heftige voorstelling met een fenomenale Monique Kuijpers en Michiel Nooter. Een binnenkijkje in een relatie tot op het genante af. Tekst van Esther Gerritsen bij tijd en wijle geniaal. Prachtig einde van ontdekking Joeri Vos. Willibrord Keesen slaat weer toe.

Om Door jou te waarderen moet je wel een echte fan van Esther Gerritsen zijn. Gelukkig ben ik dat. Net als een aantal recensenten hieronder blijkbaar. Omdat de dialogen waarin menselijke communicatie haarscherp wordt ontleed, het handelsmerk van Gerritsen, weer ijzersterk zijn, heb ik genoten. Maar verder? In het vorige stuk van Gerritsen, De dag en de nacht en de dag na de dood, vloog het verhullend idioom van de eerste uren en dagen na de dood van een dierbare over het podium. Verrassend hilarisch en wrang tegelijk was dat. Confronterend en herkenbaar tot op de millimeter voor wie zelf ervaring heeft met de tenenkrommende clichés van sterftaal. Maar nu? Als er een verlegen jonge man op bezoek is, merkt de toneelschrijfster in Door jou dat het moeilijk is om echt te communiceren met haar partner, een toneelspeler. Echtgenoten die elkaar op een verhullende manier de waarheid vertellen en op een pijnlijke manier elkaars waarheid ontdekken in aanwezigheid van een zo goed als vreemde. Voor wie Who is afraid kent natuurlijk heel herkenbaar. En voor wie zelf ruzies met een partner bewaart tot er iemand op bezoek is misschien wel confronterend. Voor anderen is het allemaal wat minder boeiend. Ook al omdat de tweede inhoudelijke peiler, het commentaar op het vak toneelschrijven en komediespelen, niet bijster interessant is. Met die kritiek heeft recensente Anneriek de Jong in NRC-Handelsblad gewoon gelijk. Monique Kuijpers en Michiel Nooter acteren goed. Zoals ze dat altijd doen. Maar zonder dat ze van deze rollen iets anders maken dan van hun vorige. De verrassing voor mij was Joeri Vos. Zijn rol als bezoeker is dan wel niet echt origineel, maar het blijkt wel een acteur te zijn die nauwelijks woorden nodig heeft om voortdurend een glimlach om de lippen van zo goed als alle toeschouwers te toveren. Dat maakte ook mijn avond toch weer goed.