Eindelijk, na enorm lang wachten, eindelijk weer eens een voorstelling welke er toe doet. Een voorstelling welke je door elkander gooit, een voorstelling die dagenlang door je hoofd blijft spoken. Oer Hollandsche schaamte om te vernemen dat juist wij zo met de vluchtelingen omgaan, nooit geweten en waarschijnlijk zonder deze voorstelling nooit te weten gekomen. Fantastisch, want daar is de Kunst toch ook voor bedoeld? Om ons flink wakker te schudden, ons een heldere blik mee te geven. Dankzij Peter Sellars kreeg ik een heldere blik achter de gesloten schermen van een AZC. En jawel ook ik vond de voorstelling zelf ook niet je van dat, maar de kunstenaar Peter Sellars heeft mij op sleeptouw genomen en daar ben ik hem zeer dankbaar voor!

Nog nooit gezien zoiets confronterends. Vooral de reacties van het bourgois-publiek dat ondanks de werkelijkheid maar KUNST wil blijven zien, waren shockerend. Cynisme ontmaskerd als amusementsverslaving. De koningin was stil. Zij begreep het, denk ik. Het meisje zegt niet: ‘Doodt mij dan maar, want met die schuld wil ik niet leven.’ Ze zegt: ‘Doodt mij alstublieft. Ik kan zo niet leven.’
Peter Sellars is een moedige man.

Okee, 1 geweitje voor het idee wat achter deze voorstelling steekt, maar 5 overrijpe, licht rottende tomaten voor de uitvoering.
Wellicht dat het op andere avonden anders was, maar het gesprek aan het begin van de voorstelling kwam op mij over als niks anders een uur lang tranentrekkerij over hoe zwaar vluchtelingen het wel niet hebben. Dat kan ik zelf ook wel bedenken. Het doet dus niet wat het beoogt te doen: een discussie losmaken. Om een discussie los te maken, had ik liever wat gehoord over hoe de asielprocedure in Nederland werkt, en (raar idee hoor) voor- en tegenstanders tegenover elkaar gezien, in plaats van deze slachtofferparade, die mij totaal niet duidelijk maakt wat ik zelf nou aan deze problematiek zou kunnen doen, al helemaal niet door de betuttelende Margriet Voormans.
Dus dan ga je al humeurig de voorstelling in… en dan begint de ellende. Waarom heeft Peter Sellars het medium theater gekozen voor deze boodschap? Schrijf dan een vlammend politiek pamflet, of keten je aan een hek van een AZC vast. Want als theatervoorstelling is dit totaal mislukt. Elke hint van een interpretatie ontbreekt, in deze bijna twee uur durende frusterend statische optocht van gepijnigd kijkende mensen die HEEL HARD PRATEN. Er is geen chemie tussen de acteurs onderling, laat staan tussen de acteurs en de zaal, en er zit totaal geen energie in al dat futloos gedeclameer. En de manieren waarop het geheel aan de realiteit verbonden wordt zijn zo ongenuanceerd in hun kinderlijke eenvoud dat ze pijnlijk worden. Een militair in Amerikaans Destert Storm-outfit, die heel boos kijkt en - nogmaals - HEEL HARD PRAAT. En ja hoor, ook nog even een gevangene in Guantanamo Bay-outfit aan het einde. Bovendien was het blijkbaar nodig het spel te larderen met zwaar melodramatische gebaren, zoals daar zijn (in volgerde van ergenis-opwekking): de gebalde vuist voor de gesloten ogen, het van zielepijn samengekrampte middenrif en bovenal de verlossing zoekende naar de hemel opgeheven handpalmen.
Het is een belediging voor de intelligentie van het publiek dat Sellars denkt dat we zijn ongetwijfeld nobel standpunt nog niet snappen na zoveel veel te dik er bovenop liggende elementen. Erger nog, het maakt de asielzoekerskinderen die meespelen tot een overgedramatiseerde gimmick met een hoog aapjes-kijken-gehalte. Kortom het is allemaal TE MAKKELIJK!

Met name de voorbespreking was erg indringend en buitengewoon goed gedaan. Een ademloos publiek zat te luisteren naar vier personen die persoonlijk betrokken zijn bij de asielprocedures in Nederland. Daar blijkt dus geen hout van te kloppen. Een rechtsbescherming voor het individu van likmevestje blijken we in dit land te hebben. Als het goed is duurt het niet lang voordat het Europese Hof in Straatsburg ons een waarschuwing geeft. Ik hoop dat er in ieder geval snel iets gaat gebeuren.
De voorstelling was verder niet smashing, maar de boodschap wel buitengewoon nobel. Mooi vond ik ook dat, doordat het een Griekse tragedie was die gespeeld werd, het vluchtelingenvraagstuk werd neergezet tussen de grote vragen en emoties van het leven. Dat Sellars uiteindelijk zijn spirituele boodschap in een driedelige programma als een handige koopman verspreidde, vond ik om inhoudelijke en politieke redenen dan ook prima.