Ik ben mijn aantekeningen ergens in de cloud kwijt geraakt, maar hier kort:

• Vet dat er nog toneelmakers in Nederland zijn die iets nieuws en fris neerzetten zonder dat het triviaal wordt. Wat mij betreft is dat alleen al een ontdekking.

• Het verhaal over Alma is boeiend maar biedt blijkbaar toch niet genoeg facetten om een stuk van deze lengte op te baseren. Op een gegeven moment is de inhoud op maar gaat het stuk nog door. Geen goed idee.

• Ik heb niet vaak zo’n smerige bakspartij op het podium gezien.

Alma de Muze

Naar de laatste Weense Herfst voorstelling ‘Alma’ die De Warme Winkel in Groningen speelt ga ik met licht geknepen billen. Ik was zo vreselijk woest over ‘Kokoschka Live!’ en merk zelfs in deze voorstelling dat mijn bloed zacht begint te borrelen, de paar keer dat zijn naam genoemd wordt. Gelukkig stelt dit gezelschap me dit keer niet teleur en al bij de eerste scène blaas ik langzaam mijn adem uit en zak in mijn stoel.

‘Alma’ is een voorstelling over de vrouw van Gustav Mahler, Alma Mahler, die door een groot aantal kunstenaars als muze beschouwd werd. In een prachtig decor waarin honderden meters stof verwerkt zijn, worden alle zijdes van deze fascinerende vrouw belicht.

Het spelplezier is weer volop terug bij deze acteurs die zoveel warmte uitstralen dat ik bevriend met ze zou willen worden. Een gevoel van humor is, zoals ik vaker beschreven heb, niet vaak aan mij besteed en toch weet dit gezelschap mij door middel van ‘Alma’ weer te laten schudden van het lachen. De tranen van plezier rollen over mijn wangen en veel andere toeschouwers huilen met mij. Mara van Vlijmen krijgt vooral credit voor haar komische talent want haar hoofd zet mij bij elke opkomst spontaan in een lachstuipen.

De scènes die me het meest ontroeren zijn de twee scènes waarin Maria Kraakman als de muze Alma het podium betreed. De combinatie van muziek en beweging is een perfecte verbeelding van een muze. Het betovert me en laat me op dat moment voor helemaal begrijpen dat mensen door haar geïnspireerd werden.

Ik ben positief over deze voorstelling, maar in vergelijking tot de andere voorstelling (behalve Kokoschka) mist deze voorstelling wat subtiliteit en schieten de makers in sommige stukken wat te ver door. De maker hadden meer kunnen doseren want hoewel sarcasme een prachtig middel is, en De Warme Winkel hierin het merendeel van de tijd de perfecte balans wet te vinden, zijn sommige stukken niet sarcastisch genoeg waardoor de suggestie gewekt wordt dat ze ,tegen hun wil, moralistisch zijn. Op andere momenten voeren ze het sarcasme zover door dat het vervelend wordt. Over het algemeen balanceren ze dit echter heel goed uit, maar in de vorige voorstellingen beurde dit naar mijn mening beter.

Tot slot prijs ik de overgangen die gemaakt worden. Hoe van de enorm hilarisch vlaggen-scène over gegaan wordt naar de grauwe-scène, waarin obscure seksuele handelingen centraal staan, is zo wonderbaarlijk vloeiend en maakt de toeschouwer bewust van zijn eigen lach door te dwingen dat deze zichzelf telkens weer afvraagt of nog gelachen kan en mag worden.

Beeldend prachtig, fysiek mooi, over het algemeen grappig, taalkundig uitdagend en heel hartelijk. ‘Alma’ kent af en toe een uitschieter, maar ach ze hebben het voor elkaar: ik ben fan.

Mag ik zeggen dat dit een geile voorstelling is? Ik vind van wel. Maar niet alleen geil. Ook hilarisch, poëtisch, helder, en verdomd goed. En een voorstelling waarin van stijlmiddel naar stijlmiddel wordt gesprongen.

Na Totaal Thomas (over Thomas Bernhard), Rainer Maria (over Rainer Maria Rilke) en Villa Europa (over Stefan Zweig), is Alma (over Alma Mahler) de vierde voorstelling van de Warme Winkel in een serie over Oostenrijkse kunstenaars onder de titel Öst’reich raus!.

Het begint ingetogen met een monoloog van Vincent Rietveld die als Gustav Mahler een brief van Alma citeert. Maar dan gaat het los. Via onder meer een kluchtige bediendenscène voorafgaand aan een diner naar een over de top circusnummer met paardendressuur, en van een aarzelend en bescheiden uitgesproken pleidooi voor het werk van Klimt naar meesterlijke tableaus vivants en kronkelende porno.

Ik noem niet de namen van de andere acteurs en van de regisseur, alleen nog die van de man die verantwoordelijk was voor het fraaie geluidsontwerp, die medebedenker was van het schitterende decor, en geslaagd vertolker van de gevoelige ballade Ich bin so geil: Richard Janssen.

In de Oostenrijkse serie van De Warme Winkel is nu Alma Schindler-Mahler-Gropius-Werfel aan de beurt. Het begint weer fijn als ironisch documentair toneel over deze muze van de grootste kunstenaars van het fin-de-siècle, maar dan valt de façade (schitterend effect) en zien we het verwrongen, geperverteerde en onrustbarende onderbewuste van haar cirkel; perversie die volgens De Warme Winkel achter alle grote kunst verborgen zit. Ik vond deze helderder dan hun tamelijk hermetische voorstelling over Rilke, maar niet zo speels en zelfonderzoekend als die over Stefan Zweig. Maar dit is echt een goeie serie aan het worden van een intelligente en zelfbewuste groep. Moeten ze niet een poll doen wie het volgende onderwerp/slachtoffer moet zijn? Ik roep alvast: Wittgenstein.