moosers
Praatjes van Moose
Jack Nieborg, de nieuwe regisseur van het openluchttheater in Diever, is van plan een paar jaar in Diever te blijven. Plannen genoeg; zo staat volgend jaar ‘Een Midzomernachtsdroom’ op het programma. “De traditie wordt voortgezet, maar ik wil ook nieuwe dingen. Ik wil hier in het bos een orkestbak uitgraven, en daar wil ik mooie muzikanten in zetten, Shakespeare met muziek.” Nieborg heeft voorlopig geen interresse in het professionele circuit. “Ik wil grote voorstelingen maken, met heel veel spelers. In het professionele theater wordt dat veel te duur. En bovendien komen er hier in Diever in een paar weken tijd twaalfduizend mensen kijken. Ik vind dat voorlopig genoeg.” (Volkskrant, 29/8/00)
zie ook: Nieuwe regisseur naar Diever
De Theatertent Juliet op Lowlands is opnieuw een enorm succes geworden. Hoewel de tent groter was dan vorig jaar (750 stoelen in plaats van 450) waren tijdens veel voorstellingen alle plaatsen bezet. Met name de dansvoorstellingen hebben groot succes, maar ook ‘Liefhebber’ van Toneelgroep Amsterdam en ‘Wiseguys’ van het Muztheater mogen zich in een grote belangstelling verheugen. Niet erg goed bezocht maar wel heel speciaal is het optreden van Els Inc die na de voorstelling ‘De hoer en de moordenaar’ glaasjes wodka uitdeelt en liederen speelt. Juliet is daarmee de enige plek op het festivalterrein waar sterke drank te krijgen is.
Organisator Hans Poot is tevreden. Poot is in het dagelijks leven theaterprogrammeur bij Mojo. Vanaf 1995 programmeert hij daarnaast cabaret, stand-up comedy en literatuur-optredens op Lowlands. Sinds vorig jaar is hij samen met VSCD-voorzitter Pim van Klink verantwoordelijk voor de theatertent. De theatergroepen zijn over het algemeen erg enthousiast. Poot: “Theatermakers krijgen hier de rock ‘n roll-behandeling. Met een koelkast met bier in de kleedkamer en zo. Dat vinden ze geweldig.” Poot is nog een beetje aan het experimenteren met de programmering. Hij wil perse niet dat theatergroepen hun voorstelling gaan aanpassen aan het festivalpubliek. “De jongeren moeten een indruk kunnen krijgen van wat er gebeurt in Nederlandse theaters.” Wel streeft Poot ernaar om jonge mensen op het podium te zetten.
De jongeren in de theatertent nemen ook nog wat mee naar huis: iedere bezoeker krijgt een boekje met een bon voor één gratis kaartje te besteden in een van 50 meewerkende theaters in het hele land. Vorig jaar ging dat nog met polsbandjes, maar dat was een snel opgezette actie die als nadeel had dat achteraf de effectiviteit niet gemeten kon worden. De gratis kaartjes worden overigens betaald door de stichting CJP. Voor de programmering krijgt Mojo een projectsubsidie van drie ton van het ministerie van OC&W. De Raad voor Cultuur vond structurele subsidiëring dan weer niet nodig (VNG & Volkskrant, 27/8/00)
zie ook: Lowlands doet aan theater
De Uitmarkt heeft geen last gehad van Sail: er kwamen net als vorig jaar 500.000 bezoekers naar de opening van het culturele seizoen in Amsterdam. Er was dit jaar veel aandacht voor jeugdtheater en wereldmuziek. Minder ruimte was er voor protesten tegen de adviezen van de Raad voor Cultuur. Alleen Orkater mocht op een podium zijn zegje doen. De Appel probeerde een Sail-crossover door in een bootje de Kloveniersburgwal op en neer te varen. De Hoofdstad Operette deed het omgekeerde en voer op het IJ met een bootje met daarop de protestleus “brengt Van der Ploeg de Hoofdstad Operette om zeep?”. Maar waar het publiek pas echt warm voor liep was een aangepaste versie van de voorstelling ‘Jeff Koons’ van De Trust met schilder Peter Klashorst en pornoster Kim Holland in de hoofdrollen. Niet iedereen werd opgewonden van de Uitmarkt: “Het is een gigantische klus. Er ligt meer rotzooi op straat dan tijdens het EK-voetbal”, zegt Frans Horsfaul van de Reiniging Binnenstad, de schade inventariserend. (Volkskrant, AD & VNG, 28/8/00)
zie ook: Het wordt druk op de Uitmarkt
‘t Barre Land heeft op de Uitmarkt de CJP Podiumprijs ontvangen. De jury, bestaande uit vijf CJP-houders, kende de prijs ter waarde van 5000 gulden toe voor de voorstelling ‘Platonov’. ‘Platonov’ heeft ook al de Toneelkijkersprijs van Theater a/h Spui in Den Haag gekregen. Deze prijs wordt toegekend door een speciale publieksjury. De winnende voorstelling mag in het theater in reprise, ‘Platonov’ is in Den Haag te zien op 4 en 5 oktober. (VNG, 28/8/00)
zie ook: CJP Podiumprijs voor ‘De kersentuin’
Het Gelderse provinciebestuur wil de komende jaren jaarlijks ruim vijf miljoen gulden extra uittrekken voor cultuur, bovenop de 20 miljoen die Gedeputeerde Staten nu op de begroting heeft staan. Uit de gisteren gepresenteerde conceptnota voor het cultuurbeleid 2001-2004 blijkt dat Gedeputeerde Staten van plan zijn hun subsidie aan het Nijmeegse jeugdtheatergezelschap Teneeter en de Arnhemse productiewerkplaats InDependance voort te zetten. Dit in tegenstelling tot staatssecretaris Van der Ploeg van Cultuur die de rijkssubsidie aan beide instellingen wil beëindigen. (De Gelderlander, 25/8/00)
zie ook: Cultuurnota advies uit
Het einde is nabij voor de Hoofdstad Operette. De Raad voor Cultuur had geadviseerd om het gezelschap terug te brengen tot een produktiekern en het ministerie van OC&W heeft laten weten dit advies te zullen opvolgen. Het gezelschap had echter in haar beleidsplan geschreven te willen uitbreiden en avontuurlijker repertoire te willen gaan spelen. De Raad vreesde daarentegen dat het gezelschap daarmee de grote en trouwe groep operette-liefhebbers in Nederland van zich zou vervreemden. De Hoofdstad Operette is het enige professionele operette-gezelschap van Nederland en heeft 50 vaste medewerkers. Al in het voorjaar heeft het gezelschap, om de kosten te drukken, geprobeerd het koor en het ballet te ontslaan, maar kreeg daarvoor geen toestemming van de rechter. “Toen zaten we aan alle kanten vast”, aldus directeur Marijke Tulp. Tulp zegt dat zo’n produktiekern “een aanfluiting” wordt: “Van de 4 miljoen die het rijk ons biedt moeten we ook nog de orkestbegeleiding betalen. Het wordt arbeidsrechtelijk waarschijnlijk al een probleem. Bovendien kan er hooguit één voorstelling per seizoen worden gemaakt tegen nu drie.” Het gezelschap overweegt een gerechtelijke procedure. Marijke Tulp heeft per 1 oktober ontslag genomen. (Haagsche Courant & VNG, 24/8/00)
zie ook: Cultuurnota advies uit
Staatssecretaris Van der Ploeg is van Cultuur is bereid water bij de wijn te doen met betrekking tot het Theater van het Oosten/De Federatie. Het nieuwe gezelschap zou het ondanks een voorzichtig positief advies van de Raad voor Cultuur over het artistieke beleid vanaf 2001 met ruim een miljoen minder moeten doen. De bewindsman lijkt bereid dat besluit grotendeels terug te draaien. Dit gebeurde nadat de gemeenten Arnhem en Nijmegen en de provincies Overijssel en Gelderland dreigden weg te lopen uit het convenantenoverleg. De gemeente Arnhem voelde er weinig voor om met Van der Ploeg te praten over de subsidiëring van de verschillende kunstinstellingen als er geen enkele onderhandelingsmarge is.
Deze taktiek heeft zijn vruchten afgeworpen: de toekomst van een theaterwerkplaats in Gelderland (nu InDependance) en het jeugdtheater in die provincie (nu Teneeter) lijkt gegarandeerd, al zal er wel sprake moeten zijn van een andere artistieke invulling en een bescheidener subsidie. Een nieuwe theaterwerkplaats zal nauwer dan InDependance moeten samenwerken met de Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem en gezelschappen uit de regio (Arnhemse Courant & Gelderlander, 29/8/00)
Reactie op: ‘Een virus in het toneelbestel’
“Schaamteloos”. “Pervers”. “Ondeskundig”. “Kwaadwillig”. “Tendentieus”… Het zijn zware woorden die door Klaas Tindemans, Gerardjan Rijnders, Jan Ritsema, Peter Verhelst, Hans Man in ‘t Veld en Stefan Hartmans worden gebruikt in een van de eerste alinea’s van de door hen geschreven dan wel ondertekende tekst over het advies van de Raad voor Cultuur betreffende Maatschappij Discordia (gepubliceerd in de Moose-rubriek ‘Buitenmoosers’).
Of de feiten waarover ze het willen hebben het geweld van deze verbalekanonnade wel rechtvaardigen wordt kennelijk ook door de auteurs een beetjebetwijfeld, want waarom anders zouden ze hun retorische oprisping afsluitenmet een benauwd vraagtekentje?
Maar, twijfel of niet, de toon waarop door het Tindemans-collectief wordtgepolemiseerd is met deze ferme opsomming gezet. Zo doe je dat: nog voor jeeen argument hebt ingebracht of zelf maar hebt duidelijk gemaakt wat ervolgens jou aan de hand is heb je je vermeende tegenstander van kwaadwilligheid, ondeskundigheid enzovoort beticht. Eerst zelf de lucht verpesten en dan roepen dat het stinkt…
Wat wordt er door Tindemans en die anderen aan de orde gesteld? Zij zijn het met het negatieve advies ten aanzien van Discordia niet eens en dit advies (“pamflet-dat-voor advies-moet-doorgaan”, of ook wel ‘advies’ maar dan tussen suspect-makende aanhalingstekens) wordt gezien als een capitulatie voor het op jongeren gerichte beleid van staatssecretaris Van der Ploeg.
“Je ziet het de deskundigen van de Raad zo zeggen”, schrijven ze, “‘tBarre Land speelt ongeveer hetzelfde als Discordia (…) dus Discordia moetoprotten.” Ook hier weer een modderig hoogtepunt van argumentatie: want watmen ook “ziet zeggen” - in het advies staat een dergelijke simplificatienergens. Noch in de teksten betreffende de twee hier genoemde gezelschappen, noch in de inleiding op de adviezen wordt op zo’n botte manier ‘nieuw’ op de plaats van ‘oud’ gezet.
Ik denk dat het goed is om tegenover de loze interpretaties van de directeurvan het Vlaams Theater Instituut en zijn intellectuele bodyguards een aantaldingen te benadrukken die wél uit de adviezen van de Raad zijn op te maken.Het in hun stuk gesuggereerde idee dat jong publiek en jonge makers door deRaad voor Cultuur tot “dogma’s” zijn gemaakt, tot “fetisj-objecten” en tothet “alfa en omega van het culturele vooruitgangsgeloof” (als KlaasTindemans eenmaal dendert is er niets dat hem nog tot stoppen dwingt) wordtweersproken door de in de inleiding op de adviezen gegeven opsomming: over82 instellingen adviseert de Raad positief en daarvan zijn er 32 nieuw - watbetekent dat de meerderheid van de adviezen betrekking heeft op continueringvan subsidie aan gezelschappen die ook de afgelopen jaren al structurelesteun ontvingen.
En wie zijn die “nieuwelingen”? Zijn dat allemaal uit de popmuziekzaalgeplukte jonge clubjes? Zijn het allemaal groepen die zich met een door Vander Ploeg geïnspireerd opportunisme op een jong publiek richten? Noch heteen, noch het ander kun je toch zeggen over Willebrord Keesen, MarienJongewaard, Kas en De Wolf, Peter Pluymakers, Carina Molier… Of over HetVolk - al vijfentwintig jaar bezig en nu voor het eerst structureelgesubsidieerd… Op een paar ‘echte’ nieuwkomers (RAST, Het Witte Vuur) nagaat het in bijna gevallen om het toekennen van subsidie aan theatermakersdie al lang een plaats innemen binnen het theater. De Raadsadviezen creërenbepaald geen wonderbaarlijk nieuw landschap en de Raad is in dit opzichteerder tegen Van der Ploegs enthousiasme voor alles wat jong en fris is ingegaan dan dat hij de staatssecretaris als een “dienaar” “op zijn wenkenbediend heeft”.
Dat er onder deze groepen een aantal zijn die (mede) een jong publiektrekken is een constatering die door de Raad verwoord wordt en ik zou nietweten wat daar verkeerd aan is. Je moet echter wel bijzonder onachtzaam zijnwil je kunnen geloven dat de Raad zich volledig door datpublieksbereik-aspect heeft laten leiden en niet door een geheel vanfactoren waarvan dit er niet meer dan één is. In de inleiding staat ondermeer: “Niet alle vormen van cultuur zijn voor iedereen aantrekkelijk en nietvan iedere instelling kan worden verwacht dat ze zich bij haar werk op eenbreed publiek richt”. En er zijn positieve adviezen gegeven ten aanzien vaninstellingen die zich met hele andere dingen dan publieksbereik en bredetoegankelijkheid bezighouden. Het zou interessanter zijn geweest alsTindemans c.s. waren ingegaan op wat de Raad werkelijk gedaan heeft inplaats van zich boos te maken over dogma’s en fetisjen die ze zelf verzonnenhebben.
Ook waar ze zich richten op het Discordia-advies maken Tindemans en zijnhandtekeningenzetters zich druk over iets anders dan wat er staat.”Een van de belangrijkste functies die het werk van Maatschappij Discordiain de loop van de jaren heeft gehad is de invloed die er vanuit ging op hetNederlandse en Vlaamse theater” - aldus de eerste(!) zin van de beoordelingdie de Raad geeft. En (“En dus”, zou ik bijna schrijven) wat beweertTindemans? “Geen woord over de ingrijpende betekenis van Discordia voorzovele Vlaamse groepen en spelers…” Dat is geen polemiseren meer, dat isverdraaien.
Er is een advies uitgebracht over een gezelschap. Met dat advies kan je hetvolkomen oneens zijn en de eventuele gevolgen ervan kun je ernstigbetreuren. Dat geldt voor het Discordia-advies, dat geldt voor al diehonderden Cultuurnota-adviezen. En ook is het niet moeilijk om te bedenkendat een anders samengestelde adviescommissie tot andere oordelen zou hebbenkunnen komen.
Het debat over de Raadsadviezen en hun culturele consequenties zou echtergevoerd moeten worden op basis van een analyse van die adviezen en van deargumentatie die daaraan expliciet of impliciet ten grondslag ligt - nietmet als uitgangspunt een onjuiste weergave van wat er geadviseerd is en alhelemaal niet met een overdaad aan goedkoop gescheld. Beschaafde mensenzouden anderen niet uit moeten maken voor “cultuurbarbaren”, enkel en alleenop grond van een beleidsadvies waarover te twisten valt.
De Raad voor Cultuur is allesbehalve heilig of onfeilbaar - maar als ik debrief van Tindemans en zijn ondersteuners lees (en ook als ik me een aantalandere reacties herinner die de afgelopen maanden in dag- en weekbladenverschenen zijn naar aanleiding van het Cultuurnota-advies), dan durf ik destelling aan dat het werk van de Raad een wonder van zorgvuldigheid en vannuance is in vergelijking met de grove en slordige manier waarop er doorzijn critici op is gereageerd.
Rob de Graaf
Rob de Graaf is toneelschrijver. Hij was als adviesteksten-schrijver (zonder betrokkenheid bij de besluitvorming) werkzaam bij de Raad voor Cultuur.
Dit is een reactie op het artikel ‘Een virus in het toneelbestel’ van Klaas Tindemans.
zie ook: Het advies van de RvC over Discordia op www.cultuur.nl (PDF-bestand)
en ook: De Interactieve Adhesie Service
en ook: Dossier Cultuurnota
Sigrid Koetse’s afscheidvoorstelling, Gerardjan Rijnders’ bewerking van ‘Am Ziel’ van Thomas Bernhard, zit vol met knipogen naar ons koningshuis. In de tekst van ‘Bernhard, een constitutioneel koningsdrama’ word ondermeer verwezen naar de omstreden ski-vakantie in Lech, heur voorkeur voor een paars kabinet en de gezondheid van Claus. De RVD reageert voorals nog lauw: “Wij zijn niet op de hoogte van en toneelstuk. We kunnen pas een oordeel vellen nadat het stuk is opgevoerd. Mochten de teksten daartoe aanleiding geven, zullen we zeker reageren.” Volgens een wooordvoerder van TGA “is het niet de bedoeling om de Oranjes op de hakte nemen.” Overigens speelt Koetse’s dochter Sjoera Retèl ook in de voorstelling, uiteraard in de rol van dochter. (AD & NRC, 19/8/00)
zie ook: Kok zal koningin Beatrix adviseren ‘Wilhelmina’ te bezoeken
De Gebroeders Flint hebben een gesprek gehad met ambtenaren van OC&W. Ze hebben natuurlijk geprotesteerd tegen het negatieve advies. Ook is besproken dat, als de subsidie inderdaad wordt stopgezet, de produktie ‘Fay Flowers’ niet door kan gaan. Volgens de Gebroeders stelde de ambtenaren zich gematigd positief op. (VNG, 21/8/00)
zie ook: Cultuurnota advies uit
Minirecensies van Moose
Er zijn geen minirecensies gevonden.
Praatjes van Moose
1997. Theatergroepen hadden namen als Bewth, Independance, Het Oranjehotel, Carrousel, Art & Pro, De Federatie of Theater van het Oosten. Het Ministerie van OC&W stond in Zoetermeer, Aad Nuis was er staatssecretaris. Websites bouwde je in HTML.