Eindelijk weer eens een duidelijke voorstelling, zonder dubbele bodems, zonder gelaagdheden, zonder esoterie, kortom zonder de mistgordijnen waarop het theaterpubliek de jongste jaren tegen heug en meug wordt getrakteerd. Knappe vormgeving ook, een koel en functioneel ziekenhuismilieu, waardoor het verhit geploeter van de personages des te grappiger overkomt. Want er mag gelachen worden, ondanks de ernst van het verhaal. Dat vindt u uit de doeken gedaan in de andere Moose-besprekinkjes.
Ik beperk me tot 4 geweien omdat ik vond dat er wat schortte aan de tekstvastheid in de voorstelling die ik zag, en aan het wegdeemsterend karakter van het slot. Maar dit mag de pret niet bederven: gaat dit zien! En Roovers: doet zo voort!
‘Ik wil niet anders dan mensen vormgeven’aldus een citaat uit een van Arthur Schnitzlers brieven dat in de folder staat afgedrukt. Dat is hem gelukt. Hij moet een scherp observator geweest zijn. Het gedrag van zijn personages is van alle tijden en De Roovers hebben er een verrukkelijke voorstelling van gemaakt. De toegewijde en redelijke, maar ook joodse geneesheer-directeur (zo zouden we het nu noemen, denk ik) Bernhardi raakt door een ogenschijnlijk klein incident in conflict met zijn staf en de rooms-katholieke kerk. De affaire groeit uit tot een politieke rel. De professor is wars van alle commotie en legt zijn functie neer in de hoop de gemoederen te bedaren. Maar om hem heen grijpen collega’s, politici en geestelijken de kans om hun eigen posities te verbeteren. Opportunisten en baantjesjagers bepalen Bernhardi’s lot en zelfs die enkele medestander doet de zaak weinig goed. Wanneer aan het eind uitkomt dat het proces niet eerlijk verlopen is, vraagt Bernhardi de minister om teruggave van zijn bevoegdheid als arts. Die wimpelt het verzoek af. Zoals een ambtenaar opmerkt: ‘Bernhardi was gewoon een domme ezel’. De zaak kan niemand een fluit schelen, er is niet nagedacht en al helemaal niets geleerd. Denk niet dat dit een loodzwaar drama is, De Roovers wisselen luchtige en kluchtige passages af met dialogen waarbij de zaal muisstil valt. De voorstelling is prachtig in balans, de kostuums, de brillen en baardjes van de mannelijke artsen zijn goed getroffen. Er klonk bravo-geroep tijdens het applaus.
Belachelijk idee eigenlijk om zo’n oude tekst te nemen. wat haal je je op de hals? Maar ze komen er mee weg. meer dan dat zelfs. Zeer actuele voorstelling ondaks de oude tekst, en heel erg af. De toevoeging van Andre Hazes (r.i.p.)tekende het vermogen van de Roovers om in te spelen op de moderne tijd. Knap hoe een gezelschap je steeds weer kan verassen.
Arthur Schnitzler toont de rampzalige gevolgen van een ogenschijnlijk klein competentiegeschil voor het hoofd van een kliniek. En de rol die vreemdelingenhaat en een geborneerde samenleving daarbij spelen. In de vorm van De Roovers komt dat Wenen van een eeuw geleden heel dichtbij. Er is veel vaart in dit praatstuk gebracht. Daarbij variëren de acteurs van spitse dialogen tot de slapstick van de stafvergadering. En we zien ze mét de toenemende verharding van de tegenstellingen fysiek verkrampen. Een mooie toneelavond, kortom.