theaterpraat
Homo zijn in theater in Londen
Het bespreken of een of andere kennis of collega wel of niet homo is, is een bezigheid waarmee mijn moeder en mijn tantes veel tijd kunnen doorbrengen. Als wordt vastgesteld dat een bepaalde lekkere man homo is dan roepen ze ‘What a waste!’ (‘Zonde!’) in koor. Veel andere Engelsen kunnen zich ook met zo’n onderwerp bezighouden. De afgelopen week was ophef over Lord Brown die zijn positie als topman bij BP moest opgeven wegens onthullingen over zijn privé leven; volgens ‘The Independent’ is ‘homofobie’ in het financiële hart van Londen de norm, en net vandaag heb ik in een artikel in ‘The Guardian’ gelezen over de schrijfster Charlotte Mendelsen: ‘Ik ben de nachtmerrie van iedere moeder […] ze denkt dat ze een aardige hetero dochter heeft en dan ineens is het “God in de hemel!”Dan is er afgelopen zaterdag in ‘The Independent’, ook geen boulevardblad, ‘The Pink List: Britain’s top 101 gay men & women’. Het is niet verbazingwekkend dat veel van de homo mannen en vrouwen daar genoteerd veel met theater te maken hebben - daar was ik ‘gewaarschuwd’ voor toen ik als jongen in het theater wilde.Als ik die mensen noem dan is het geen verlenging van een obsessieve nieuwsgierigheid maar eerder om een constatering te onderbouwen. Maar ja, ik heb toch al de lijst van tevoren gelezen dus misschien is er niet zoveel verschil tussen mij en mijn moeder. Maar ik weet inmiddels ook waar ik op geen ‘casting coach’ meer hoef te wachten (Oh, jee, Fiona Shaw! Zonde!).De constatering: ik heb al eerder gemerkt dat bijna alle de Britse theatermakers die vrouw zijn ook iets met Europees theater hebben. Nu blijkt dat degenen die homo zijn ook iets met Europees theater hebben en/of vernieuwend zijn. Dominic Cooke, artistiek leiding van het Royal Court Theater; Michael Grandage, Donmaar Warehouse; Deborah Warner, regisseur; en bovenop Nicholas Hytner, artistiek leiding, National Theatre, onder heel veel anderen. Waarom zou dat zijn?Onlangs was ik in gesprek met de decaan van mijn faculteit, Jane Fenoulhet (die overigens zulk mooi Nederlands spreekt) over canonformatie en ‘gatekeepers’ in de kunsten. Dat vrouwen en homo’s te maken hebben met vernieuwing en buitenlandstheater is voor haar geen verrassing. Engeland is nog steeds hiërarchisch. De mensen bovenop, zelfs in theater, zijn blanke, hetero mannen. Het is dus geen verassing dat alle dingen die de hiërarchie bedreigen - vernieuwing, vrouw zijn, buitenlands zijn, homo zijn - samenkomen. Wij zijn niet verder gekomen, wij hebben niet besproken hoe dit proces precies zou werken, wij waren toch bezig een literatuurtentamen voor te bereiden, maar misschien als men dingen een klein beetje anders bekijkt dan zijn alle andere vormen van anders zijn, inclusief vernieuwing, niet zo ver weg. Misschien is er een dynamische synergie als die vormen van anders zijn samenkomen.Of het kan nog eenvoudiger zijn. Theater als homo ghetto. Het lijst dan de top 101 homo’s is gedomineerd door mensen in entertainment. Engeland heeft nog net een beetje verder te gaan met de emancipatie, lijkt het. Zo’n nadruk op ‘anders zijn’ is ook voor een Nederlander misschien niet te begrijpen, en net als onsmakelijk als het Engelse obsessie met ‘klasse’. Maar ik wil je niet ontmoedigen over Engeland, mannen kunnen in Londen nog (oké, niet overal maar wel in Soho) hand in hand over straat lopen, wat niet altijd het geval in Amsterdam is.Is deze tolerantie misschien gerelateerd aan het feit dat de Engelsen altijd beleefd blijven, wat ze dan ook mogen denken…?(Foto is van ‘Menopausal Gentleman’, solo performance in het BAC 8 mei van Peggy Shaw, New York lesbische performer)
reacties
Ik heb in mijn blogje helemaal geen aandacht aan die ‘andere’ anderen: allochtonen, maar in het Britse theaterstelsel zijn ze werkelijk op het toneel te zien, als niet bij de regie. De aanwezigheid van allochtonen op het toneel maakt ‘zwarte’ gezelschappen zoals Talawa en het Oval House Theater bijna overbodig (inderdaad verliest het Oval een gedeelte van zijn financiering). Toch klaagt een regisseuse die ik ken dat die allochtonen worden bijna altijd ‘typecast’: een klassiek getrainde vriendin van haar die actrice is wordt alleen de rollen van onderdanige vrouwen aangeboden, of Vietnamese prostituees. Zij is half Chinees.
Die aanwezigheid van allochtonen in het theater heeft misschien wel iets te maken met de linkse opvattingen van theatermakers hier, maar misschien meer te maken met het heersende beleid door heel Engeland. Discriminatie op basis van seksualiteit is pas illegaal geworden maar er is sinds de zestig jaren vrij streng regelgeving over discriminatie op basis van ras die nageleefd wordt.
Nederlanders die naar Engeland komen en naar een baan solliciteren worden verrast, vinden het onsmakelijk zelfs, dat ze een formulier moeten invullen die doorgeeft bij welke etnische groepering ze behoren. Engeland heeft geen bezetting meegemaakt, niemand hoefde ooit verklaringen af te leggen dat ze van ‘zuiver Arische bloed’ waren, geen gele sterren of roze driehoeken zijn op straat gedragen dus het ligt hier minder gevoelig. En wat dan ook je gevoelens erover, die formulieren voorzien instanties met accurate informatie waarmee ze kunnen constateren of discriminatie wel of niet plaatsvindt in het werven en aannemen van kandidaten. Er van uit wordt gegaan dat iedereen aan de vereisten kunnen voldoen ongeacht hun afkomst, dus als minder mensen van een of ander groepering wordt aangenomen, wordt dat als bewijs van discriminatie beschouwd.
Maar ja, het is lang niet perfect. Niet alle instanties en bedrijven hoeven die formulieren in te vullen en zelfs als er blijkt een probleem te zijn, zijn er geen maatregelen waarmee er gedwongen kunnen worden om iets aan te doen. Pas als een individu een proces tegen een werkgever wint komen er maatregelen, vaak vergoeding aan het slachtoffer, maar zover komt het bijna nooit. Vaak is er een ‘goede reden’ waarom een individu zo behandeld is geworden. Kennelijk is het alleen maar toevallig als dat individu ook allochtoon is…
Net gisteren is er een debat ontstaan over de vraag of critici in Engeland tegen regisseuseen zijn. Zie (in het Engels): http://arts.guardian.co.uk/theatre/drama/story/0,,2079829,00.html