theaterpraat

Vaak ben ik bezig met de vraag: wat is het verschil tussen Nederlands en Engels theater? Een paar jaar geleden was dit een vrij abstracte kwestie, die eerder voor mij betekend: wat is het verschil tussen Nederlanders en Engelsen?De laatste tijd is de kwestie concreter en praktischer geworden, in het breder kader van het verzorgen van geschikte toneelstukken voor het Theatre Cafe festival in november (van Europese toneelstukken) maar ook bij de culturele uitwisselingsprojecten waarmee ik betrokken ben. Voor die moeten subsidieaanvragen en bedrijfsplannen geschreven worden en het zou handig zijn als je weet waar je mee bezig bent (antwoorden per sms naar… )Maar er zijn ook Nederlanders in Londen die ook bezig met de verschillen zijn en ik heb het hier niet over Hans Teeuwen of Mimoun Oaissa (die naar geluid op het London Academy of Music and Dramatic Art zit) maar over jonge regisseurs Annette Mees en Teunkie van der Sluijs.Toevallig is er wel een band te leggen tussen Teeuwen en Mees omdat ze allerbei in het Soho Theatre hebben gewerkt maar daar eindigt de link: hoewel de mensen bij het Soho in internationaal en ‘urban’ theater geïnteresseerd zijn, hebben ze ook een populair programma van stand-up.Mees heeft de regisseursopleiding op Amsterdam gevolgd en is daarna naar Londen vertrokken om te zien hoe het hier werkt. Vijf jaar later zegt ze dat ze bijna geen idee meer heeft van wat in Nederland afspeelt en dat de invloeden op haar vooral Engels zijn. Hoewel het Nederlands dat Mees uitspreekt verraadt dat ze al heel lang in Engeland is geweest, blijft haar esthetiek opvallend ‘Europees’ volgens haar collega’s.Waar Mees zich specialiseert, is in locatievoorstellingen, theater waar Nederland heel goed in is en waarvoor er nu in Engeland veel meer herkenning is - tenminste in de laatste cultuurnota (december 2007). Mees heeft interactieve, locatievoorstellingen voor het ICA, BAC, Royal National Theatre Studio en The Globe gemaakt om te zwijgen over de velen ‘traditioneler’ tekstgebaseerde voorstellingen waarvoor ze geregisseerd heeft.Als het om het verschil tussen Nederlands en Engels theater gaat wil Mees weer terug naar NL om uit te zoeken wat de mogelijkheden voor kruisbestuiving zijn. Tijdens een recent bezoek aan het ouderlijke huis in Nederland heeft Mees ook de tijd gevonden om een voorstelling te zien: ‘Meer Engelse schrijvers zouden dat soort werk moeten zien en leren om meer visueel en theatraal te schrijven’ maar vervolgens ‘de impact van een dergelijke show zou (misschien) sterker zijn met de medewerking van een goede schrijver’.Dat de voorstelling van Dogtroep was en dat we nu in het tijdsperk van het postdramatische leven doet naar mijn mening niet toe, Mees is een theatermaker die de verschillen tussen NL-EN aan den lijve meemaakt en voor een gangbare fusie zoekt.Er is ook een band tussen Hans Teeuwen en Teunkie van der Sluijs, niet alleen heeft Van der Sluijs ervaring in cabaret mar allebei hebben een show op het Edinburgh festival in augustus dit jaar. Wat het cabaret betreft, had Van der Sluijs het voor gezien op het eind van de Kleinkunsten opleiding op Rotterdam Zuid: ‘Ik besefte dat het slechts een kwestie van techniek was, dat er nog niets vernieuwend in twintig jaar is geweest’. En zo begon hij de regieopleiding op het Rose Bruford toneelschool in Londen maar niet voordat hij z’n eigen stichting in Nederland had opgericht en al in de prijzen voor z’n voorstellingen was gevallen. Hij zou mij misschien niet bedanken voor het verklappen dat hij al een tijd een acteur op GTST was.Er zijn een aantal opvallende kenmerken van Van der Sluijs, vooral het feit net zoals met Mees, dat z’n naam opduikt in verband met verschillende prestigieuze projecten in Londen. Als het om management gaat verbleken de meeste Engelse regisseurs in vergelijking en z’n kennis van Nederlands theater is als een encyclopedie.Z’n laatste prestatie is de impresariat Theatre Tours International te interesseren in z’n voorstelling Yasser door Abdelkader Benali. Die voorstelling zullen tijdens het Edinburgh festival spelen in de prestigieuze Assembly Rooms spelen.De ambitie van Van der Sluijs is ook om een fusie te zoeken tussen de vrijheid van Nederlands theater en het genie van Britse schrijfkunst maar in de vorm van een theater in Nederland voor nieuwe toneelstukken op Engels model.