Oerol liet zich van zijn beste kant zien. Loodgrijze wolken joegen over de duinen, de regen kwam met bakken naar beneden en ik was doorweekt nog voordat ik aankwam. Tot mijn ontzetting ontdekte ik toen pas dat de voorstelling niet in een warm en droog tentje stond, maar in een buitengewoon onoverdekte duinpan. Afgelasten, wellicht? U maakt een grapje; we hebben hier te maken met ‘t Barre Land! Ik schat dat ik het zo’n vijf minuten heb uitgehouden, daarna ben ik, onder smalende blikken van de acteurs, letterlijk afgedropen. Een tomaat mij. Vier geweien voor de heroïsche daden van publiek en spelers. Dat lijkt me toch wel het minste…

Mensen, het is nu echt officieel en ik kom er voor uit. Ik begrijp geen reet van/ heb geen reet met Beckett. Als mijn favo dramaturgen clubje er zelfs voor mij geen chocolade van kan maken, dan weet ik het niet meer. Maar misschien is er hoop en lag het aan: de gezellige Pussylounge van Made in de Shade in Fras 2 die er doorheen bonkte; dat de achterste rij in Fras 1 toch echt te ver weg is; dat Jacob Derwig net vader was geworden; ik moe uit mijn werk kwam. Zie, ik hou de deur nog open. Voor de rest vind ik het meest absurde van ‘Eindspel’ dat een hele zaal er volkomen geïnteresseerd naar zit te kijken. Los van dit onbegrip, snap ik wel wat ‘t Barreland heeft uit te staan met die Beckett en dat ze dat erg goed doen. Maar ze zijn vaak zo grondig en ik zie met angst en beven nog eindeloos veel Beckett in het verschiet.

‘n Makkie voor ‘t Barre Land, was mijn eerste gedachte. De club die zo inventief, geestig en intelligent de lijvigste romans bewerkt, speelt rechttoe rechtaan Beckett. Is er een groter eerbewijs mogelijk? Idee twee. Vier personages die niet met en niet zonder elkaar kunnen. Die lichamelijk of geestelijk niet in staat zijn uit te breken. Die verlangen naar eten, de warmte van de zon of een kus. ‘t BL maakt er een ‘licht zwarte komedie’ van. Dit komt vooral door de blinde en lamme Hamm (Martijn Nieuwerf). Hij is niet zozeer verbitterd en tragisch, eerder cynisch en spottend. Jacob Derwig heeft het perfecte hoofd en lichaam voor Clov. Hij buit alle mogelijkheden van zijn rol uit. Nagg en Nell, de ouders van Hamm die zonder benen hun dagen slijten in een ton, vormen misschien wel het indringendste theaterbeeld ooit bedacht.

Het spel is virtuoos, de manier waarop met de tekst wordt gespeeld fabuleus - hoe concreet kan men abstract theater maken?, maar Beckett kan schreeuwen wat hij wil dat het niets betekent, uiteindelijk betekent het dat ‘wij de mensheid’ niets betekenen, en niets kunnen betekenen. Dat wij hooguit tot elkaar verdoemd zijn in een wereld waarin de tijd is stilgezet en waarin we ons niet meer kunnen verplaatsen. De vader en moeder van de blinde, de oudere generatie, hebben hun benen verloren tijdens een ritje op de tandem. Hun roekeloosheid is fataal voor de volgende generaties. Waarom kiest ‘t Barre Land op dit moment voor deze stilstand? Voor dit land waarop niets groeien kan? Misschien ligt het antwoord in de laatste scène. Clov zegt weliswaar weg te gaan. En doet dat ook. Maar hij komt terug. Hij gaat niet weg. Hij blijft. Hoe nutteloos ons bestaan ook is: we zijn tot elkaar verdoemd. En we zullen het met elkaar moeten doen.

Zeer bovengemiddelde voorstelling van ‘t Barre Land. Een bijzonder geestig spelende Jacob Derwig die toch zeker de show steelt boven de hoofdpersonage in de stoel. Prachtig decor trouwens. Een echte aanrader. ‘t Was wel erg rustig in de Toneelschuur voor een vrijdagavond.

De beste voorstelling van dit jaar.

Beckett een andere wending geven lijkt een onmogelijke taak. Tot op de komma nauwkeurig ligt zijn regie vast en mocht je proberen er iets nieuws van te maken, dan heb je voor je het weet een rechtszaak van de erven Beckett aan je broek. ‘t Barre Land doet daarom ook nauwelijks moeite iets verfrissends te brengen. Ze houden zich netjes aan de regels (een kleine terechte wijziging in de vertaling van Jacoba van de Velde daargelaten) en brengen een prima voorstelling: Jacob Derwig is in vorm als Clov, met een merkwaardig vermogen om het zojuist gezegde totaal niet meer mee te laten wegen in zijn volgende opmerkingen, zijn tegenspeler Martijn Nieuwerf is bij vlagen zelfs zeer overtuigend in de rol van Hamm en ook op de merkwaardige figuren in de vuilnisemmers valt weinig aan te merken. Toch wordt het nergens echt bijzonder. De acteurs spelen in het begin vrij geroutineerd en laten zich pas de laatste 20 minuten van hun beste kant zien. Hun kracht blijkt te zitten in de puntige dialogen en het als volkomen logisch overbrengen van de meest bizarre feiten.
Waar En attendant Godot nog enkel en alleen uitzichtloos was, stelt Fin de partie ondanks de constante beklemming op zijn minst één van de personages in staat om dit doelloze bestaan te ontvluchten. Beckett laat zijn personages hier tekstueel commentaar geven op zichzelf als personages in een toneelstuk waarvan zij zelf het nut niet zien en terecht vragen ze zich af: “Wij beginnen toch niet
iets te betekenen?” Met elk aspect van het symbolisme wordt de spot gedreven, niets is wat het lijkt, maar het lijkt immers vaak ook nergens op: een blinde man die zijn ouders bewaart in vuilnisemmers en zijn dagen slijt in een rolstoel in een kale kamer. Hij doet zijn best een laatste verhaal te verzinnen, maar vertelt de geschiedenis van zijn dienstjongen. De tijd wil maar niet veranderen en ook de natuur doet zijn taak niet meer. Net als Vladimir en Estragon worden de personages hier geplaagd door vergeetachtigheid en dat is hun enige redmiddel: zij hebben geen besef van de tijd die zij verspillen door er te zijn. “Mooi was de tijd dat ik nog niet bestond.”
Het CJP-magazine meent dat ‘t Barre Land laat zien dat Beckett ook grappig kan zijn. Ik denk echter dat die lof de auteur zelf toekomt. Beckett ís hilarisch, goede acteurs halen dat naar boven en ‘t Barre Land heeft dat in zich. Zij geven hooguit een bewijs dat Beckett jarenlang verkeerd is geïnterpreteerd. Het is alsof de Beatles na 50 jaar lang in polkaversies gecoverd te zijn eindelijk weer
authentiek worden uitgevoerd. Alleen met heel veel cynisme kan je dat vernieuwend noemen.