Een raad van een amateur : blijf van nooit gespeelde stukken af! Er is doorgaans een reden waarom ze niet gespeeld worden.
Dat geldt ook hier, wat een kloddertekst! Akkoord, Von Kleist maakt het dikwijls bont met ongeloofwaardige, bij het haar gegrepen plots (denk maar aan het eerder dit seizoen door Amsterdam gebrachte Keetje von Heilbronn) maar dit slaat alles. Lijken met afgesneden pinken die dan toevallig in een kookpot gevonden worden. Een nauwelijks te volgen plot van twee clans waarvan de beweegredenen amper te vatten zijn. Een Shakespeareiaans eind namelijk quasi iedereen dood, maar dan veel slechter aangebracht. En wat een woordenvloed!
De barrelanders hebben er een frisse tint willen aan geven, zoals we dat van hen gewoon zijn. Ze becommentarieren het stuk soms zelf, zetten een aantal dingen dik in de verf. Maar het werkt niet. Veel drukte om niets, lijkt het wel. Met een woordenbrij, dan nog aan hels tempo gebracht, waar men alleen behoorlijk moe van wordt.
Het blijft hartverwarmend om deze jonge bende bezig te zien met de grote teksten uit de wereldliteratuur (Canetti, Dostojevski, Torquato, enz…) maar deze keer hebben ze zich verkeken op een kloddertekst.

Enigzins gealarmeerd door de negatieve recensies hier, maar toch met goede moed aangezien ik het laatste jaar eigenlijk alles van ‘t Barre Land goed kan hebben, mocht ik een van de laatste opvoeringen zien (als vervanging van de uitgestelde eerste reeks).
Mogelijk moest de voorstelling nog groeien of is alle kritiek ter harte genomen - maar goed was-ie! En leuk bovendien. Wat ik wel wat jammer vind, is dat het stuk zelf, De familie Schroffenstein van Von Kleist, wat onder sneeuw valt: het stuk zelf wordt niet gespeeld, maar er wordt mèt het stuk gespeeld. We zagen dus waar een vertaler tegenaanloopt, waar een bewerker tegenaanloopt, waar een dramaturg en waar een regisseur tegenaanloopt. Dat werd goed en leuk gebracht. Met nog een vet statement als toevoeging (“We spelen toch geen realistisch drama!” op het moment dat er echt water uit een echt glas wordt gedronken op het moment dat dat volgens de tekst ook zou moeten).
Jammer dus wel dat ik het stuk zelf niet echt heb gezien. Het is me alleen verteld door de spelers. Een tomaat hiervoor. Volgens mij heeft het stuk body genoeg om als toneelstuk gespeeld te worden, ik ben daar best benieuwd naar. Wat mij betreft leent de vorm zich beter voor over het paard getilde stukken, die kun je zo prima door de mangel halen.
Geweien voor de gekozen presentatievorm (toch, omdat het interessant is), voor de lol&humor waarmee werd gespeeld en eentje voor Martijn (voor vertaling of spel, kies maar).

‘Schrijf nooit als je boos en/of dronken bent’ zei iemand ooit. Dat voorkomt problemen. Nu, zes dagen na het zien van De Familie Schroffenstein is de woede dermate bekoeld dat ik er voor kan gaan zitten. Want aan deze voorstelling rammelt werkelijk alles. Dat je als ‘jong’ gezelschap een ‘nooit-in-Nederland-gespeeld-toneelstuk’ wil opvoeren is op zich een leuk uitgangspunt. Als er tenminste een doel (wat dan ook) mee gediend is. Mijn indruk is dat geen van de spelers de (altijd irritante-) vraag zouden kunnen beantwoorden: Waarom dit stuk? (Behalve dat het nog nooit gespeeld was).
De speelstijl van ‘t Barre Land is niet nieuw of vernieuwend (meer). En dat is echt helemaal niet erg. Integendeel. Wat onvergeeflijk is echter, is als de verbale techniek van de geschoolde acteurs (toch?) het zó laat afweten, dat éénderde van de tekst op rij drie echt compleet onverstaanbaar is. Inherent aan de speelstijl? Ik dacht het niet. Daarvoor heeft ‘t Barre Land in het recente verleden nog te mooie, indrukwekkende voorstellingen laten zien. Ook onvergeeflijk is het totale gebrek aan ‘speelvreugde’. Hoe dramatisch een tekst ook mag zijn, dan nog wil ik als publiekslid niet het idee opgedrongen krijgen dat een deel van de acteurs met vreselijke tegenzin op de vloer staat. Ook dit is iets anders dan een onderkoelde, laconieke speelstijl waar ‘t Barre Land, Dood Paard en voorheen Discordia prat op gaan c.q. gingen. Een dergelijke houding kan een extra laag geven aan de tekst of de personages. Maar hier dus niet. Hier had een aantal spelers gewoon geen zin. Bovendien was er beslist geen eenheid van speelstijl. De ene acteur had duidelijk meer moeite met zijn/haar rol dan de andere. Dat resulteerde in een spectrum met aan de ene kant een grotesque speelstijl en aan de andere kant een totaal onderkoelde, niet-fysieke methode. Het scheppen van dit soort verschillen kàn een heldere keuze zijn. Maar ook hier was geen enkele doelmatigheid te bespeuren.
Daarnaast was er het totaal nietzeggende ‘decor’ en het gebruik van de radio en de platenspeler op de vloer. Onderdeel van de ‘nieuwe dramaturgie’ die sinds de jaren ‘90 zo in zwang is? Welnee. Gewoon ongeïnspireerd en bij elkaar geharkt. (Een speler werd trouwens bijna onthoofd door een iets te fanatiek neergelaten houten balkje). Het rondlopen met de portable-lichttafel was niet alleen ‘doldwaas’, op het moment dat de tafel aangesloten werd en de diskette (met het lichtplan, hahaha) zachtjes begon ratelen waren alle spelers een moment totaal afgeleid. Gebrek aan concentratie? In ieder geval wel tijdens de publieksgerichte semi-geïmproviseerde uitleg over het stuk en de aanpak van ‘t Barre Land. Veel door elkaar gepraat van spelers die voor het eerst een theatervloer leken te delen. (En nog kwam het er gekunsteld uit.)
‘t Barre Land maakt geen gebruik van een regisseur of dramaturg, tenminste, dat heb ik me altijd laten vertellen. Ze doen alles zelf. Misschien wordt het tijd voor een kapitein op het schip. Plus een eerste stuurman, een dramaturg(e). De familie Schroffenstein was twee uur en vijfenveertig minuten afzien. Als ik me niet zo ‘Public Beschimpft’ had gevoeld, tekort gedaan en kwaad gemaakt dan had ik Barre Waterlanders geschreid op het graf van Von Kleist. Hem is met deze voorstelling beslist geen eer aangedaan.

‘De natuur kan hevig tekeergaan in een mens,’zegt een van de figuren. Ongetwijfeld een moment van zelfinzicht bij de 21-jarige schrijver Heinrich von Kleist. Stel je voor: twee grote adelijke families, geliefden in het gebergte, een jongens- en een meisjeskoor, kastelen en boerenhoeven, woeste natuur, een kindervinger die pruttelt op het vuur, drie Spanjaarden, ridders, gezanten, moord en doodslag. Hoe breng je dat op het toneel? De voortekenen waren niet best: een uitgestelde premiere en de reacties op deze site. Gelukkig, de pienterste pookjes van het toneel hebben zich niet uit het veld laten slaan. Het eerste deel is vooral een voorstelling over een voorstelling. Welke problemen stellen de vertaling en interpretatie? Is het een spermatige of een teelvochtige zoon? Welke betekenis heeft het avondmaal en doen we iets met de oorspronkelijke Spaanstalige versie? Als geleidelijkaan het eigenlijke stuk de overhand krijgt, blijkt de bewerking opmerkelijk helder. En zo geestig. Ik heb genoten.

moeilijk. dit was een voorstelling die duidelijk wat wil zeggen over nu. haat. moord. brand. liefde. het wij/zij gevoel. angst. en waar brengt ons dat? mooi verhaal, maar wel erg experimenteel. vooral martijn nieuwerf en vincent van de berg spelen heel goed, zijn de acteurs waar het toneel het nu van moet hebben, maar in dit stuk? gewei voor die twee en decor. tomaten voor te moeilijk en gemompel.

Eigenlijk is het gewoon een ontzettend slechte voorstelling… ware het niet dat een ontzettend slechte voorstelling bij ‘t Barre Land nog altijd een ontzettend slechte maar fascinerende voorstelling is. Weet nog steesds niet zeker of hij nu Martijn Nieuwerf is (ik doel op de acteur met krullen) maar hij is echt een van de betere acteurs van dit moment (gewei). sterk begin (gewei). maar 3 uur voor zo’n experiment is gewoon veel en veel en veel te lang.

Misschien is dit een typisch voorbeeld van een voorstelling die pas na een tijdje boeiend wordt. Maar voor nu had ik graag het volgende gezegd. Dames en heren, dramaturgen, acteurs, intelectuelen en klepzeikerds van het barre land… ga eens een paard pijpen. bedankt