theaterpraat

Ik heb alleen stukjes gezien van Geslacht, Feeks, Koopman en Kasimir, simpelweg omdat wegzappen heel verleidelijk is. En het wegzappen komt doordat het mij niet kon interesseren of omdat ik het stuk toch al had gezien.

Zelf vind ik toneel op tv niet werken. Het vlakt zo af en je wordt als kijker gedwongen om te kijken naar wat de camera ziet. Dit hebben ze bij de Feeks nog enigszins proberen te voorkomen door splitscreens te gebruiken en een keuze te geven of je naar de voorgrond of achtergrond kijkt als toeschouwer.

Ik weet uit ervaring dat toneel lastig te monteren is voor een compilatie of tv. Er is trouwens, zeker bij de Feeks, geen sprake van een registratie, dat is al met een bepaald idee gefilmd.

De twee voorstellingen die ik niet had gezien konden mijn aandacht echt niet vasthouden. Geslacht en Kasimir waren dan ook geen stukken die ik zou willen zien. Als er naar aanleiding van deze reeks toneel op twee meer publiek naar het theater komt, ga dan vooral door, maar ik denk dat het voor theatertoeschouwers geen meerwaarde heeft om voorstellingen op tv uit te zenden.

Ik ben er blij mee, ik had van alle gekozen stukken maar 1 gezien. Dit is een goed alternatief. Heb er een paar opgenomen en daarvan alleen nog maar ‘Geslacht’ gezien. Moeilijk om dat helemaal uit te kijken, maar wel gedaan, omdat ik Mark Rietman zo fenomenaal goed vond. Ik kan dus nog niet beoordelen of de stukken op deze manier tot hun recht komen (pas bij ‘de Feeks’) maar ik vind het heerlijk om zo bovenop het acteren te kunnen zitten. Ik ben wel blij met deze keuzes, juist omdat het de mijne niet zijn, maar natuurlijk had ik liever Opening Night, Angels in America of Rocco gezien. Of De geit of Virginia Woolf. Of Dood Paard. Of Olympique Dramatique. Etc. Maar goed, daar ga ik zelf wel heen.

Bij nader inzien: algemeen bekeken, bedenkend dat dit voor televisie is en dat ze er maar 6 doen, vind ik dit uitstekende keuzes.

Ik vind het als theaterliefhebber een superleuk concept. Waar ik alleen bang voor ben is dat het niet meer mensen naar het theater brengt, omdat de mensen die kijken waarschijnlijk voornamelijk theaterliefhebbers zijn. Waarom zou je een theaterstuk bekijken als je toch niet van theater houdt?! Je stemt dan niet af op die zender… Ben wel blij te zien dat er toch aardig wat mensen gekeken hebben!

Blackface had 100.000 kijkers. Dat is in één klap meer dan de hele tournee bij elkaar. Alleen daarom al is dit initiatief gerechtvaardigd. Wat er allemaal nog niet goed aan is, daar kunnen we nu met z’n allen lekker over heen en weer gaan kleppen.

Op Hoop van Zegen, Het Temmen van de Feeks, en De Koopman van Venetië heb ik zowel in de zaal als op het televisiescherm gezien. De Hoop vond ik als televisietoneel het meest geslaagd. Op de bank voor de tv lukte het me alleen bij die voorstelling om er steeds mijn aandacht bij te houden. Een mogelijke verklaring daarvoor is dat van een voorstelling met zo’n statische toneelregie in een tv-registratie weinig verloren gaat.

Vooral tijdens het kijken naar de registratie van De Feeks merkte ik dat toneel op televisie lui maakt. Zoals Pinguin, in wat andere bewoordingen, ook al zegt, de regisseur van de tv-registratie maakt in jouw plaats de keuzes waar je in de zaal zelf voor staat: kijk je naar wat ze op de voorgrond doen of probeer je te volgen wat er op de achtergrond gebeurt. Het voortdurend nemen van dat soort beslissingen en het lichte gevoel van frustratie omdat het onmogelijk is om alles te zien, behoren voor mij tot de charmes van toneelbezoek.

Scènes in De Koopman als die met Benja Bruijning en Louis van Beek als kop en kont van een kameel in een überlullig kamelenpak, en die met Mike Reus en Louis van Beek zo cliché mogelijk verkleed als Arabieren, vond ik in de zaal wel kunnen. Diezelfde scènes vond ik op tv ineens oubollig, knullig en lachwekkend. Codes voor toneel en televisie verschillen als het om de verkleedkist gaat blijkbaar enorm. Voor mij in ieder geval. Want ik keek als tv-kijker met kromme tenen naar wat ik als schouwburgbezoeker heel gewoon vond.

Voor dubbelrollen geldt net zoiets. Omdat in televisiedrama en film dubbelrollen niet voorkomen, althans niet om op personeel te bezuinigen, kwam dat gedoe van pet op pet af van Bart Klever (zowel Cobus als Simon in De Hoop) voor mij als televisiekijker heel raar over. Terwijl ik er als toneelbezoeker helemaal geen moeite mee had.

Wat me tenslotte nog opviel was dat expressief acterende jonge acteurs, vooral als ze, behalve flink wat mimiek, ook nog eens hun soepel bewegende lichaam inzetten, het op televisie heel goed doen: Maarten Heijmans als Barend in De Hoop, Loes Haverkort als Portia in De Koopman, Alwin Pulinckx als Tranio in De Feeks.

Heel goed initiatief, toneel op tv. Ik heb de Koopman van Venetië namelijk niet kunnen zien in het theater en ben blij dat ik er in ieder geval nog via de tv van mocht genieten. Van de zes uitverkorenen heb ik alleen die Feeks in het theater gezien, en ik was gelukkig op vakantie toen die werd uitgezonden. De andere tv-registraties zag ik ook niet.

TV als bieb dus. Of meer dan dat. Want ik kijk ook best graag naar voetbal op tv maar kom nooit in een stadion. De beleving is heel anders, de manier van kijken ook (ik zou op tv graag wat meer zicht op het hele veld hebben, om speelwijzen beter te begrijpen; ook wat meer stadiongeluid is soms welkom). Misschien moet je het helemaal niet gaan vergelijken, het ‘echte’ spel met dat op televisie, dus ook maar niet beweren dat toneel alleen maar in een theater hoort.

Hiermee in verband: ik had eigenlijk al wel een initiatief van Ivo van Hove verwacht om zijn ‘toneelfilms’ met publieksactiviteit naar ook buiten het theater te brengen. Naar tv bijvoorbeeld.

Tot slot: ik viel ook voor Portia.