theaterpraat

Fucking A! De Raad heeft het 8 uur journaal gehaald!

Vergeef mijn onwetendheid als buitenlander, maar was er zo erg veel mis met het huidge stelsel? Nee, echt, ik wil het weten. Ik heb wel het gevoel gehad dat voorstellingen soms een beetje sterker, scherper konden zijn - er was te veel dat ‘leuk’ was, maar beter kon. En ik heb ook soms de indruk gehad dat het subsidiegeld te breed werd verspreid en dat gezelschappen niet genoeg opvoeringen gaven en voorstellingen maakten voor het geld die ze kregen. En soms heb ik de indruk gehad dat gezelschappen en instanties té gemakkelijk aan hun geld zijn gekomen - voordat je een beroerte krijgt, ik kom uit Engeland waar je je gelukkig beschouwt als je een beetje geld voor één project krijgt. Een toezegging voor vier jaar is echt een luxe.

Maar in het algemeen was ik meer dan tevreden mee. Dit is een beschaafd land. Hier wil ik blijven.

Maar het voorstel om grote gezelschappen in de steden te vestigen lijkt op een poging om de gevolgen van het Actie Tomaat terug te draaien - en die is destijds uitgevoerd met een reden (om het monopoly van het toneel van de versteende, grote gezelschappen af te zijn).

Herstructurering betekent investering en onzekerheid die veel jaren zal duren voordat het nieuwe stelsel ingebed is en de beoogde vruchten [en die zijn?] zijn afgeworpen. Meer investering terwijl het stelsel weer bezuinigd wordt met €50 miljoen!

Het afschaffen van de reisplicht - niet hier vermeld maar onderdeel van de voorstellen - betekent dat de theaterliefhebber toch nog meer geld moet uitgeven - zelfs als de prijs van kaarten uiteindelijk niet omhoog gaat - om voorstellingen buiten de eigen stad te zien. Dat gaat het principe van toegankelijkheid tegen.

Misschien leiden de voorstellen tot een verhoogde kwaliteit en beter aanbod dan het huidige stelsel levert, maar ik heb nog niet gelezen hoe precies. Waar ik bang voor ben is dat in plaats van een stedelijk aanbod van landelijk kwaliteit, we bij iets klein stedelijks zullen belanden, en niet alleen klein stedelijk maar iets wat uiteindelijk net zo versteend is als vóór Actie Tomaat.

Het is geen stomme vraag hoor, AbsinthTerry, en het antwoord is: ja er zijn een aantal dingen mis met het huidige stelsel. De problemen hangen voornamelijk samen met de huidige cultuurnotacyclus, die log en bureaucratisch is geworden en die alle instellingen gelijk behandeld, wat vaak oneerlijk uitpakt voor de vele kleinere instellingen die zware functionele eisen meekrijgen, te weinig geld krijgen en waaraan hoe eisen worden gesteld mbt de verantwoording van het geld.

Daarnaast heeft het rijk een probleem: er is in Nederland maar één manier om meerjarig subsidie te krijgen en dat is door eens in de vier jaar je aanvraag te schrijven. Er zijn nu zo veel instellingen die in de cultuurnota willen worden opgenomen dat de Raad voor Cultuur die al die aanvragen eens in de vier jaar allemaal moet beoordelen, dat de kwaliteit van de adviezen eronder leidt. Dat zijn in het kort de redenen waarom die procedure moest veranderen, en weinig mensen zijn het hier niet mee eens. (Ik heb het elders iets uitgebreider uitgelegd.)

Daarnaast heeft de toneelsector nog andere problemen, maar over welke dat precies zijn is bestaat heel wat minder overeenstemming. Vast staat dat het aandeel van gesubsidieerde podiumkunsten in de theaters daalt. Het is nu 15 procent en daarmee, vindt bijvoorbeeld Jan Post van de VSCD, is een kritische grens overschreden. Om het bestaansrecht van gesubsidieerd theater niet verder te ondergraven moet er iets gebeuren, maar wat dat iets is en wat überhaupt het te bereiken doel is, is onderwerp van verhitte discussie.

Bovendien zeggen sommigen dat hiermee nog niet alle problemen opgesomd zijn. In een redactioneel commentaar in de Volkskrant van vrijdag staan ze nog eens allemaal keurig op een rij: het publiek wil liever makkelijk te verteren amusement in plaats van het betere toneelaanbod; er wordt te veel toneel gemaakt, dat overaanbod wordt ook nog eens sterk versnipperd over het land en de kwaliteit valt te vaak tegen. Op die plek niet genoemd, maar ook vaak terugkerend: er is gebrekkige doorstroming van talent. (Ik ben het eigenlijk met geen van deze problemen eens, ik zal binnenkort -ook weer elders- mijn best doen om ze te weerleggen)

Bij al die verschillende problemen horen ook weer verschillende oplossingen, waarbij de afgelopen week even erg de nadruk lag op die van een aantal grote gezelschappen. Zij denken het tij te kunnen keren door de stadsgezelschappen te versterken. Ik denk dat ze wat dat betreft zeker een punt hebben, maar bij dat versterken van zichzelf hoort een grote bak geld en die kan nu nergens anders vandaan komen dan van de kleintjes.

Ik hoor bij een schijnbare minderheid die juist vindt dat het fijnmazige netwerk van kleine en middelgrote theatergroepen een ongelooflijk waardevol onderdeel is van het theaterlandschap en een onmisbare voedingsbodem is voor nieuwe ontwikkelingen. Daarbij moet ik wel erkennen dat dit circuit de afgelopen jaren iets van zijn hoogspanning en energie heeft verloren, maar dat lijkt me in de eerste plaats een gevolg van ‘relatieve subsidieverlaging’ (gelijkblijvende subsidie bij stijgende kosten) dan van overaanbod of gebrek aan publieke belangstelling. Het is echter wel het probleem dat dit circuit op dit moment geen gezaghebbende aanvoerder(s) heeft, die de heertjes van de grote zaal af en toe even op hun falie geeft (een rol die Ellen Walraven een tijdlang heeft vervult).

Beantwoord dit je vraag een beetje, AbsinthTerry? Of dwaal ik te veel af?
Nog een laatste opmerking over de reisverplichting: je (en je bent niet de enige) gaat er te snel van uit dat het eventueel afschaffen ervan (de gezelschappen willen dat, de Raad heeft het er niet over) meteen betekent dat er niet gereisd zal worden. Dat is echt onzin. Toneelgroepen willen dolgraag reizen om hun mooie voorstellingen aan een geïnterresseerd publiek buiten de standplaats te laten zien. Maar het gaat juist om die twee beperkingen: in de huidige constructie moet álles óveral heen. Ook de minder geslaagde voorstellingen, ook naar de plekken waar je als toneelspeler niet gastvrij wordt ontvangen en waar de uitbater geen poot uitsteekt om extra publiek in de zaal te krijgen. Bovendien willen groepen graag in iets langere series op één plek spelen, want dat levert meer publiek op dan iedere keer één avond in een willekeurig dorp. Nee, die reisverplichting kan prima verdwijnen, dat kunnen de gezelschappen prima zelf regelen.

Dankjewl voor je uitleg - uitgebreid maar niet teveel. Je stelt mij open voor de argumenten maar ik ben toch bang voor hoe het uitpakt.

simber ik heb voor de dans ook e.e.a. ingevuld, kan ik het naar je mailen of zal ik het hele ding er hier opknallen?

graag ook hier je reactie t.a.v. dans,
dank en een groet van
M.

Ik heb Moreece’ lijst inmiddels ontvangen en de instellingen in het bovenstaande overzicht toegevoegd.