theaterpraat

De begrafenis van toneelschrijver en voormalig president Václav Havel was eind december live op de Nederlandse televisie. Iets meer dan een maand voordat Havel overleed, ging Ivan Martin Jirous hem voor. Aan het leven van de artistiek leider van de Plastic People of the Universe kwam op 10 november 2011 een eind.

Naar aanleiding van het overlijden van Havel verschenen er nogal wat krantenartikelen over de rol die Havel heeft gespeeld in het Tsjecho-Slowakije van tussen de Praagse Lente en de Fluwelen Revolutie. Toen ik die artikelen las, kwamen er beelden in mijn hoofd van een voorstelling die ik vijfenhalf jaar geleden, in de zomer van 2006 dus, zag in een Londens theater. Beelden van Rock ‘n Roll, geschreven door Tom Stoppard en geregisseerd door Trevor Nunn. Met Rufus Sewell in de hoofdrol.

Rock ‘n Roll is mede gebaseerd op essays, kritieken en brieven van Havel uit de periode 1965 tot 1990. Daarnaast speelt rockmuziek een essentiële rol in het verhaal. In het verhaal van de voorstelling. Maar, dat is in ieder geval wat die voorstelling wilde laten zien, ook in het verhaal van de dissidenten in het Tsjecho-Slowakije van die periode.

Heel veel rockmuziek in de voorstelling dus, niet alleen staan de acteurs regelmatig met de hoes van een lp in hun hand, er klinkt ook steeds rockmuziek bij scènewisselingen. Heel vaak is dat van Pink Floyd, ook behoorlijk vaak van The Rolling Stones, er klinkt het nodige van The Mothers of Invention, maar ook het een en ander van de Plastic People of the Universe.

Ik beken het eerlijk, voor die voorstelling in Londen had ik nog nooit van de Plastic People of the Universe en van Ivan Martin Jirous gehoord. En voor die voorstelling had ik me niet gerealiseerd dat rockmuziek een zo cruciale rol heeft gespeeld bij de ontwikkelingen in Tsjecho-Slowakije. Dat de nachtelijke gesprekken in Praagse kroegen tussen Havel en Jirous, dat de arrestatie van Jirous en de andere langharige leden van de Plastics en de door Havel geleidde protesten daartegen, aan de basis hebben gelegen van Charta 77, en uiteindelijk dus hebben geleid tot de verkiezing van een toneelschrijver tot president.

Ik bleek de tekst van Rock ‘n Roll indertijd na afloop te hebben gekocht. Die heb ik afgelopen dagen gelezen. Nu krijg ik de beelden van die voorstelling natuurlijk helemaal niet meer uit mijn hoofd.

Illustratie:
Václav Havel en Ivan Martin Jirous