Ik vond het ook een heel mooie voorstelling. Er is al heel veel over gezegd en dat zal ik niet herhalen, maar ik wil er wel aan toevoegen dat dat decor het eenvoudigste en ontroerendste is dat ik ooit gezien heb. Kan een decor ontroerend zijn ? Ja. (net als de tekst en de spelers trouwens - hoewel ik ook onwaarschijnlijk veel heb gelachen)
Ik had nog nooit wat van Keesen & Co gezien, tot mijn schande. Shakespeare is dead - get over it was heel indrukwekkend. Ik had gedacht dat het zoiets zou zijn als het Barre Land (verheven) of Dood Paard (heftig) maar het was heel eigen. ‘Ontnuchterend’ zou ik zeggen. Ik ging vooral nadenkend over mezelf naar huis. Heb ik me wel eens echt onvoorwardelijk durven over te geven aan een ander, en dat soort dingen. Ik heb ook veel gelachen, om die prachtige tekst van Pourveur en die prachtige spelers.
Wat een kleinburgelijke hel deze voorstelling. Twee acteurs op een kleedje en onder een esthetisch, nietszeggend videoplafond en een verhaal over twee verliefde tortelduifjes die elkaar maar niet kunnen bereiken totdat de dood zich aandient en ik denk: he he we kunnen naar huis. Wat was dan de hel? Twee acteurs die ieder drie regels ijdel en huppelend om de beurt mogen uitspreken, verteltheater van het ergste soort. Gegroet.
Alsof er een hoge drukgebied in Frascati hing, zo kraakhelder werd deze tekst van Paul Pourveur gebracht door Monique Kuijpers en Reinout Bussemakers. Deze technische, ervaren acteurs met stelden zich dienstbaar op aan de tekst en het publiek. Met als gevolg die heldere ervaring, die door een leeg aandoende vormgeving nog werd versterkt. Een wit hoogpolig tapijt op de grond spiegelde een trapeziumvormig projectiescherm daarboven. Tussen dit enorme tapijt en projectiescherm (waarop bijvoorbeeld wolkenluchten, een enkel bloemetje in een berglandschap en een paar zonderlinge vogels te zien waren) vertelden de acteurs over de ongelijke strijd van moderne mensen die het met hun zwakke wil en banaliteit moeten opnemen tegen het machtige lot. Door de helderheid in de uitvoering, en de vele herhalingen en de niet lineair vertelde verhaallijn van de tekst, kreeg ik niet het gevoel dat de voorstelling, zoals gewoonlijk, ‘mijn hoofd vulde’, maar eerder dat het verhaal met zijn thema’s de ruimte in mijn hoofd steeds verder wist op te rekken. Op de speelvloer deinden de ruimte en tijd uit en in mijn hoofd verbreidde zich een mentale ruimte voor deze voorstelling. Een aangename sensatie.
Inhoudelijk vond ik het zwakker. Aan het begin wordt verteld over hoe William Shakespeare noodgedwongen naar Londen moest verhuizen nadat hij tegen het lokale gebod van zijn geboorteplaats in een edel damhert had doodgeschoten. Conclusie: had hij dit slachtoffer niet gemaakt, was hij nooit een succesvol toneelschrijver geworden. In de loop van de tekst wordt op impliciete wijze de vergelijking opgedrongen tussen de betekenis van het overleverde corpus van Shakespeare voor het theaterbedrijf en de betekenis van multinatiols binnen ons gevorderd kapitalistisch systeem. Wat zonder meer uitpakt als een aardige vergelijking. Maar doordat dat edele damhert aan het begin van de voorstelling moest sneuvelen, lijkt het erop dat de tekst je aan het verstand probeert te peuteren dat het succes van het kapitalisme niet los gezien mag worden van de vele edele damherten – onschuldige arbeiders – die daarvoor moeten bloeden. En op zich schuilt hier natuurlijk grote waarheid in, maar het is mij toch een veel te simpele voorstelling van zaken.
“Sterf proper, denk aan de volgende…”
Deze boeiende voorstelling werd gespeeld door Monique Kuijpers en Reinout Bussemaker. De laatste verving op voortreffelijke en innemende wijze Tine Joustra, die immers in blijde verwachting is; een ware tour de force, want tekst en (samen)spel zijn behoorlijk complex. Het zou evenwel leiden tot een ónbedoeld mooi einde…
Hoe de inhoud te omschrijven, waarbij het ontluiken van een literair genie causaal wordt teruggevoerd naar het meedogenloze dodelijke schot dat de jonge William lost op een prachtig damhert? Waarbij de tegenstrijdigheden in Shakespeare’s werk worden verklaard met behulp van de paradoxale bilocatie van een quantumdeeltje? Waarbij een anachronistische confrontatie plaatsvindt tussen een moderne William en Anna en de klassieke Shakespeare en Hathaway? Het publiek is verzameld rondom het sterfbed van Shakespeare. Ofwel, het sterfbed van de ‘oude liefde’. Maar vrees niet voor haar lot, want elders wordt zij weer in een nieuwe gestalte geboren; de liefde dient zich enkel hóógnodig te vernieuwen (getuige het weinig tot de romantische verbeelding sprekende ruwe baltsgedrag tussen William en Anna):
“Sterf proper, denk aan de volgende…”
Aan het einde ontstond een curieus moment. De allerlaatste zin leidde bij Bussemaker tot een verspreking die hem bruut uit zijn rol trok. Hij lachtte in ongeloof, schudde zijn hoofd eens en corrigeerde zichzelf. Je hoorde het kraken in zijn hoofd ‘Waarom nu die láátste zin?’. Maar het mooie is, en dit pleit voor de uitstekende voorstelling, op de een of andere manier kon het gewoon; de verspreking was dan ook van een uitzonderlijk mooie en passende kwaliteit:
“Leef proper, sterf…”
Leef proper, denk aan de volgende
Het Damhert, het elegantste dier van heel Europa, wordt op 5 augustus op brute wijze neergeschoten door William Shakespeare, die door deze brute moord verzeilt raakt in Londen en vervolgens toneelschrijver wordt.
Is dit een speling van het lot of het begin van de alsmaar groeiende markteconomie? Dat is de vraag die het Arnhemse toneelgezelschap Keesen & Co zichzelf stelt in de voorstelling “Shakespeare is dead, get over it”.
Het lijkt wel een magische datum die 5 augustus het staat voor de ontmoeting van William en Anna, verliefdheid, verwarring, zelfmoord en dood.
De voorstelling “Shakespeare is dead, get over it” is als een boeiende lezing van bijna twee uur, die kris kras en van hot naar her springend wordt voorgedragen door de twee acteurs, Reinout Bussemaker en Monique Kuijpers.
Alles in deze voorstelling gaat het dan ook om de woorden en de voordracht. Het intrigerende is dat beide acteurs telkens flashbacks en flashforwards vertellen en daarbij nog eens tussenzinnen, terwijl het verhaal en het verloop van de gebeurtenissen glashelder blijft.
Vooral het standpunt van de schrijver Paul Pourveur komt sterk naar voren. Het is niet zozeer dat hij Shakespeare niet kan luchten of zien, maar hij trekt in twijfel of het wel verstandig is vast te houden aan traditie, want hierdoor verdwijnt het kritisch geluid, wat hij in zijn tekst wel sterk naar voren brengt.
Iedereen heeft een kosmisch moment, zo ook het damhert dat erachter komt, dat je toch altijd alleen sterft of William die in de trein een vluchtende vrouw tegenkomt, met kind, waardoor hij beseft dat hij toch eigenlijk niet zo zielig is, maar toch the Globe in de brand steekt of Anna die toch de knoop doorhakt en het gaspedaal indrukt.
Zo beleefde ook ik mijn kosmisch moment tijdens deze voorstelling, waarbij ik na afloop snel weer mijn mobile telefoon aanzette en verder ging met de alledaagse sleur van het gewone en niet te vermijden.
Ik had deze voorstelling twee jaar geleden al gezien - een van de mooiste theaterervaringen van dat jaar. Nu opnieuw op het programma, met een nieuwe acteur, Reinout Bussemaker, die dat prachtig doet. Zo genuanceerd en begripvol vertellen over hoe moeilijk het is om verliefd te zijn en eerlijk naar jezelf. En dat gekoppeld aan ‘alles wat het geval is’: de uitbuiting van de derde wereld, de quantumtheorie, de Shakespearetraditie. Soms heel banaal en komisch, soms schrijnend van ontroering en inzicht. Je ziet hem soms nog zoeken in de tekst die aan de zijkant ligt (het was de eerste keer met Reinout) maar wederom een fenomenale voorstelling, prachtig van beeld ook. En Monique Kuijpers is de Johan Cruijff van het nederlandse toneel - zoals die raakt en tipt en schuurt en kopt - en alles om het verhaal dat ze te vertellen heeft zo sterk mogelijk te vertellen. Integer is een veel te zoetsappig woord daarvoor. Dat zij nog niet is gekroond tot de koningin van het nederlandse theater is me een raadsel.