Dat viel me lelijk tegen… Twee of drie jaar geleden heb ik van Oostpool Gorki’s ‘Kleine luiden’ gezien, in een schuur in het Openluchtmuseum. Dat was een levendige, verrassende, beeldrijke voorstelling. Een naturalistisch stuk in een naturalistisch decor, en naturalistisch gespeeld. Van Gorki’s ‘De Zykovs’ had ik bij Oostpool eigenlijk dus weer zoiets verwacht. - Maar nee dus.
‘De Zykovs’ bleef een en al tekst. Helder maar monotoon en voortdurend in hetzelfde ritme. Alsof er langdurig werd voorgelezen uit een niet bijster interessant boek. Merendeels geweldige spelers (Hans Hoes, Juul Vrijdag, Debbie Korper enz.) die te weinig uitgedaagd werden en met het grootste gemak, ver onder hun niveau, die tekst afhandelden, hier en daar een subtiel grapje aanbrengend om het tenminste voor zichzelf nog aardig te houden (enige negatieve uitzondering onder de spelers Marije Scheerder - een stagiaire? -, die op een uitgesproken amateuristische manier - verkleed meisje met een raar loopje - de beide dienstmeisjes speelde).
Tekst dus, tekst, en nog eens tekst. Het typisch soort Russisch stuk waarvan P.G. Wodehouse zou zeggen: Iedereen zit te somberen in de salon, terwijl grootvader zich verhangt in de schuur. Geen beeld, geen beweging, geen noemenswaardige vormgeving (alleen was kennelijk zorg besteed aan de kleding, die bij veel personages voortdurend wisselde - al bleef volslagen onduidelijk waarom…).
Het was vooral ook allemaal veel te braaf. De personages waren stuk voor stuk even vriendelijk en oppervlakkig gehouden waardoor er geen enkel geloofwaardig conflict in het stuk ontstond (het pistoolschot halverwege kwam dan ook als een volkomen verrassing, en bleek ook volslagen overbodig, want kennelijk zo goed als mis, wat toch wonderlijk is bij een zelfmoord). Pas halverwege het stuk kon de nog niet in slaap gesukkelde toeschouwer uit de tekst opmaken dat de Vader in het gezelschap door Gorki toch eigenlijk niet bedoeld was als de brave middenstander die ons de hele tijd was voorgeschoteld, maar een rijke grondbezitter die duizend man aan het werk hield / de monden vulde, en dat de Zoon eigenlijk helemaal niet de zachtmoedige, laconieke en filosofische knaap was voor wie we hem hadden gehouden, maar een drankzuchtige niksnut en uitvreter die zich dood moest schamen dat hij zijn meisje had laten afpikken door zijn dominante ouwe heer. Geen wonder dat er in dat stuk niks leek te gebeuren, als alle polariteit er domweg uitgehaald was, niet herkend was of weet ik veel.
Een misser dus. Hoe suf het eigenlijk geweest was bleek me nog eens aan het eind; tijdens het bedanken voor het applaus stond helemaal rechts iemand te buigen wiens personage ik me al niet eens meer herinneren kon. Zelfs Zutphen verdient beter.

Een voorstelling waar overduidelijk over nagedacht was, en waar duidelijke keuzes waren gemaakt. Qua decor, belichting en kleding ging het van licht naar steeds donkerder. Samenhangend met het thema goed en kwaad dat in deze voorstelling centraal staat. Beetje jammer dat dit er toe leidde dat je het laatste half uur alleen maar keek naar mensen die van de ene spot naar de andere liepen. Was een mooi beeld, maar duurde te lang en was daardoor vermoeiend.
Verder was er duidelijk gekozen voor typetjes. Sowieso had 75% van de rollen geschrapt kunnen worden, maar de rest had ook niet altijd even veel diepgang. De verloofde van Michael, Paula, die trouwt met Michael’s vader, Antipa, zet het geheel in werking. Jammer genoeg dat zij danseres was, in plaats van actrice. Mooi in de scènes dat ze danste, jammer in de rest van het stuk.
Ook het begin was jammer. Saai decor. Vale kleuren kleding. Saaie en niets toevoegende dialogen. Vooral vervelend dat het niet te begrijpen viel waarom Paula ineens op haar beslissing terugkomt en trouwt met haar aanstaande schoonvader. Jammer, want daardoor verloor het hele stuk aan waarde. Het leek er ook op of iemand tegen de regisseur had gezegd dat die 1e scène te lang duurde, en dat hij toen maar besloten heeft om het chaotisch snel achter elkaar te doen.
Wel een gewei voor Frederik Brom en Juul Vrijdag, die ondanks alles toch mooie personages wisten neer te zetten. Oh, en ook een gewei voor het inleidende praatje van de regie-assistent Wilko Trenning.
Je zou er bijna een gewei voor geven, want dit is de 1e voorstelling sinds tijden dat ik weer een aantal maal op mijn horloge heb gekeken…