oude meuk

Cultuurnota 2001-2004

Uitleg over de Cultuurnota

Wij kunnen ons levendig voorstellen dat er Moose-lezers zijn die zich de afgelopen dagen maar één ding afvroegen: Wat is toch de hele tijd die Cultuurnota waar iedereen het over heeft? Daarom een poging tot een heldere uitleg.

De Cultuurnota is het 'vierjarenplan' van het Departement Cultuur van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschappen. Deze nota wordt eens in de vier jaar opgesteld door de staatssecretaris van Cultuur, in 2000 door Rick van der Ploeg. In de nota staat welke orkesten, musea, theatergroepen, kunstopleidingen, fondsen enzovoort in de komende vier jaar subsidie krijgen, en zo ja hoeveel geld ze krijgen. In totaal is er is er voor de cultuursector in de periode 2001 - 2004 jaarlijks 742 miljoen gulden te verdelen. De staatssecretaris presenteert de Cultuurnota op Prinsjesdag, samen met de rest van de Rijksbegroting. De staatssecretaris bepaalt niet zelf wie er geld krijgt en wie niet. Daar heeft hij of zij een adviesorgaan voor: de Raad voor Cultuur. Bovendien moet de Tweede Kamer akkoord gaan met de plannen.

In de aanloop naar de Cultuurnota 2001 - 2004 zijn de volgende fases te onderscheiden:

• September 1998
  Staatssecretaris Rick van der Ploeg treedt aan in augustus 1998. Bij de opening van Het Theaterfestival van dat jaar ontvouwt hij zijn mening voor het eerst: de kunsten moeten een groter publiek bereiken, en dan met name een allochtoon en jong publiek.
  zie ook: Kort Nieuws: Parool. 4/9/98
  en ook: Punten: Rick van der Ploeg
  en ook: Website OC&W: cv Van der Ploeg
  
  
  
• April 1999
  De Raad voor Cultuur schrijft een vooradvies aan de staatssecretaris, waarin de Raad de voorlopige beleidskeuzes van de staatssecretaris ondersteunt. Wel is de Raad kritisch over de vermeende invulling van die beleidskeuzes. Ze bepleit in haar vooradvies 'Cultuur voor Culturen' voor een meer pragmatische benadering.
  Download: Raad voor Cultuur: Vooradvies Cultuurnota (pdf-bestand, 98K)
  
  
  
• Juni 1999
  De staatssecretaris schrijft de uitgangspuntennota 'Cultuur als Confrontatie'. De uitgangspuntennota is de opdracht die de staatssecretaris geeft aan de Raad voor Cultuur, met de uitgangspunten voor het beleid van de komende vier jaar. In de nota onderstreept hij nogmaals het belang van een allochtoon en jong publiek. Hij wil culturele instellingen die niet drie procent van hun subsidie besteden aan activiteiten voor 'nieuwe groepen' (met name jongeren en allochtonen) een strafkorting van drie procent op hun subsidie opleggen. Ook wil hij dat de kunstensector meer zelfredzaam wordt. Drie weken na het verschijnen van de nota komt de Raad voor Cultuur met een eerste reactie. Ze is overwegend positief.
  zie ook: Kort Nieuws: NRC 8/6/99 & Volkskrant 9/6/99
  en ook: Kort Nieuws: NRC & Volkskrant, 1/7/99
  en ook: Website OC&W: nota 'Cultuur als Confrontatie'
  Download: Raad voor Cultuur: Positie en taken Raad (pdf-bestand, 18K)
  
  
  
• September 1999
  Eerst moet de Kamer nog akkoord gaan met de uitgangspuntennota. Onder druk van de Kamer moet Van der Ploeg op zijn plannen voor een strafkorting terugkomen. De Raad voor Cultuur komt met een aanvullende reactie op de uitgangspuntennota van de staatssecretaris. De Raad benadrukt dat culturele instellingen vooral op kwaliteit beoordeeld moeten worden.
  zie ook: Kort Nieuws: Parool, 23/9/99
  Download: Raad voor Cultuur: Aanvullende reactie Uitgangspuntennota (pdf-bestand, 13K)
  
  
  
• Oktober 1999
  De staatssecretaris presenteert de nota 'Cultureel Ondernemerschap', waarin hij de kunstenwereld oproept actiever te zoeken naar de financiering van projecten. Kunstenaars moeten volgens hem niet langer enkel afhankelijk willen zijn van subsidiegelden.
  zie ook: Kort Nieuws: Volkskrant & AD, 26/10/99
  en ook: Website OC&W: nota 'Cultureel Ondernemerschap'
  
  
  
• November 1999
  Van der Ploeg krijgt zijn nota onbeschadigd door de Tweede Kamer. Ondanks grote bezwaren die er aanvankelijk tegen de voorstellen waren, neemt een meerderheid genoegen met de toezegging dat kwaliteit in de kunst het belangrijkste criterium blijft.
  zie ook: Kort Nieuws: Volkskrant 3/11/99
  en ook: Kort Nieuws: Volkskrant 5/11/99
  en ook: Kort Nieuws: AD & Volkskrant, 23/11/99
  
  
  
• December 1999
  De culturele instellingen schrijven beleidsplannen en sturen hun aanvragen voor subsidie naar het departement van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.
  zie ook: Kort Nieuws: Volkskrant 16/12/99
  en ook: Kort Nieuws: NRC, 19/12/99
  
  
  
• Januari 2000
  De staatssecretaris stuurt een recordaantal van 754 aanvragen voor structurele subsidie ter beoordeling door naar de Raad voor Cultuur. De uitgangspuntennota moet de Raad het raamwerk geven waarbinnen de subsidie-aanvragen moeten worden beoordeeld. Bij een eerste beschouwing concludeert de Raad dat veel aanvragers van een kwalitatief hoog niveau zijn. Ze adviseert dan ook het budget voor cultuur uit te breiden.
  zie ook:Kort Nieuws: Spits & NRC, 19/1
  en ook: Kort Nieuws: NRC, 27/1 & Volkskrant, 29/1
  Download: Raad voor Cultuur: Ongevraagd advies Cultuurnotabudget (pdf-bestand, 9K)
  
  
  
• Januari-maart 2000
  De verschillende commissies van de Raad bespreken de subsidie-aanvragen. Dit mondt uit in een preadvies aan de Raad. D66 Tweede Kamerlid Boris Dittrich wil van Rick opheldering over de onafhankelijkheid van de Raad voor Cultuur. Theatermakers zijn inmiddels druk aan het lobbyen.
  zie ook:Kort Nieuws: NRC & Volkskrant, 5/1
  en ook: Kort Nieuws: NRC, 26/1 & Volkskrant, 27/1
  en ook: Kort Nieuws: Theatermaker februari
  en ook: Kort Nieuws: AD, 10/3
  
  
  
• Maart-april 2000
  De pre-adviezen van de commissies worden integraal behandeld in de Raad, waarna het definitieve Advies wordt vastgesteld.
  
  
  
• 15 mei 2000
  De Raad voor Cultuur beslist over de subsidiaanvragen en schrijft het advies 'Van de schaarste ende overvloed' aan de staatssecretaris van OC&W. De kunstwereld reageert verbijsterd, teleurgesteld en boos. Een enkeling is blij.
  zie ook: Dossier Cultuurnota: het Advies
  en ook: Dossier Cultuurnota: reacties
  
  
  
• Zomer 2000
  Convenantsbeprekingen: het ministerie van OC&W overlegt met provinciale en gemeentelijke overheden over de verdeling van lasten.
  
  
  
• Juni-augustus 2000
  Begin juli brengt de Raad advies uit over het kunstvakonderwijs. Dit advies is een aanvulling op het Cultuurnota-advies.
  
  
  
• 19 september 2000
  Op Prinsjesdag presenteert de staatssecretaris de definitieve Cultuurnota 2001 - 2004. Nu wordt duidelijk in hoeverre hij de adviezen van de Raad voor Cultuur overneemt.
  
  
  
• Oktober-november 2000
  Tijdens de Algemene Beschouwingen toetst de Tweede Kamer de nota. Alle hoop voor De Appel is hierop gevestigd. De Kamer kan namelijk de nota afkeuren of voor verbetering terugsturen naar het ministerie.
  
  
  
• 1 januari 2001
  De plannen treden in werking. Sommige gezelschappen zullen zonder structurele inkomsten niet anders kunnen dan zich opheffen. Sommige gezelschappen zijn de komende vier jaar verzekerd van inkomsten. Instellingen die het niet eens zijn met hun beoordeling kunnen juridische stappen ondernemen om alsnog een positief advies te krijgen. De procedure is echter lang en veel gezelschappen delven voor de uitslag het onderspit.