Moose - Toneelgroep Amsterdam

Na de repetitie / Persona, Toneelgroep Amsterdam (13/12/2012)

RiRo — Fri, 14 Dec 2012 17:07:17 +0000

Twee stukken over actrices en over toneel. En over emoties. Gebaseerd op een tv script en een film van Ingmar Bergman. In Na de repetitie zit regisseur Hendrik Vogler op een avond in de repetitieruimte. Hij praat met Anna, een jonge actrice, over Droomspel van Strindberg. Ze speelt toneel, en af en toe speelt ze met hem. Als ze dat doet, vergelijkt hij haar met haar moeder.
Anna (Karina Smulders) licht hysterisch: ‘Mijn moeder was een hysterica.’
De regisseur (Gijs Scholten van Aschat): ‘Jij niet.’
Het spel tussen Scholten van Aschat en Smulders is vakkundig, maar ik zit er onaangedaan naar te kijken. Pas als Marieke Heebink als de depressieve, licht aangeschoten overleden moeder op het toneel verschijnt, wordt het anders. Wat doet die het goed! Die weet echt te raken.

Bergman’s film Persona uit 1966, over personages die met elkaar versmelten, heeft iets magisch. Het is een film die ook bij een tweede of derde keer zien vraagtekens blijft oproepen. Genoeg vraagtekens. Toch voegt Van Hove er aan het begin van het verhaal nog een paar aan toe. Waarom? Waarom ligt de actrice die besloten heeft niet meer te praten naakt op haar ziekenhuisbed? Waarom is ze verkrampt? Waarom zijn haar aders blauw bijgetekend?
Afgezien van dat begin met dat naakte verkrampte lichaam volgt hij Bergman’s film juist wel heel nauwgezet. Vreemd.

Net als in Na de repetitie voor de pauze speelt Marieke Heebink ook na de pauze in Persona een kwetsbare en gekwetste actrice. En ook nu doet ze dat fantastisch. Vooral de manier waarop ze, na al dat zwijgen, voor het eerst emoties laat zien, aan het slot als het over haar zoon gaat, is heel indrukwekkend.

Nora, Toneelgroep Amsterdam (03/12/2012)

eswé — Tue, 04 Dec 2012 22:02:45 +0000

We zaten klaar. Halina ook, op het vergrote podium met inclusief de vloer vier grote witte wanden, alles steriel en bijna helemaal kaal. Niet eng, wel groot en leeg.

Iemand komt plotseling uit de coulissen naar voren gelopen en deelt ons mee dat Jeroen Willems is overleden en dat ze de voorstelling aan hem opdragen. Schrik. Onbegrip. Halina begint. De mensen naast me hadden net als ik twee maanden geleden de fantastische Brel-vertolking van Willems hier in dezelfde schouwburg meegemaakt. Halina speelt goed door. Ik vertelde ze dat ik ’s ochtends op de radio hoorde dat Jeroen Willems in de Carré-jubileumvoorstelling mee zou spelen. Halina heeft een Vlaamse tegenspeler. Kan hij haar aan?

Daar hoeft hij zich niet mee bezig te houden, hij mag zijn bankiersspel doen, Halina redt zichzelf wel. Sterker, ze bevalt me. Goed zelfs. Dat is me nog nooit overkomen. Rare avond.

Ook Ibsen bevalt me, met tien minuten is duidelijk wat er aan de hand is, kwestie van goed doorspelen nu, interessantdoenerij hoeft niet, de schrijver heeft goed werk afgeleverd. Maar Toneelgroep Amsterdam zou zichzelf niet zijn als ze gewoon een toneelstukje zouden spelen en in dit geval is het de decorbouwer die er een dikke vette TGA-saus overheen gooit. Voor de pauze dan, daarna neemt de regisseur het over. Wat gaan de verwikkelingen ineens snel! Het gaat helemaal verkeerd. Of nee, het gaat juist helemaal goed. Of wacht. Nee. Geen tijd meer, kennelijk.

Gelukkig is er Halina die me nog altijd bevalt. Ook haar wending aan het eind, echt stukken beter bijvoorbeeld dan bij het Temmen van de Feeks toen ik er weinig van geloofde. Die manier waarop ze af en toe tegen haar man spreekt, op een toontje waarmee ze ons een soort commentaar meegeeft, ze voor haar personage opkomt. Tekst, personage, actrice en dan nog een dimensie. Daar genoot ik geloof ik het meest van. Met herinneringen aan Jeroen Willems tussendoor, wachtend op Madeleine die toch nooit komt. Hoofdgast op het laatste Nederlands Filmfestival waar ik nog net een paar van zijn films zag. Die kop. Een Europees acteur eigenlijk, iemand om trots op te zijn.

De spelers van Toneelgroep Amsterdam speelden hun Nora deze avond voortreffelijk, en Halina stak erbovenuit. Een mooi eerbetoon aan Jeroen Willems.

Nora, Toneelgroep Amsterdam (03/12/2012)

eswé — Tue, 04 Dec 2012 21:36:05 +0000

Een vriendin vroeg of ik meewilde naar Nora. Van Ibsen, waar ik nooit echt liefhebber van ben geworden. Door TGA, waar ik meestal niet goed tegen kan, en met Halina die mij nog nooit op haar fanclubdagen zag. Als de vriendin een avondje mopperen geen bezwaar vond, kwam ik graag. We zaten klaar. Halina ook, op het vergrote podium met inclusief de vloer vier grote witte wanden, alles steriel en bijna helemaal kaal. Niet eng, wel groot en leeg. Iemand komt plotseling uit de coulissen naar voren gelopen en deelt ons mee dat Jeroen Willems is overleden en dat ze de voorstelling aan hem opdragen. Schrik. Onbegrip. Halina begint. De mensen naast me hadden net als ik twee maanden geleden de fantastische Brel-vertolking van Willems hier in dezelfde schouwburg meegemaakt. Halina speelt goed door. Ik vertelde ze dat ik ’s ochtends op de radio hoorde dat Jeroen Willems in de Carré-jubileumvoorstelling mee zou spelen. Halina heeft een Vlaamse tegenspeler. Kan hij haar aan? Daar hoeft hij zich niet mee bezig te houden, hij mag zijn bankiersspel doen, Halina redt zichzelf wel. Sterker, ze bevalt me. Goed zelfs. Dat is me nog nooit overkomen. Rare avond. Ook Ibsen bevalt me, met tien minuten is duidelijk wat er aan de hand is, kwestie van goed doorspelen nu, interessantdoenerij hoeft niet, de schrijver heeft goed werk afgeleverd. Maar Toneelgroep Amsterdam zou zichzelf niet zijn als ze gewoon een toneelstukje zouden spelen en in dit geval is het de decorbouwer die er een dikke vette TGA-saus overheen gooit. Voor de pauze dan, daarna neemt de regisseur het over. Wat gaan de verwikkelingen ineens snel! Het gaat helemaal verkeerd. Of nee, het gaat juist helemaal goed. Of wacht. Nee. Geen tijd meer, kennelijk.
Gelukkig is er Halina die me nog altijd bevalt. Ook haar wending aan het eind, echt stukken beter bijvoorbeeld dan bij het Temmen van de Feeks toen ik er weinig van geloofde. Die manier waarop ze af en toe tegen haar man spreekt, op een toontje waarmee ze ons een soort commentaar meegeeft, ze voor haar personage opkomt. Tekst, personage, actrice en dan nog een dimensie. Daar genoot ik geloof ik het meest van. Met herinneringen aan Jeroen Willems tussendoor, wachtend op Mathilde die toch nooit komt. Hoofdgast op het laatste Nederlands Filmfestival waar ik nog net een paar van zijn films zag. Die kop. Een Europees acteur eigenlijk, iemand om trots op te zijn. De spelers van Toneelgroep Amsterdam speelden hun Nora deze avond voortreffelijk, en Halina stak erbovenuit. Een mooi eerbetoon aan Jeroen Willems.

Nora, Toneelgroep Amsterdam (09/11/2012)

RiRo — Mon, 12 Nov 2012 21:15:11 +0000

Torvald Helmer is ervan overtuigd dat als de man maatschappelijk succesvol is, al het andere, inclusief het geluk van zijn vrouw, vanzelf wel in orde komt. Zijn echtgenote lijkt daar lang in mee te gaan. Ruim twee uur. Op zijn ‘Nora, kom eens hier’ bijvoorbeeld, komt Halina Reijn meteen naar hem toe. Terwijl ondertussen op de achtergrond zachtjes het gezang van een leeuwerik klinkt.

Een autoritaire echtgenoot en een gedweeë echtgenote als metafoor voor een samenleving waarin status en vooral eer belangrijker zijn dan gevoelens. Een vrouw die daar verandering in brengt. Die niet langer het poppetje wil zijn waar haar man mee speelt. Die haar man en kinderen verlaat omdat ze er achter wil komen wie ze is. Een fascinerend idee vind ik het dat Ibsen toen al zo’n ‘moderne’ tekst schreef.

‘Ga daar even zitten’. Na meer dan twee uur. Na meer dan acht jaar huwelijk. Zes keer, zeven keer herhaalt Halina Reijn dat. Pas dan dringt het tot hem door dat de rollen zijn omgedraaid. Als ze weg gaat, en het podium af is, klinkt niet het dichtslaan van de buitendeur, maar in plaats daarvan de fragiele stem van Beth Gibbons: ’ I’am so tired of playing’. Muziek die blijft doorklinken tot na het laatste donker: ‘I just want to be a woman.’ Een mooi slot. Dat wel.

Want een echt goede voorstelling vind ik het niet. Halina Reijn acteert uiterst vakkundig. Maar het raakt me onvoldoende. Misschien ook wel omdat haar tegenspeler, Thomas Ryckewaert, door zijn jonge leeftijd de autoritaire uitstraling mist om het volledig onderworpen gedrag van Nora in de eerste twee uur geloofwaardig te maken. Wat acteren betreft geniet ik eigenlijk meer als Eelco Smits, als dr. Rank, of Bart Slegers als Krogstad, met wat meer gevoel in hun spel, tegenover die twee komen te staan.

De regie van Thibaud Delpeut vind ik merkwaardig. Aan de ene kant heel clean, en heel erg op het verhaal, op de plot gericht. Aan de andere kant wil hij op het gevoel werken door een kind in pyjama, en door scènes te laten eindigen in aanzwellend trompetgeschal. Maar ook zijn acteursregie begrijp ik niet helemaal. Ik vraag me bijvoorbeeld af waarom hij Reijn niet tot wat minder perfectionistisch, en tot wat verrassender spel heeft aangezet. Of heeft hij er bewust voor gekozen om haar de ruimte geven om weer eens te laten zien wat ze allemaal kan?

Tartuffe, Toneelgroep Amsterdam (18/05/2012)

Tom_Helmer — Sun, 20 May 2012 10:41:45 +0000

Gisteren heb ik een erg mooie Tartuffe gezien in de Amsterdamse Schouwburg.

Vooral de uitvoering was op enkele fronten fenomenaal. Wim Opbrouck (Orgon), Frieda Piettoors, Servé Hermans en Koen de Sutter (Tartuffe) speelden energiek, gedreven en kraakhelder. Op ieder willekeurig moment toonden iets dat interessant, grappig, mooi of anderszins boeiend was. Ook de anderen waren goed op dreef, maar hadden iets minder dankbare rollen.

Daarbij speelde de voorstelling ook in een prachtig, en uniek decor. Vier confettikanonnen veranderden het huis van Orgon in enkele spectaculaire minuten confetti-schieten in een feestschuur, majestueus overspannen met serpentines. Een prachtige verbeelding van de armoede in blijmoedige welvaart zonder inhoud.

Het decor, maar vooral de acteerprestaties hielden het schamele publiek (er zaten ongeveer 250 man in de grote zaal) goed bij de les. Er werd veel en smakelijk gelachen om de aangedikte poep, pies en seksgrappen. Die schuurden in deze voorstelling overigens heel wat meer dan normaal gesproken bij Molière het geval is.

Inhoudelijk was de voorstelling ook interessant. Het oorspronkelijke stuk werd grotendeels gespeeld, aangevuld met andere teksten. In Molières’ versie laat de gegoede Orgon zich imponeren door de geraffineerde oplichter Tartuffe, die zich als buitengewoon vroom gelovig voordoet. Orgon haalt hem in huis omdat hij schoon genoeg heeft van de leugenachtigheid en voosheid van de wereld, hij verlangt naar het ware, goede en pure. Het eind van het liedje is dat hij, ondanks alle tegenwerpingen van vrouw en kinderen, zijn dochter aan Tartuffe uithuwelijkt, en zijn huis compleet met inboedel aan hem overdraagt.

Het interessante aan deze enscenering is, dat er niet alleen bij Orgon een steekje los zat, maar dat het met de rest van zijn familie ook duidelijk niet helemaal lekker ging. De zoon is een schuimbekkende racist en dochter een huppelende hormonenfabriek die het doet met een dweil van een verloofde. Ook vrouw en moeder van Orgon zijn volstrekt gedegenereerd. Dat er ook nog een mongoloïde meisje rondstuitert is volstrekt niet raar. In praktische zin lijkt het huishouden zwaar te leunen op de Poolse huishoudster (prijswaardige rol van Piettoors), de enige die van aanpakken weet. Met haar Slavische accent en van dik-hout-zaagt-men-planken-moraal overschreeuwt ze de geestelijke schraalheid. Kortom, het is een stelletje waar je graag bij uit de buurt zou blijven, maar ze zijn vermogend en dus kiest oplichter Tartuffe daar niet voor.

Tartuffe wendt in deze enscenering geen vroomheid voor, maar komt aanzetten met een allegaartje aan geleerdheid en geestelijke wijsheden. Hij citeert teksten van Muller, Yeats, maar ook Wikipedia. Het is kennis zonder achterliggende ideeën of principes. Handig om mee te scoren in de kroeg of een idioot als Orgon om de tuin te leiden.

Het feit dat Orgon te weinig kennis heeft om Tartuffe te ontmaskeren als praatjesmaker, en dat ook zijn verwanten niet echt tegenspel kunnen bieden, maakt dat de oplichter zijn slag kan slaan. Het huis van Orgon is geestelijk failliet en tot op het imbeciele af verrot. Tartuffe is als een schimmel die groeit op een ontwortelde, half-vergane boom.

Ik herkende hierin het idee dat het huidige populisme op de flanken op heeft kunnen rukken, alleen maar bij gebrek aan vitaliteit in het redelijke midden. Het geciteerde fragment van Yeats in de voorstelling was dan ook treffend: “The best lack all conviction, while the worst, Are full of passionate intensity.”

Kortom:een voortreffelijke uitvoering en de wijze waarop ‘de dramaturgieafdeling’ dit stuk heeft geactualiseerd, was van hoog en inspirerend niveau.

Twee algemene opmerkingen naar aanleiding van deze Tartuffe:

1) Ik vond de dramaturgische actualisering, maar ik vraag me af in hoeverre dit soort dramaturgische schema’s doel treffen bij het minder geoefend theaterpubliek (dat de grote zaal bezoekt). En ook vraag ik me af hoe belangrijk die dramaturgische inventiviteit überhaupt is. Hoeveel artistieke meerwaarde levert het spel van actualiseren op? Ware het niet beter als er een nieuw stuk was geschreven met een boodschap met dezelfde strekking? Instellingen als Toneelgroep Amsterdam zouden mijns inziens eens na moeten denken over het uitbreiden van de productieketen en als studio fungeren dat nieuw repertoire tot stand brengt. Dat is veel zinniger arbeid dan de ‘dramaturgische voorbereiding waarin elke steen wordt omgedraaid’. Let op: het is mij niet te doen om een semi-kwezelige reden als “het steunen van toneelschrijfcultuur” maar om het aanzien van het theater. Dat heeft goede scripts met maatschappelijke zeggingskracht nodig om optimaal een rol in de samenleving te kunnen spelen.

2) De maatschappijkritiek in deze voorstelling volgt het inhoudelijke stramien waarlangs het theater, de kunst en andere lieden uit de cultureel verantwoorde hoek zich vaak plachten te bewegen: “De maatschappij is verrot, en als we niets doen, dan gaat het helemaal fout!” Door de samenleving zo in het algemeen als vermolmd, en in afbraak te presenteren, zet de theatermaker/kunstenaar zich niet met de samenleving uiteen, maar keert hij of zij zich er juist vanaf. Precies op dezelfde wijze als de conservatieveling doet. Ik hoop nog steeds op een dramaturgie of een kunst die meer positieve aanhechtingspunten in het heden vindt. Die gebruik maakt van de nieuwe structuren en ideeën die onder de oppervlakte van de samenleving ontstaan en - kennelijk steeds net op tijd - helpen om de door de cultuurpessimisten voorspelde catastrofes af te wenden.

Na de zondeval, Toneelgroep Amsterdam (31/03/2012)

Nike — Tue, 03 Apr 2012 13:20:03 +0000

Na de Zondeval (After the Fall) van Arthur Miller is de vuurdoop voor Eric de Vroedt die nog niet eerder een grote zaal productie regisseerde. Al eerder werd ik echter betoverd door zijn treffende Mightysociety’s. De voorstelling duurt 2,5 uur en over de eerste helft zal ik niet veel zeggen, omdat dit deel van de voorstelling niets meer is dan een te lang durende proloog en introductie van de personages. Mijn eerste punt van kritiek hierbij is dat een deel van deze personages wat mij betreft niet fysiek aanwezig had hoeven zijn op het toneel, omdat de woordelijke verwijzing naar hen door het hoofdpersonage Quentin (Fedja van Huêt) voldoende zou zijn geweest. Goed, ondanks deze overbodigheid is het leuk om legende Kitty Courbois in haar moederrol weer eens op het toneel te zien, rond mij hoor ik dan ook de wat oudere bezoeker vol bewondering haar naam mompelen en Marieke Heebink maakt (wederom) indruk als Quentins eerste vrouw Louise.

Dat een dusdanig lange introductie van de personages me alsnog achterlaat met de vraag: wie is toch die mooie man (Marwan Chico Kenzari) die Quentin continue vergezeld, hetzelfde gekleed gaat en hetgeen hem voor ogen komt lijkt te regisseren? Het programmaboekje vertelt mij: de luisteraar…(?) En dat terwijl ik hem in gedachten filosoferend al veel interessantere rollen had toegedicht. Ik houd hier dus liever vast aan mijn eigen interpretatie… Voor de pauze, die wat mij betreft ook overbodig is (enfin 2,5u is een lange zit), vangen we een glimp op van de mogelijkheden binnen de werkelijk prachtige scenografie van Maze de Boer en hoor ik in gedachten de oeh’s en ah’s uit het publiek komen.

En dan…het tweede deel begint en wordt gedomineerd door, niet hoofdrolspeler Fedja die overigens prima technisch spel laat zien, maar de verrassing van de avond: Karina Smulders in de rol van Maggie. ‘Stiekem’ is ze eigenlijk Marilyn Monroe (eens Millers vrouw) en met behulp van de kostumering en kap/grime wordt dit dan ook niet onder stoelen of banken geschoven. Karina Smulders, die ik al zo vaak in toch wat nietszeggende, bescheiden rollen zag, schittert als nooit te voren. Ze portretteert de wispelturige Maggie overtuigend; als de onschuld, de onwetendheid, de onzekerheid, de verleiding, de hoogmoed… Smulders besluit haar zeer genuanceerde, indrukwekkende spel met Maggie als het afhankelijke wrak dat Quentin mee zuigt in haar neergang en tot wanhoop drijft. Wat als liefde geven niet genoeg is?

Husbands, Toneelgroep Amsterdam (16/03/2012)

Melpomene — Wed, 21 Mar 2012 14:00:22 +0000

Een poging tot een internationale vlucht, maar Portugezen ontvluchten voor de landing

Bij een bezoek aan Lissabon leek het me leuk om te zien hoe mensen uit een ander land reageren op Nederlands theater. De voorstelling ‘Husbands’ van Toneelgroep Amsterdam, gebaseerd op een film van John Cassavetes, is tijdens mijn bezoek te zien in het Centro Cultural de Belém (CCB), zes minuten met de trein vanaf het centrum van Lissabon. Zo is de keuze om deze voorstelling in Lissabon te bezoeken, en om te onderzoeken hoe Portugezen het Nederlandse theater zullen ervaren, geboren.

Het CCB is een enorm complex waarin naast theater ook concerten en congressen te bezoeken zijn en ook is er een museum te vinden. Bij aankomst valt vooral op dat de gemiddelde leeftijd bij deze voorstelling hier erg laag is. Hoe ik in Nederland het gemiddelde omlaag haal, passen mijn metgezellen en ik hier precies in het gemêleerde gezelschap.

Aan het begin van de voorstelling is op het achterdoek een projectie te zien waarin de acteurs Barry Atsma, Roeland Fernhout en Hans Kesting op ons af komen lopen. Deze acteurs blijken later de drie hoofdpersonages Gus, Harry en Archie te zijn, drie vrienden die elkaar ontmoeten op de begrafenis van een jeugdvriend. De mannen stoeien al brallend om wie de dominantste is, zoals we dit al menigmaal gezien hebben van Ivo van Hove, en besluiten uiteindelijk naar Londen te vliegen om zo een aantal dagen te breken met hun alledaagse bestaan. Dat was ongeveer het verhaal wel. Ze krijgen allemaal nog een affaire wat wel aantal interessante scènes oplevert, maar niets blijvends.

De voorstelling wordt gedomineerd door kunstjes om internationaal te zijn. In verhouding tot eerdere voorstellingen die ik van Van Hove zag maakt de artistiek leider van Toneelgroep Amsterdam hier opvallend veel gebruik van beeldende bewegingsscènes en muziek. Hoewel dit misschien vernieuwend en fris zou kunnen zijn, komen de ‘internationaal’ begrijpelijke scènes voornamelijk over als trucjes om de aandacht van het publiek vast te houden. Van Hove is een kunstenaar in het regisseren van de samenkomst tussen acteurs en tekst, maar dit is niet zijn forte. Blijkbaar ben ik niet de enige in mijn opvatting want hoewel Nederlanders keurig blijven zitten tot het einde, ook als de voorstelling misschien niet geapprecieerd wordt (dit komt niet vaak voor want de meeste mensen vinden alles mooi en verwijderen zich nauwelijks van hun rol als klapvee), Portugezen gaan hier anders mee om. Vanaf halverwege de voorstelling druipen toeschowuers in steeds groter wordende getalen af richting de uitgang. Hoewel ik in Essen bij ‘Ubu’ nog met grote ogen de weglopende massa nakeek, begreep ik het afdruipende ‘Husbands’-publiek maar al te goed. De beelden waren een beetje afgezaagd, het verhaal maar dun en het spel, moet ik met spijt zeggen, niet heel bijzonder.

Het enige moment waarop ik, samen met alle Portugese vrienden, met bewondering keek was toen Barry Atsma zijn talent om Portugees te praten uiteen zette. De rest van de tijd heb ik me vermaakt met het leren van nieuwe Portugese woorden door middel van de boventitels, dus obrigado daarvoor!

In ongenade, Toneelgroep Amsterdam (14/02/2012)

Nike — Tue, 14 Feb 2012 23:31:52 +0000

Eigenlijk doe ik het nooit.. me mijn verbeeldingskracht laten afnemen door, voorafgaand aan het lezen van een boek, de film of toneelvoorstelling gebaseerd erop te zien. Voor In Ongenade maak ik een uitzondering, omdat ik het gevoel heb dat ik deze voorstelling, met in mijn ogen één van Nederlands beste acteurs (Gijs Scholten van Aschat), moet(!) zien. En dus zit ik op Valentijnsdag in de schouwburg, niet met mijn geliefde, maar met een goede vriend en hoop ik heel erg dat ik een prachtige voorstelling ga zien.

Het toneelbeeld bij binnenkomst verrast me, want is niet zo typisch Toneelgroep-Amsterdams en interessant genoeg om me de eerste paar minuten mee te vermaken. De ‘kopfkino’ waar Luc Perceval over spreekt treedt direct in werking. Dit blijkt gedurende het gehele stuk. Van Aschat draagt het stuk met verve als de van ontucht beschuldigde docent David Lurie. De veelheid aan tekst die hij op een verhalende manier voordraagt, zonder veel emoties te tonen, brengt bij mij hetzelfde teweeg als wanneer ik een boek lees. Er wordt niet té veel ingevuld door middel van emotioneel spel, een groots decor of geforceerde spanning. Ik ga mee in het prachtige verhaal dat wordt verteld, maar kan mijn fantasie de vrije loop laten en wordt hierbij niet gestoord door snelle schakelingen tussen scénes, changementen of roekeloze personages. Ik luister daadwerkelijk geboeid en ben benieuwd naar elke volgende stap die gezet gaat worden. De speelstijl van Janni Goslinga als dochter Lucy Lurie krijgt niet direct mijn waardering. Ik heb het gevoel dat ze zichzelf, zelfs wanneer ze spreekt, ‘overschreeuwt’ en proef een niet te plaatsen frustratie in haar stem. Dit is echter een kwestie van tijd, want het went… Chris Nietvelt, die ik wel eens de sterren van de hemel heb zien spelen, heeft een wel zeer bescheiden, maar aandoenlijke rol en blaast af en toe wat lucht door de toch wel zware materie. De morele vraagstukken die aan de orde komen zijn interessant, misschien wat gedateerd, maar zetten me tot denken aan, wat nooit slecht kan zijn, en ik krijg daar ook ten tijde van de voorstelling gelegenheid voor. De overval scène is indrukwekkend, de spanning is prachtig opgebouwd en komt tot stand met wederom heel weinig middelen. Ook in deze scène laat Van Aschat, zonder te overheersen, met de tot wanhoop gedreven David Lurie zien wat een veelheid aan nuances qua spel hij in huis heeft.

Ik ben onder de indruk en zelfs een beetje ontroerd, maar weet niet zo goed wat ik met de boodschap en deze behandeling van de kwestie ‘wat is moraal’ moet. Ik merk tot mijn spijt ook dat mijn medebezoeker, die wel bekend is met het werk van Coetzee, minder enthousiast is. Als je het verhaal al kent en je verwachtingen reeds ingekleurd zijn, blijft er misschien te weinig (voor de verbeelding) over… Dan is het verhalend vertellen van een mooi verhaal niet genoeg en valt TA toch in ongenade… Maar ik denk dat ik het boek nog maar eens ga lezen….

In Ongenade, Toneelgroep Amsterdam (10/12/2011)

alper — Wed, 14 Dec 2011 23:57:35 +0000

Een goed, heel goed uitgevoerde In Ongenade. Je kunt dingen vinden van de poppen, maar de poppen doen gewoon wat ze doen, niet meer dan dat en niet minder dan dat. Nee, aan de poppen ligt het niet.

Gijs Scholten van Aschat is een hele goede acteur. Dat hij zijn rol goed neerzet ligt dan ook in de lijn der verwachting. Maar het blijft toch de acteur die je er doorheen hoort. Scholten van Aschat die een verhaal vertelt.

Daar komt bij dat het verhaal van In Ongenade niet heel relevant is voor ons nu en in het stuk dat ook blijft omdat het nauwgezet het boek volgt.

Een goede voorstelling en dingen die je bij blijven, maar ik word er niet heel enthousiast van.

Hedda Gabler, Toneelgroep Amsterdam (25/11/2011)

Melpomene — Tue, 29 Nov 2011 13:32:51 +0000

Halina als mijn eerste, kluchtige, Hedda

Ernstig maar waar, ik zag haar nog niet eerder in levende lijven. Het schaamrood staat op mijn wangen, haar woorden doordrongen vaak mijn ogen, maar Halina Reijn is mijn eerste Hedda Gabler.

Als ik naar een voorstelling van Toneelgroep Amsterdam ga is dat voor mij vaak veilig. Ik zit in mijn stoel en wordt door het talent acteurs, die horen bij de top van de top, mee gesleurd in de emotie en dit heeft in het verleden al menig keer totale vervoering tot gevolg gehad. Toneelgroep Amsterdam eigenlijk nooit slecht en nu ook niet, maar met deze klucht-versie van Ibsen’s geroemde klassieker is toch niet helemaal wat mijn verwachtingen me hadden wijs gemaakt.

Het sarcastische en nogal nonchalante spel van Halina Reijn kan ik nog rijmen met de dodelijke verveling van dit vrouwelijke personage, ook al raakt het voor mij af en toe de grens. Het ergste zit in het meeslepende karakter van het nonchalante spel van deze grande dame van het Nederlandse toneel. Veel acteurs, vooral Roeland Fernhout, laten zich af en toe mee slepen en worden hier door net iets te nonchalant waardoor het geheel voor mij iets te licht en vrolijk wordt en zeggingskracht verliest. Aan het einde van de voorstelling is voor mij de druppel in het amateuristisch aandoende ‘stemmetje opzetten’ van Barry Atsma als Brak, want hiervan gaan mijn haren wel overeind staan hoewel ik snap dat dit is om Hedda te onderdrukken en te jennen.

Maar, zoals ik al zei, een voorstelling van Toneelgroep Amsterdam is eigenlijk nooit slecht. Er zaten prachtige beelden in deze voorstelling waarbij voor mij het spel met de geweren een angstig gevoel opwerkte. Naast deze angstige momenten waren de overgangsmomenten, waarin Hedda in het donker middenvoor op het podium staat en vervolgens uit verveling gaat spelen met de lamellen, waardoor het licht prachtige effecten geeft, adembenemend mooi omdat het zo simpel was en goed gebalanceerd ondersteund werd door prachtige muziek.