Moose - Oerol 2003

Oerol Dagboek: terugblik

Moose — Sat, 05 Jul 2003 18:38:20 +0000

“Afscheid nemen is nooit leuk. Maar dit afscheid sloeg echt alles. Haastig vertrek joeg ons van het eiland, het leek wel of we niet wisten hoe snel we weg moesten komen.”
Anna Rottier blikt terug op het Oerol-avontuur van Polly Maggoo.

We hadden geen keus. De bootreservering voor de zwarte Volvo met hoogzwangere vrouw en chauffeur stond nu eenmaal geboekt voor de laatste dag van het festival, zondagmiddag om 12:30 uur. Dit was de enige mogelijkheid -alle andere veerdiensten zaten de komende dagen overvol- om op tijd van het eiland af te geraken, dat wil zeggen vóór de vastgestelde datum van de bevalling, drie dagen later.

Ik was met alle liefde nog wat extra dagen op Terschelling gebleven om met de hele groep rustig af te kicken van alle opwinding rond ‘Op Hoop van Zegen’, ons eerste succesje. Polly Maggoo wordt voor het eerst in haar driejarige bestaan in de armen gesloten door het grote publiek met een experimenteel traditioneel muziektheaterproject. Kreten als publiekslieveling en festivalhit vliegen ons om de oren, die het nauwelijks kunnen geloven, maar een dergelijk persbericht in de Volkskrant van vandaag (24/6) doet diezelfde oren gloeien van trots.

Helaas is het wel de realiteit dat we deze voorstelling niet verkocht kregen aan andere zomerfestivals zoals De Karavaan en Over het IJ, die zichzelf nu voor hun kop slaan natuurlijk, maar wat hebben wij daar nu aan. Met andere woorden: het is nu echt afgelopen met de broertjes Barend en Geert. De legendarische Knier van actrice Joke Tjalsma was geen lang toneelleven beschoren en ligt ook weer in de kast. Mikken op het volgende seizoen is een manier om ze te laten herrijzen uit hun as. Polly Maggoo zal alles in het werk stellen ze weer op de planken te krijgen. Maar eerst ligt er een ander groot project in het nabije verschiet… de geboorte van Mathijs’ en mijn eerste kindje. En dat is ook niet niks.

Wat mij betreft had het daar op Terschelling geboren mogen worden. Kraambed stond al klaar in ons achterhuisje met het voeteneind naar de vrolijk blatende schapen en die ene koe in de groene weilanden. Het was een mooi verhaal geweest voor later. Nu maar thuis in Amsterdam de volgende eigenlijke bevalling afwachten. Is misschien ook wel zo rustig.

Maar nu… de gedachte dat ik achteraf gezien dus toch mee had kunnen spelen in onze eerste hit, bespringt me als een kleine pesterig duiveltje. Tuurlijk, een beetje gezond verstand vertelt me dat het een veel te groot risico was geweest en dat ik de stress niet had aangekund enz. enz. Maar wat had ik de rol van het zwangere nichtje Jo graag gespeeld.
Nu mocht ik gelukkig de verantwoordelijkheid voor de zakelijke leiding én de productieleiding én de publiciteit én de kostuums op me nemen. Tijdens het repetitieproces kreeg ik veel lof toegezwaaid voor mijn organisatietalent, maar toen de voorstelling eenmaal liep, zat mijn waardevolle taak er min of meer op.

De acteurs en muzikanten klitten aan mekaar als een tros druiven. De regisseur stond elke dag ongevraagd in het middelpunt van pers en publiek. Ik stond erbij en keek ernaar. De vrijwilligers hadden geen idee wie ik was en vroegen steeds om mijn kaartje. Beetje frustrerend soms en eenzaam. Maar mij hoor je niet klagen over de samenwerking. Die kan ik zeer geslaagd noemen. En uiteindelijk uitgeroepen worden tot publieksfavoriet overtreft onze stoutste verwachtingen. Daar wordt een mens, een idealist, een strijdend kunstenaar gelukkig van.

Een post Oerol depressie zal hier geenszins uit voortvloeien. Wat me wel spijt is dat de twee weken op Terschelling vliegensvlug voorbij gevlogen zijn. We zwierven over het eiland voor boodschappen bij Super de Boer, een koffie bij Heartbreakhotel, een duik in de zee, een blik op de weilanden of een bezoek aan een van de vele voorstellingen in een boerenschuur of aan het strand. Kortom, een leven temidden van de eilandbewoners of het nooit anders geweest was. Nu zit ik weer aan mijn bureautje mezelf een muisarm aan te smeren. Liever zat ik met mijn lief op de toppen van de duinen, haren in de wind, turend over de eeuwig schuimende zee, wachtend op nieuw leven.

Polly Maggoo moet dit geslaagde avontuur weer langzaam van zich af laten glijden en in de startblokken gaan staan voor een heel nieuw avontuur: de geboorte van een kind. De zomer wacht ons op met hopelijk zonnige zeeën van tijd en rust, zodat we tegen de herfst onze nieuwe muziektheaterplannen met veel verve uit de doeken kunnen doen.

Wees gegroet,
Polly Anna

Oerol Dagboek: Uitgerekend

Moose — Mon, 23 Jun 2003 20:16:08 +0000

Hier zit ik, op de boot terug naar Harlingen, met tegenover mij een opgebolde vriendin, die aanstaande woensdag officieel haar kind zou moeten krijgen. Ze is niet op het eiland bevallen, tot teleurstelling van Oerol en veel eilanders. “Het is iets bijzonders,” fluisterde boer Ane mij gisteren toe, “om een eilanderkindje te krijgen.” Maar helaas. Ons inmiddels aan alle kanten tegen de buik aanstompende kind wil er nog niet uit.
-door Mathijs Verboom

Gevolg is wel dat ik Anna inmiddels vooruit moet duwen. Was ik in Amsterdam nog bezig om haar tijdens het fietsen alle bruggen over de grachten over te helpen, hier op Terschelling duw ik haar met zuchten en steunen de duinen op als we weer eens naar het strand willen. De afgelopen dagen voelde ik mij bij tijd en wijle een moderne Sisyphus. De komende jaren zal ik blijven duwen, als het Anna niet is, dan wel ons kind, die zal de eerste jaren ook wel niet zelfstandig de bruggen en duinen opkomen.

Hier op de boot, met al die bijna verticale trappen die niet gemaakt zijn op zwangere vrouwen, is het ook duwen geblazen. Het beste uitzicht heb je toch op het bovenste terras, daar zie je Terschelling pas goed aan de horizon verdwijnen om plaats te maken voor de vaste wal. Daar zitten we dan eindelijk, tussen de dagjesmensen, eilanders, en medemakers. We hebben een korte twee uur om voor het eerst goed na te genieten van de reacties op onze voorstelling. Ook op de boot word ik nog aangesproken door mensen die ontroerd waren door het verhaal en beloofden ons volgend jaar weer te komen bezichtigen. Dat houdt wel in dat we volgend jaar weer op Oerol moeten staan, al willen we niets liever. Polly Maggoo voelt zich thuis op het eiland.

Bij een van de laatste voorstellingen, terwijl ik buiten zat te wachten tot ik als Geert vers uit de gevangenis het huis van mijn moeder zou gaan bezoeken, dook ineens de vader van Ane op, de oude boer die we al een tijd niet hadden gezien. Hij keek naar Anna, die naast mij zat om foto’s te maken, toen naar haar buik en wreef erover, voorzichtig, met zijn ruwe handen.

“Mooi hé?” zei hij vertederd tegen mij. “Da het je goe gedaan jonge!” Hij knipoogde als mannen onder elkaar. Hij zag er een stuk vriendelijker uit dan toen hij ons God’s toorn aankondigde vanwege de kruizen. “Daar moe je wel goe voor sorge,” zei hij vermanend. “Ik zal het proberen,” antwoordde ik. Hij boog zich naar mij over. “Trane in me oge, toen de mijne kwam, so mooi, da kleintje in je hande, das mooi hoor!” Ik knikte en keek hoe hij wegliep. Met stevige pas verdween hij om de hoek, even snel als dat hij was verschenen.

De boer heeft zijn zegen gegeven, wat betekent dat we nu met een gerust hart, na een enerverend festival, kunnen terugkeren naar de wal. Ik ben er klaar voor. Ons kind mag komen!

Oerol Dagboek: De Grië

Moose — Sat, 21 Jun 2003 12:04:23 +0000

Polly Maggoo speelt haar voorstelling in Oosterend, het uiterste dorp van Terschelling, voordat je bij het uitgestrekte gebied van de Boschplaat komt. Hoewel er in deze buurt drie voorstellingen spelen, naast de onze nog ‘Freebirds’ van Het Waterhuis en ‘Finster Stimmen’ van Kees Roorda, is het er aanzienlijk rustiger dan in het westen van het eiland, waar de mensen zich verdringen voor de concerten op het Groene Strand of de kaartverkoop op Westerkeyn.
-door Mathijs Verboom

Niets van dat alles in het Oosten, tot ons geluk. Met een zwangere vrouw in de gelederen is rust geboden. Alleen ‘s avonds laat rijden auto’s en fietsers af en aan om in de strandtent Heartbreak Hotel, berucht om zijn home made Burning Love burgers, op live Rock ‘n Roll muziek te dansen, met achter zich de al evenzeer dansende golven, die op de beste momenten belicht worden door het witte schijnsel van de maan.

In die strandtent heb ik de afgelopen weken gezeten om mij te goed te doen aan hamburgers en verse jus met citroen. Voor koffie moet je echter niet in Heartbreak Hotel zijn. Die komt uit een kantoorautomaat en is niet te drinken.

Geen probleem. Tien minuten fietsen en je komt midden in Oosterend uit bij de Grië, het befaamde restaurant met de Michelinster dat mede beheerd wordt door mijn oom, een parmantig grijze kerel met een eigenaardig gevoel voor humor. Wanneer ik hem vraag om koffie te zetten tikt hij mij op de vingers. “Ik zet geen koffie, ik maak koffie.” Mijn oom is een koffiefetisjist en daar vaart het hele eiland wel bij. Nergens kun je zulke lekkere koffie krijgen als in de Grië. Ook het eten is er bepaald niet slecht trouwens, maar nu, tijdens Oerol, is het moeilijk er een plaats te bemachtigen, al was het alleen al omdat Dayzers, een van de hoofdsponsoren van het festival, er permanent dertig plekken gereserveerd heeft.

Gelukkig is het er overdag een stuk rustiger, zodat wij gisteren kans zagen om er met de hele groep van Polly Maggoo te lunchen. Twee dagen eerder zorgde ik ervoor dat de kok van het restaurant, Ton, en zijn vrouw, Toos, samen met mijn oom en tante onze voorstelling zagen. Ze waren onder de indruk en boden ons spontaan de lunch aan.

Daar zaten we, met z’n dertienen in een sterrenrestaurant ons te goed te doen aan heerlijke pasta, zelfgemaakt ijs, kwaliteitswijnen en heerlijk brood. Na afloop liepen we de keuken binnen en zongen met zijn allen als dank een van de liederen uit onze voorstelling. Toen het lied ten einde was zei Ton: “Het is jullie eigen schuld dat het eten zo lekker is. Omdat de voorstelling zo mooi was heb ik mijn best gedaan.”

Nog nagenietend van het eten speelden we die middag een prima voorstelling. Met dank aan de Grië.

zie ook: website De Grië

Oerol Dagboek: Ontroering

Moose — Fri, 20 Jun 2003 14:27:22 +0000

Een ervaring die ik sinds de oprichting van onze groep nog niet heb meegemaakt is de ontroering van toeschouwers. Nu is dat ook niet zo vreemd. Polly Maggoo bestaat sinds 2000 en maakte in die hoedanigheid een serie van acht experimentele voorstellingen en een halfgeslaagde toneelwestern. Maar door de keuze van ‘Op Hoop van Zegen’ is er niet enkel sprake van emoties in het stuk, maar zeker ook bij de toeschouwers.

We hebben het stuk natuurlijk ook daarom gekozen: als het om kunst gaat is de herinnering immers aan emotie verbonden. De stukken, schilderijen, films en concerten die ik mij het best herinner zijn die waarin ik verdriet voelde, ontroering, woede of geschoktheid. Bij ‘Op Hoop van Zegen’ heb ik, elke keer als ik het stuk las, het diepe verdriet van Knier meegevoeld. Daarom is het ook een klassieker: omdat het stuk meer nog dan op het intellectuele niveau, een uitgekiend beroep doet op de emoties van de toeschouwer. Tegelijk zit daar ook het gevaar in. Immers, het is moeilijk om de ontroering bij de lezing van een stuk te behouden wanneer dat stuk ook gespeeld wordt.

Aan de reactie van de bezoekers te zien is dat ons gelukt. Velen komen met tranen in de ogen naar buiten. Vrouwen sniffen hun zakdoeken vol, mannen stoten elkaar aan en weten zich geen houding te geven, velen willen Knier omhelzen, haar troosten en beterschap wensen. Joke Tjalsma laat het allemaal over zich heen komen. Zij is voor veel mensen samengevallen met haar rol, en wordt meer als Knier dan als Joke aangesproken. Lard, die Barend speelt in het stuk, krijgt, nu de band van zijn fiets lek is, de ene lift na de andere. Op het terras van De Grie, het restaurant van mijn oom, horen we mensen “Daar was laatst een meisje loos” zingen, het lied waarmee we aan het begin van de voorstelling uit de duinen komen lopen, en opvallend veel mensen staren mij opeens vriendelijk glimlachend aan, iets dat me vóór deze voorstelling niet vaak overkwam.

‘Op Hoop van Zegen’ ontroert de mensen, en via die ontroering zullen ze de voorstelling onthouden. Ik word hierdoor bevestigd in wat ik na de eerste lezing van het stuk al wist. Heijermans heeft een klassiek drama geschreven, waarbij je als toeschouwer wordt meegesleurd in het verdriet van de achtergebleven vissersvrouwen. Een tijdloos stuk kortom, dat een eeuw nadat het geschreven is, nog steeds de harten van mensen beroert.

Zelf ben ik niet makkelijk te ontroeren, zeker niet bij toneel. Goed, mijn eigen voorstelling ontroert mij, wanneer ik de actrices, Joke Tjalsma, Anouk Beugels en Constance Kruis, zie spelen, of wanneer de mannen een afscheidslied zingen, maar meestal behaagt toneel me meer op een denkniveau dan op emotioneel vlak.

Toch kregen een stel mannen en een vrouw het gisteren voor elkaar om mij een brok in de keel te bezorgen. Ze heten De Kift en hebben furore gemaakt met Tom Waits achtige ketelmuziek en eigenzinnige cd-hoezen. Hier op Oerol spelen ze ‘Vier voor vier’ in de manege bij Hoorn voor zeshonderd mensen. Het is een voorstelling met een onbegrijpelijk verhaal, naar aanleiding van een stuk van Daniël Charms. Maar in tegenstelling tot onze voorstelling, waar de mensen ontroerd zijn door het verhaal en het spel, is het hier de muziek die voor kippevel zorgt. Vooral de blazers, die soms uit het niets opstijgen (de Kift is een familiebedrijf, zoon zingt en speelt gitaar, vader is de trompetist) en prachtige melodieën spelen, brachten mij gisteren de tranen in de ogen. En zo wordt Oerol dit jaar langzaam maar zeker het festival van de ontroering. En het zal me nog lang heugen.

Oerol Dagboek: De lijkweg

Moose — Fri, 20 Jun 2003 14:05:30 +0000

Het is opvallend hoe werkelijk iedereen de kans grijpt om naar het festival te komen. Hordes fotografen rennen rond op het eiland, soms om maar een enkele foto te nemen; Felix Meurders van de VARA presenteert roodverbrand OerolTV; tientallen recensenten, cameraploegen, radioverslaggevers en kunstenaars geven vooral het gevoel dat ze enkel op Oerol zijn omdat je hier kunt werken zonder het vakantiegevoel te verliezen.
-door Mathijs Verboom

Enige dagen na de aanvaring met de boer over onze kruizen spreken we met Joop Mulder, de oprichter van Oerol en artistiek leider van het festival. Het is zondagochtend en Anna, hoger en hoger zwanger, en ik zijn samen met Joke en Flip aanwezig bij een zogenaamd koffiegesprek op het Westerkeyn festivalterrein in Midsland, georganiseerd door NRC Handelsblad. Redacteuren Joyce Roodnat en Kester Freriks zijn op het eiland neergestreken voor een mengeling van werk en vakantie.

Ook Joyce en Kester voelen zich hier in hun element. Ze leiden het gesprek dat over het spelen van klassiekers op het eiland gaat. Aanwezig zijn, naast Polly Maggoo, ook Els Inc, die ‘Ora et Labora’ van Heijermans spelen, en Compagnie Dakar dat zich aan Ibsen’s ‘Vrouw van de Zee’ heeft gewaagd.

Waarom een klassieker spelen op het eiland Terschelling is de vraag. Het antwoord van alledrie de groepen is hetzelfde. De stukken passen op dit eiland omdat ze gaan over dan wel vissers, dan wel boeren, dan wel vrouwen die hevig naar zee verlangen.

Dit eiland is voor kunstenaars zo interessant omdat alles zich er versneld en versterkt afspeelt. Door de omringing van de zee is het weer hier onstuimiger en afwisselender dan op het vaste land. Wolken drijven hier sneller, stormen woeden intenser. Tegelijk is de dorpscultuur hier door de duidelijke afbakening van het eiland feller dan op het land. Voor kunst, waarbij meestal wordt uitgegaan van extremen, is Terschelling daarom een ideale voedingsbodem.

Nadat de vraag aldus beantwoord is wordt er dieper ingegaan op de afzonderlijke voorstellingen. Wanneer Flip over ‘Op Hoop van Zegen’ aan het woord komt vertelt hij over de boze boer en de godslasterlijke kruizen. Joop valt hem echter nuancerend in de rede. “Je moet niet vergeten dat achter jullie kruizen de lijkweg loopt, het pad waar vroeger de aangespoelde doden over werden vervoerd. Dat is voor veel Terschellingers een gevoelig punt.” Flip zwijgt. Voor ons stuk, waarin de twee laatste zonen van Knier op zee vergaan en aanspoelen, blijken we de juiste plek te hebben uitgekozen. Het maakt de reactie van de boer in ieder geval begrijpelijker.

Oerol Dagboek: Generaties

Moose — Mon, 16 Jun 2003 17:38:03 +0000

Zo aardig als Ane van Haije is, zo nors is zijn vader. Al vanaf de eerste dag dat wij zijn erf betraden, bekeek hij ons met argusogen.
-door Mathijs Verboom

De vader van Ane is boer, terwijl zijn zoon zich op de horeca en appartementenverhuur heeft gestort. Het is een van de thema’s die dit jaar Oerol beheersen: het verdwijnen van de boeren. Langzaamaan verandert Terschelling een een luxe bungalowpark. De nieuwe generatie Terschellingers ziet de toekomst niet meer in het ploegen en houden van beesten, maar in het commercieel uitventen van het eiland. Daarom heeft fotografe Linette Raven prachtige foto’s van de laatste boeren gemaakt die langs de kant van de weg bij Hoorn staan opgesteld. In het langsrijden naar het festivalterrein kijken deze verweerde koppen in zwart-wit je aan met de vraag waar het in hemelsnaam naartoe gaat met het eiland.

Die vraag zien wij ook elke dag in de ogen van Ane’s vader branden als hij ons voorbij rijdt op zijn trekker. Weinig woorden maakte hij aan ons vuil, maar als hij taal in zijn mond nam, spuugde hij de zinnen uit. “Daar zou ik niet gaan zitten,” had mijn oom, zelf eilandbewoner, ons gewaarschuwd toen we in januari op zoek gingen naar een schuur. “Met die boer valt niet te praten.”

Tot ons geluk lag de verantwoordelijkheid voor onze aanwezigheid bij Ane en niet bij zijn vader, wat de oude man niet lekker gezeten zal hebben. Al op de eerste dag dat wij zijn erf betraden vergaste hij ons op enkel achterdocht, en toen Erik Whien, de regisseur, en ik besloten de laag hooi, die op de grond van de schuur lag, te verwijderen waren de rapen gaar. “Wa doe ullie?” vroeg hij terwijl hij verbeten aan kwam benen. “Wij ruimen het hooi op,” zei Erik. “Nee,” snauwde Ane’s vader, “da willik nie hebbe.” “Maar we hebben het netjes gevraagd aan Ane,” probeerde ik nog. “Da sal best, maark ben der nie blij mee.” Waarna hij met woeste tred wegliep. Even vreesde wij dat er drie vreselijke weken zaten aan te komen, tot we begrepen dat niet de boer maar zijn zoon hier de beslissingen nam.

“Dat is het generatieverschil,” vertelde Ane later. “Mijn vader ziet niet in wat Oerol voor ons oplevert, hij kan er niet aan wennen.”

Hoe waar deze woorden waren bleek vorige week toen wij het heikele plan opvatten om boven op de duinen twee kruizen te plaatsen, zodat bezoekers van onze voorstelling bij het verlaten van de schuur de graven van Kniers zonen zouden zien. Echter, we hadden de kruizen nog niet geplaatst of de oude boer stormde op ons af. “Was da?” brulde hij Flip Filz, die de reder Bos speelt, in het oor. “Dat zijn kruizen, meneer,” antwoordde Flip vriendelijk. “Das Godslastering. Da sal de goeie God nie leuk vinde. Ask da had gewete, hak nooit toestemming gegeve, en mien vrouw, die vinnet nog veel erger as ik. De goeie God sal ullie straffe, so waar ask hier sta.” Flip was wit weggetrokken terwijl de boer met een priemende vinger naar de kruizen wees. “Weg die kruize.”

We deden wat hij zei, bang als we waren dat hij gelijk zou hebben en de God’s toorn over ons zou neerdalen. Later gaf Ane wel toestemming voor de kruizen, omdat hij ze bij de voorstelling vond passen.
Nu staan ze elke dag de bezoekers van ‘Op Hoop van Zegen’ op te wachten. De vader van Ane hebben we sindsdien niet meer gezien. Die wacht thuis tot de Godslasteraars zijn erf hebben verlaten.

Oerol Dagboek: Terschellingers

Moose — Sun, 15 Jun 2003 14:24:09 +0000

Ane van Haije heet de boer waar onze groep is ondergebracht. Voor het festival heeft hij een van onze schuren leeggemaakt aan de achterkant van zijn erf. We hebben er ons decor in gestouwd en spelen er nu iedere avond voor 45 man opeengepakt publiek.
-door Mathijs Verboom

Ook Ane zelf is met zijn vrouw komen kijken, wat ons in eerste instantie bevreesde. Beiden gaven al eerder aan weinig met toneel te hebben. “maar je bent gek als je niet meewerkt aan Oerol,” aldus Ane, “iedereen heb er iets aan op het eiland.”

Dat ‘iets’ is voor veel horeca- en pensionbezitters een jaaromzet in tien dagen. Het eiland vaart wel bij Oerol. “Over onze ruggen wordt hier een hoop geld verdiend. Wij werken ons de pleuris en zij profiteren ervan,” verzuchtte onze Kniertje Joke Tjalsma en ze heeft een punt. Deze voorstelling heeft het moeten doen zonder subsidie, op een klein bedrag van het VSBfonds na, waarvan Joke en Flip (Filz) betaald kunnen worden. “Dit stuk kan net zo goed over ons gaan,” zei Joke later. “Wij zijn arm, doen het voor niets of te weinig, terwijl de eilanders de winst opstrijken.” Daarmee is de titel van Op Hoop van Zegen profetisch geworden. Niet alleen de personages in het stuk dromen van een betere toekomst, ook onze groep hoopt erop. Wat zou het mooi zijn als Polly Maggoo via deze productie krediet wist op te bouwen bij subsidienten, publiek en recensenten. Op Hoop van Zegen dat deze voorstelling een succes wordt en deuren opent.

Hoe zouden Ane en zijn vrouw op ons stuk reageren. Ik was er niet gerust op. In mijn bewerking van het stuk zijn fragmenten opgenomen van interviews met Jan de Wit, visser van het eiland. In een van die fragmenten gaat hij ongenadig tekeer tegen de aard van de Terschellingers. “Achterbaks zijn ze. Als er ruzie is geef ik zo iemand een knal voor sijn harses, maar een Terschellinger zet het op een lopen.” Hoe zou dat bij onze gastheer aankomen?

Na afloop spreek ik ze. Ze blijken zeer tevreden met de voorstelling. Ik vraag voorzichtig naar het stuk over Terschellingers. Ze zijn het er volkomen mee eens. “Maar niet alle Terschellingers zijn zo,” waarschuwt Ane mij. Zijn vrouw duwt speels een vinger in zijn buik. “Nou, Ane, jij anders wel!” Ane lacht veelbetekenend. Met deze mensen is het goed praten.

Een dag later beledig ik twee andere eilanders met dezelfde passage zo zwaar dat ze met gebalde vuisten het erf van Ane verlaten. “Schandalig,” roept er een terwijl de ander heftig knikkend haar woede vrij baan laat. Niet alle Terschellingers willen horen hoe ze zijn. Dat belooft wat voor de komende dagen.

Oerol Dagboek: Chaos

Moose — Sat, 14 Jun 2003 20:17:39 +0000

Een van de belangrijkste kenmerken van Oerol is het rommelige karakter. Dat is zowel een kracht als een zwakte.
-door Mathijs Verboom

De kracht betuigt zich via het enthousiasme dat duizenden artiesten, vrijwilligers en bezoekers tonen in het opzetten en beleven van het festival. De zwakte laat zich onder andere in de kaartverkoop zien. Voor onze groep was dat de afgelopen dagen een ondoordringbaar woud van optimistische kaartverkopers, die geen van allen antwoord hadden op de simpele vraag: “Hoe krijgen wij onze eigen familie binnen bij onze voorstelling???”
Niemand kent de regels, iedereen heeft eigen regels en voor velen is het een sport om ons zo verbijsterd en verbaasd mogelijk aan te kijken. “Dan moet ik u doorverwijzen, dan moet u niet bij mij zijn” is een mantra geworden dat ook nu nog in mijn kop doorzeurt.

Vanmorgen is het dan eindelijk gelukt om kaarten voor onze eigen voorstelling te bemachtigen. Nadat een dag eerder, tijdens de opening van het festival, onze hoofdrolspeelster van ‘Op Hoop’, Joke Tjalsma, de tent al bij elkaar had geschreeuwd. Zij speelt Knier in onze voorstelling en heeft er in die hoedanigheid een handje van gekregen links en rechts tikken uit te delen. Gisteren kregen de kaartverkopers het te verduren. Na een tierende monoloog van Knier konden ze niet veel meer doen dan ja en amen zeggen. Tegen Knier is niemand opgewassen. ‘In Op Hoop van Zegen’ schreeuwt ze haar zonen de zee op, bij de kaartverkoop jaagt ze vrijwilligers op de kast, overigens met het gewenste resultaat.

De opening van het festival zelf, waar het bovengenoemde zich afspeelde, was al even rommelig. Op Westerkeyn, het festivalterrein van Oerol, had zich een menigte verzameld die gezamenlijk in de stress schoot. Iedereen moest eten, kaarten kopen, drinken, de opening zien; sponsors wilden verwend worden, de familie’s van het eiland al evenzeer. Artiesten renden af en aan omdat zij binnen luttele secondes op een catwalk acte de presence moesten geven. “Dit is een ramp”, fluisterde ik Martin toe, onze drummer, “hier kan ik niet tegen. Al die mensen.”
Martin glimlachte. “Zie je iedereen, kijk maar goed, al deze mensen schieten in de stress, enkel omdat er zoveel mensen zijn. Iedereen steekt elkaar aan.”

Wat een geluk dat ik later op een verlaten strand bij Hoorn een stille voorstelling van Lotte van den Berg mocht bewonderen, met naast mij aan de ene kant de ondergaande zon en aan de andere kant de opkomende maan. De komende dagen laat ik het festivalterrein voor wat het is. Ik verkies de rust.

Pré Oerol Impressie

Moose — Fri, 13 Jun 2003 09:46:39 +0000

Mathijs Verboom speelt met zijn groep Polly Maggoo op Oerol de voorstelling ‘Op hoop van zegen’. Voor Moose houdt hij vanaf vandaag een festivaldagboek bij. Vandaag de voorbeschouwing, over lege duinen opkomende storm.

Ik heb zicht op de duinen, terwijl ik voor de schuur zit waarin vanaf morgen in het kader van Oerol vijftien keer ‘Op Hoop van Zegen’ gespeeld zal worden. Het is een wonderlijk gezicht hoe de schaduw van de wolken over de duinen glijden.

Twee weken zit Polly Maggoo nu hier en wat het meeste bij blijft is de overweldigende natuur. Enkele dagen geleden, het was een avond, liepen we met een groepje de duinen in. Op een top bleven we staan en staarden naar beneden. Voor ons, over de duinkammen, lag een laaghangende mist die in de verte overging in de zee. “Zoiets verwacht je toch niet in Holland”, fluisterde ik. “Net Scandinavië”, antwoordde iemand. We zwegen en genoten van het uitzicht. Het is de voornaamste conclusie na een week.

Hoe zwaar deze productie tot nu toe ook is met de bekende opsomming van gebrek aan geld, moeizame repetities, sluimerende conflicten, gebrekkige technische middelen, alles is vergeten en vergeven nu we eenmaal op het eiland zitten. Het simpele gegeven dat hier mogelijk is om tot in de verte de lucht te kunnen zien, zonder dat er een gebouw in de weg staat, relativeert ieder ongemak. Een deel van de groep doet deze voorstelling voor weinig of niets, een subsidie van het Fonds voor Amateurkunst en Podiumkunsten werd immers afgewezen wegens “te grote ambities”, maar de plek vergoedt alles. Iedereen geniet en komt tot rust. De natuur kalmeert. Het is de reden, en het Fonds weet dat heel goed, dat Oerol tot aan de dag van vandaag overleeft… of ze nu meer krijgen dan het schamele bedrag waarmee ze ternauwernood hun organisatie draaiende kunnen houden, of niet. Kunstenaars willen op dit eiland bezig zijn of ze er nu geld voor krijgen of niet.

Op de vrije zondag besloten we op het wad te gaan lopen. Bij de wierschuur in Oosterend, het laatste dorp van Terschelling waar ‘Op Hoop van Zegen’ gespeeld wordt, liepen we blootvoets het wad op. Het was een uur of twaalf ‘s middags. Een halfuur later SMSte Riet van Oerol dat er storm op komst was. Niet veel later begon het te regenen en zagen we in de verte een grote witte golf op ons afstormen, van regenwolken. We snelden naar onze fietsen en raceten naar huis, terwijl plotseling opgestoken winden ons om de oren sloegen. Net op tijd kwamen we bij het logeeradres aan, terwijl de lucht boven ons donderde. Een dergelijke ervaring is exemplarisch voor deze productie en mijn gemoedstoestand in het bijzonder.
Ook in ‘Op Hoop’ woedt er een storm, vormgegeven door drie muzikanten, terwijl de vrouwen angstvallig wachten op hun mannen en zonen die op zee zijn.

Ikzelf zit in een stilte voor de storm, omdat er een dubbele geboorte zit aan te komen. De voorstelling zal in première gaan, maar tevens zal er iets ander het licht zien: mijn kind. Sinds gisteren is mijn vriendin Anna op het eiland om waggelend haar bevalling af te wachten. Zal het de eerste Oerolbaby worden? Of is het kind zo netjes om te wachten tot de uitgerekende datum, 25 juni, zodat ik alle voorstellingen kan spelen? Het woedt op het eiland, in mijn leven, in de voorstelling. Komt dat lezen!

Vogels veilig voor Oerol

Moose — Tue, 06 May 2003 10:03:55 +0000

Op zo’n eiland komen eens per jaar een heleboel festivalgangers, maar ook een hoop vogels. Die moeten niet te veel last van elkaar hebben.