Eigenlijk doe ik het nooit.. me mijn verbeeldingskracht laten afnemen door, voorafgaand aan het lezen van een boek, de film of toneelvoorstelling gebaseerd erop te zien. Voor In Ongenade maak ik een uitzondering, omdat ik het gevoel heb dat ik deze voorstelling, met in mijn ogen één van Nederlands beste acteurs (Gijs Scholten van Aschat), moet(!) zien. En dus zit ik op Valentijnsdag in de schouwburg, niet met mijn geliefde, maar met een goede vriend en hoop ik heel erg dat ik een prachtige voorstelling ga zien.

Het toneelbeeld bij binnenkomst verrast me, want is niet zo typisch Toneelgroep-Amsterdams en interessant genoeg om me de eerste paar minuten mee te vermaken. De ‘kopfkino’ waar Luc Perceval over spreekt treedt direct in werking. Dit blijkt gedurende het gehele stuk. Van Aschat draagt het stuk met verve als de van ontucht beschuldigde docent David Lurie. De veelheid aan tekst die hij op een verhalende manier voordraagt, zonder veel emoties te tonen, brengt bij mij hetzelfde teweeg als wanneer ik een boek lees. Er wordt niet té veel ingevuld door middel van emotioneel spel, een groots decor of geforceerde spanning. Ik ga mee in het prachtige verhaal dat wordt verteld, maar kan mijn fantasie de vrije loop laten en wordt hierbij niet gestoord door snelle schakelingen tussen scénes, changementen of roekeloze personages. Ik luister daadwerkelijk geboeid en ben benieuwd naar elke volgende stap die gezet gaat worden. De speelstijl van Janni Goslinga als dochter Lucy Lurie krijgt niet direct mijn waardering. Ik heb het gevoel dat ze zichzelf, zelfs wanneer ze spreekt, ‘overschreeuwt’ en proef een niet te plaatsen frustratie in haar stem. Dit is echter een kwestie van tijd, want het went… Chris Nietvelt, die ik wel eens de sterren van de hemel heb zien spelen, heeft een wel zeer bescheiden, maar aandoenlijke rol en blaast af en toe wat lucht door de toch wel zware materie. De morele vraagstukken die aan de orde komen zijn interessant, misschien wat gedateerd, maar zetten me tot denken aan, wat nooit slecht kan zijn, en ik krijg daar ook ten tijde van de voorstelling gelegenheid voor. De overval scène is indrukwekkend, de spanning is prachtig opgebouwd en komt tot stand met wederom heel weinig middelen. Ook in deze scène laat Van Aschat, zonder te overheersen, met de tot wanhoop gedreven David Lurie zien wat een veelheid aan nuances qua spel hij in huis heeft.

Ik ben onder de indruk en zelfs een beetje ontroerd, maar weet niet zo goed wat ik met de boodschap en deze behandeling van de kwestie ‘wat is moraal’ moet. Ik merk tot mijn spijt ook dat mijn medebezoeker, die wel bekend is met het werk van Coetzee, minder enthousiast is. Als je het verhaal al kent en je verwachtingen reeds ingekleurd zijn, blijft er misschien te weinig (voor de verbeelding) over… Dan is het verhalend vertellen van een mooi verhaal niet genoeg en valt TA toch in ongenade… Maar ik denk dat ik het boek nog maar eens ga lezen….