Een poging tot een internationale vlucht, maar Portugezen ontvluchten voor de landing

Bij een bezoek aan Lissabon leek het me leuk om te zien hoe mensen uit een ander land reageren op Nederlands theater. De voorstelling ‘Husbands’ van Toneelgroep Amsterdam, gebaseerd op een film van John Cassavetes, is tijdens mijn bezoek te zien in het Centro Cultural de Belém (CCB), zes minuten met de trein vanaf het centrum van Lissabon. Zo is de keuze om deze voorstelling in Lissabon te bezoeken, en om te onderzoeken hoe Portugezen het Nederlandse theater zullen ervaren, geboren.

Het CCB is een enorm complex waarin naast theater ook concerten en congressen te bezoeken zijn en ook is er een museum te vinden. Bij aankomst valt vooral op dat de gemiddelde leeftijd bij deze voorstelling hier erg laag is. Hoe ik in Nederland het gemiddelde omlaag haal, passen mijn metgezellen en ik hier precies in het gemêleerde gezelschap.

Aan het begin van de voorstelling is op het achterdoek een projectie te zien waarin de acteurs Barry Atsma, Roeland Fernhout en Hans Kesting op ons af komen lopen. Deze acteurs blijken later de drie hoofdpersonages Gus, Harry en Archie te zijn, drie vrienden die elkaar ontmoeten op de begrafenis van een jeugdvriend. De mannen stoeien al brallend om wie de dominantste is, zoals we dit al menigmaal gezien hebben van Ivo van Hove, en besluiten uiteindelijk naar Londen te vliegen om zo een aantal dagen te breken met hun alledaagse bestaan. Dat was ongeveer het verhaal wel. Ze krijgen allemaal nog een affaire wat wel aantal interessante scènes oplevert, maar niets blijvends.

De voorstelling wordt gedomineerd door kunstjes om internationaal te zijn. In verhouding tot eerdere voorstellingen die ik van Van Hove zag maakt de artistiek leider van Toneelgroep Amsterdam hier opvallend veel gebruik van beeldende bewegingsscènes en muziek. Hoewel dit misschien vernieuwend en fris zou kunnen zijn, komen de ‘internationaal’ begrijpelijke scènes voornamelijk over als trucjes om de aandacht van het publiek vast te houden. Van Hove is een kunstenaar in het regisseren van de samenkomst tussen acteurs en tekst, maar dit is niet zijn forte. Blijkbaar ben ik niet de enige in mijn opvatting want hoewel Nederlanders keurig blijven zitten tot het einde, ook als de voorstelling misschien niet geapprecieerd wordt (dit komt niet vaak voor want de meeste mensen vinden alles mooi en verwijderen zich nauwelijks van hun rol als klapvee), Portugezen gaan hier anders mee om. Vanaf halverwege de voorstelling druipen toeschowuers in steeds groter wordende getalen af richting de uitgang. Hoewel ik in Essen bij ‘Ubu’ nog met grote ogen de weglopende massa nakeek, begreep ik het afdruipende ‘Husbands’-publiek maar al te goed. De beelden waren een beetje afgezaagd, het verhaal maar dun en het spel, moet ik met spijt zeggen, niet heel bijzonder.

Het enige moment waarop ik, samen met alle Portugese vrienden, met bewondering keek was toen Barry Atsma zijn talent om Portugees te praten uiteen zette. De rest van de tijd heb ik me vermaakt met het leren van nieuwe Portugese woorden door middel van de boventitels, dus obrigado daarvoor!