Moose - de Warme Winkel

Jandergrouwnd, de Warme Winkel (02/11/2012)

RiRo — Mon, 05 Nov 2012 19:13:27 +0000

Dat affiche met die zwart-wit foto. Van die man met die lange grijze baard. Met zijn ogen dicht. Een verbannen Russische schrijver uit de jaren zeventig? Dat zou wel eens een heel sombere voorstelling kunnen worden. En ja hoor. In de enorme kringloopwinkel noteert de ene na de andere Russische schrijver uit de tijd van Breznjev even vlug een paar regels van zijn roman of van zijn gedicht. En doet gauw zijn leeslampje weer uit. En we zitten weer in het donker.

Maar die donkere beginscène blijkt de opmaat voor een lichte en ook luchtige theatrale voorstelling. Als Rietveld heeft uitgelegd waar het over zal gaan: ‘Alles was, alles, alles was, alles was verboden in die tijd’, interpreteren de zeven acteurs niet lang daarna het gedicht Vlinder. Dat ze eerst voor alle zekerheid verbranden. En dat begint met de woorden: ‘Te kort op aarde om angst te voelen of te kennen (…)’. ‘Underground’, roept De Man dan al meteen met stelligheid. ‘Duidelijk underground’, vindt ook Wilms. Maar menen ze dat? Of vinden ze van niet, en vinden ze die Russische undergroundschrijvers eigenlijk gewoon ‘een clubje zelfbenoemde losers’?

Rietveld stelt de vraag hoe zij zelf, als theatermakers en als acteurs, underground zouden kunnen zijn, nu. ‘Je moet dan esthetisch ongelooflijk níet behagen’, oppert Whien. Die stellingname lokt een heftige discussie uit waarin de ene ad remme opmerking over de andere buitelt. En zo gaat het door. Met dan weer scènes over de kunst in het Rusland van toen, dan weer scènes met de acteurs als zichzelf in het Nederland van nu.

Jeroen de Man, Vincent Rietveld en Ward Weemhoff en de gastacteurs Guido Pollemans, Jessie Wilms, Erik Whien en Aurelie di Marino (in een eindregie van Gerardjan Rijnders) gaan in hoog tempo door de geschiedenis van de undergroundkunst van de jaren zeventig in Rusland. Met snedige discussies leggen ze de link met het nu. Met hilarische en ter plekke vervaardigde historische filmbeelden leiden ze ons door de jaren van toen. Maar er is, ondanks die luchtige vorm, genoeg stof tot nadenken. Kortom, Jandergrouwnd is weer zo’n onvervalste voor de liefhebber niet te missen Warme Winkel voorstelling.

San Francisco, de Warme Winkel (19/04/2012)

Melpomene — Sat, 21 Apr 2012 17:44:04 +0000

De Man en de Loden Bal

Soms is het bijna saai om iets te schrijven over voorstellingen van gezelschappen waar je stiekem, of heel openlijk, een beetje fan van bent.

‘San Francisco’, de nieuwe voorstelling van theatergroep De Warme Winkel, is wéér een goede voorstelling. Een hol kijkende Vincent Rietveld en Mara van Vlijmen melden ons, net zittend op de nog koude stoelen, dat er geen voorstelling is. Hoewel het idee was om een voorstelling te maken over de economische crisis, hadden de makers te kampen met persoonlijke crises, waardoor de makers al blij waren als ze de repetitieruimte eens bereikten. Daarnaast bleek er niet genoeg financiële kracht om een voorstelling te maken omdat De Warme Winkel zichzelf economische vergaloppeerd had in tijden van het succes van ‘De Weense Herfst’.

Ik geloof ze, heb medelijden met ze want ze werken altijd zo hard en heb dan ook pas op een later moment door dat deze ‘niet-voorstelling’ al een behoorlijk lange tijd aan de gang is voor iets dat er niet zou zijn. In het kader van “dit soort scènes zouden in een voorstelling over de crisis kunnen zitten” toont dit intelligente gezelschap met een ongelimiteerde verbeeldingskracht ons tal van verschillende mogelijke voorstellingen. In een kraakpand met nauwelijks middelen slepen de makers ons aan onze verbeelding in steeds wisselende verhalen en werelden. Zoveel interessante scènes zijn het resultaat. Een scène waarin een gestileerd mannetje op een Robert Wilson-achtige manier achterna gezeten wordt door de economische crisis als een grote loden bal, eentje waarin vijfentwintig zzp-ers en bekende Nederlanders de hoofdrol spelen in een tv-programma en de meest beeldende in mijn perspectief: een man die een groot touw over een weide van appelkruimeltaart draagt en hiermee vervolgens een conjunctuur slaat waardoor appelkruimel plaatsmaakt voor het onderliggende vlees en bloed. En dit is enkel nog een kleine greep uit het geheel.

Naast deze prachtige beelden zonder ze daadwerkelijk uit te spelen is zwaarte en lichtheid weer geweldig in balans. Van insiders grappen tot humor waar iedereen om moet grinniken wanneer Mara en Vincent elkaars schuld vergeven om op nieuw te kunnen beginnen. Zoveel spelplezier dat ik mezelf wederom op wil geven als vriend van deze integere makers.

San Francisco, de Warme Winkel (30/03/2012)

RiRo — Sat, 31 Mar 2012 16:28:13 +0000

Ze zien er slecht uit Mara van Vlijmen en Vincent Rietveld. Witte gezichten. Vochtige ogen. Crisis zo te zien. Het huilen staat ze nader het lachen. Ze vertellen dat het niet is gelukt. Dat ze geen voorstelling hebben. Geen geld vooral. En geen tijd. Ook door problemen op het persoonlijk vlak. Dat Mara twintig keer per nacht wakker werd omdat haar baby huilde. Het zou me niet verbazen hij haar echt twintig keer per nacht van haar slaap beroofde. Maar we lachen. We denken dat ze straks toch nog gaan beginnen. Dat het niet echt is. Want het is theater.

Wat ze zouden doen als het wel gelukt was om een voorstelling te maken? Ons de schoonheid van ellende laten zien. De relatie crisis-schuld-schuldig uitleggen. Ons de sensatie van de smaak van tulpenbollen laten voelen. Astrid Joosten bellen. Grappen maken over Rijkman Groenink. Vijfentwintig zzp’ers op laten draven, want de crisis is een kans voor zzp’ers. In geuren en kleuren de jaarlijkse schuldvereffening in een middeleeuws dorp uit de doeken doen, grappen maken over Stefan de Walle, de vraag stellen of er minder hebzucht was in 1430, het geluk laten zien van een man die wel zijn schuld heeft afbetaald, in een maillot rondlopen.

Zo’n twee uur zou de voorstelling duren. Er zou heel vaak gelachen worden in de zaal. Want de ene scène zou nog hilarischer zijn de andere. Ondanks dat het steeds over de crisis gaat. En over schuld. Tegen het eind als Rietveld in een maillot, of in een negligé, een dansje maakt, want dat doet hij nou eenmaal graag, zou een deel van het publiek vinden dat die scène een beetje te lang duurt. Toch zou iedereen tevreden naar huis gaan. En iedereen zou vrienden aanraden om er ook naar toe te gaan.

Alma, de Warme Winkel (29/11/2011)

alper — Thu, 15 Dec 2011 00:01:34 +0000

Ik ben mijn aantekeningen ergens in de cloud kwijt geraakt, maar hier kort:

Vet dat er nog toneelmakers in Nederland zijn die iets nieuws en fris neerzetten zonder dat het triviaal wordt. Wat mij betreft is dat alleen al een ontdekking.
Het verhaal over Alma is boeiend maar biedt blijkbaar toch niet genoeg facetten om een stuk van deze lengte op te baseren. Op een gegeven moment is de inhoud op maar gaat het stuk nog door. Geen goed idee.
Ik heb niet vaak zo’n smerige bakspartij op het podium gezien.

Alma, de Warme Winkel (22/11/2011)

Melpomene — Thu, 24 Nov 2011 15:20:12 +0000

Alma de Muze

Naar de laatste Weense Herfst voorstelling ‘Alma’ die De Warme Winkel in Groningen speelt ga ik met licht geknepen billen. Ik was zo vreselijk woest over ‘Kokoschka Live!’ en merk zelfs in deze voorstelling dat mijn bloed zacht begint te borrelen, de paar keer dat zijn naam genoemd wordt. Gelukkig stelt dit gezelschap me dit keer niet teleur en al bij de eerste scène blaas ik langzaam mijn adem uit en zak in mijn stoel.

‘Alma’ is een voorstelling over de vrouw van Gustav Mahler, Alma Mahler, die door een groot aantal kunstenaars als muze beschouwd werd. In een prachtig decor waarin honderden meters stof verwerkt zijn, worden alle zijdes van deze fascinerende vrouw belicht.

Het spelplezier is weer volop terug bij deze acteurs die zoveel warmte uitstralen dat ik bevriend met ze zou willen worden. Een gevoel van humor is, zoals ik vaker beschreven heb, niet vaak aan mij besteed en toch weet dit gezelschap mij door middel van ‘Alma’ weer te laten schudden van het lachen. De tranen van plezier rollen over mijn wangen en veel andere toeschouwers huilen met mij. Mara van Vlijmen krijgt vooral credit voor haar komische talent want haar hoofd zet mij bij elke opkomst spontaan in een lachstuipen.

De scènes die me het meest ontroeren zijn de twee scènes waarin Maria Kraakman als de muze Alma het podium betreed. De combinatie van muziek en beweging is een perfecte verbeelding van een muze. Het betovert me en laat me op dat moment voor helemaal begrijpen dat mensen door haar geïnspireerd werden.

Ik ben positief over deze voorstelling, maar in vergelijking tot de andere voorstelling (behalve Kokoschka) mist deze voorstelling wat subtiliteit en schieten de makers in sommige stukken wat te ver door. De maker hadden meer kunnen doseren want hoewel sarcasme een prachtig middel is, en De Warme Winkel hierin het merendeel van de tijd de perfecte balans wet te vinden, zijn sommige stukken niet sarcastisch genoeg waardoor de suggestie gewekt wordt dat ze ,tegen hun wil, moralistisch zijn. Op andere momenten voeren ze het sarcasme zover door dat het vervelend wordt. Over het algemeen balanceren ze dit echter heel goed uit, maar in de vorige voorstellingen beurde dit naar mijn mening beter.

Tot slot prijs ik de overgangen die gemaakt worden. Hoe van de enorm hilarisch vlaggen-scène over gegaan wordt naar de grauwe-scène, waarin obscure seksuele handelingen centraal staan, is zo wonderbaarlijk vloeiend en maakt de toeschouwer bewust van zijn eigen lach door te dwingen dat deze zichzelf telkens weer afvraagt of nog gelachen kan en mag worden.

Beeldend prachtig, fysiek mooi, over het algemeen grappig, taalkundig uitdagend en heel hartelijk. ‘Alma’ kent af en toe een uitschieter, maar ach ze hebben het voor elkaar: ik ben fan.

Totaal Thomas (de Warme Winkel), de Warme Winkel (12/11/2011)

Melpomene — Thu, 17 Nov 2011 14:01:05 +0000

Relativering van Theater

Gebaseerd op Thomas Bernhard, de vlijmscherpe analist en pessimist die ondanks dat hij kunst haatte en constant de zin ervan in twijfel trok, toch verwoed kunst bleef produceren, is ‘Totaal Thomas’ de tweede voorstelling die ik zie in het kader van De Warme Winkel’s Weense Herft.

De Warme Winkel relativeert het theater op een intelligente manier in ‘Totaal Thomas’; zo knik ik van binnen wild tijdens het kritische relaas tegen het hedendaagse theaterpubliek dat te allen tijden de makers overstelpt met een staande ovatie, zelf wanneer niets begrepen is van wat er is getoond.

Ik voel dat ik meer moet met deze voorstelling en heb het idee dat ik de komende dagen nog eens terug zal denken aan verschillende aspecten van de voorstelling, maar tegelijkertijd vraag ik me af of er wel meer is of dat ik enkel meer wil halen uit iets waar niets meer uit te halen is. Misschien moet ik tevreden zijn met enkel deze relativering van het theater, maar de voorstelling geeft me een licht onbestemd gevoel.

Hoewel theater volgens De Warme Winkel onwaarachtig is, prijs ik dit kleine gezelschap om haar inventiviteit, iets waar een aantal grotere gezelschappen nog veel van zou kunnen leren. Hoewel De Warme Winkel een signatuur heeft, toont zij bij elke voorstelling die ik tot nu toe heb gezien tijdens de Weense Herfst een andere zijde, zo was Rainer Maria een ‘Grimmig Sprookje’, ‘Villa Europa’ was intelligent humoristisch en ‘Totaal Thomas’ is vooral onbeduidend donker.

En ik ben het totaal eens met Maria Kraakmans woorden: “Waarom zouden er te midden louter zinloosheid niet ook toneel(schrijvers) zijn.” En ik ben blij dat De Warme Winkel eens in het Noorden is, je kunt niet op deze makers heen.

Villa Europa (de Warme Winkel, De Utrechtse Spelen), de Warme Winkel (10/11/2011)

Melpomene — Thu, 17 Nov 2011 13:58:34 +0000

Integer, maar te lang

Op 22 februari 1942 pleegde Stefan Zweig samen met zijn vrouw zelfmoord in Brazilië. De meest gelezen, meest vertaalde, meest verbrande en één van de meest productieve schrijvers van zijn tijd heeft kort voor zijn dood zijn herinneringen aan een wereld die op het punt stond te verdwijnen opgetekend. Het boek ‘De wereld van gisteren – herinneringen van een Europeaan’ is het uitgangspunt voor de voorstelling ‘Villa Europa’ van De Warme Winkel.

In een regie van Jos Thie zetten Mara van Vlijmen en Vincent Rietveld een enorm grappige voorstelling neer. Aan het begin van de voorstelling lijkt het nog een weerzinwekkend overdreven avond te worden, maar deze intelligente makers weten een manier te vinden om oprechtheid en het exorbitante in een balans aan te bieden waardoor het groteske me niet allergisch maakt, maar mij als zuurpruim laat lachen.

Net als bij ‘Rainer Maria’ getuigt deze voorstelling van zoveel spelplezier en een gevoel voor genuanceerde lichamelijkheid die ik maar weinig zie. De afwisseling tussen een soort hysterisch twee voor twaalf theater spel over het leven van Stefan Zweig wordt op een goed gedoseerde manier afgewisseld met een nobel tonen van deze man.

Als Mara van Vlijmen aangeeft dat enkel de zelfmoord nog verbeeld zal worden, roept dit het gevoel op dat het eind nadert en dat ook de lengte van de voorstelling goed is, niet te lang en niet te kort. De zelfmoord wordt echter op zo’n trage spanningsloze manier gerepresenteerd dat ik afhaak. Het duurt te lang en laat me na een leuke voorstelling toch met enige twijfel terug kijken. Zonde.

Kokoschka Live!, de Warme Winkel (16/11/2011)

Nike — Wed, 16 Nov 2011 22:10:48 +0000

Toen ik een plastic vis tegen mijn schouder gegooid kreeg, had ik misschien tomaten terug moeten gooien… Niet vergezeld door een schreeuw om vernieuwing, maar om een halt toe te roepen. Niet alles is onder de noemer ´vernieuwend theater´ te verantwoorden en als zelfs de zogenaamde ´culturele elite´ met de handen in het haar zit, vrees ik ineens de schifting van de overheid te kunnen begrijpen. Vermorsing van talent! Jeroen de Man, die ooit ontroerde als de held Ajax, zien we letterlijk lamgeslagen worden door een wild geschminkte medespeler die hem met een, met rode verf besmeerde, vis op zijn meermaals onnodig getoonde naakte billen slaat. Maria Kraakman, die voor haar rol in Orlando dé Theo d’Or in ontvangst mocht nemen, krijgt één enkele keer de kans te schitteren en haar talent(!) met ons te delen, als ze met haar monoloog gericht aan mevrouw M. letterlijk en figuurlijk even heel dicht bij het publiek komt. Maar de toren van verwachtingen die ze schept, wordt onnodig hard omver getrapt in deze ongestructureerde kinderspeeltuin. Vincent Rietveld krijgt de gelegenheid tot korte interactie met het publiek. Hij vertelt integer hoe hij zich de voorstelling vooraf voorgesteld had, ik vraag me af of hij zijn ‘dromen’ uit heeft zien komen. “Als liefde de motor van mijn bestaan is, is kunst de contactsleutel…” en dan is mijn hart vandaag gebroken.

Villa Europa, de Warme Winkel (10/11/2011)

Nike — Fri, 11 Nov 2011 17:39:43 +0000

Een leuke voorstelling Villa Europa, gebaseerd op het boek ´De wereld van gisteren – herinneringen van een Europeaan´ geschreven door Stefan Zweig, die vervolgens samen met zijn vrouw zelfmoord pleegt in Brazilië. “Dat is misschien wel leuk om te vertellen.” Het concept van de voorstelling spreekt me aan, want nadat de beginscène mij een hele lange avond doet vermoeden, breken de twee acteurs door de vierde wand en vertellen ze ons wat ze ons echt willen vertellen deze avond. De ontzettend energieke Vincent Rietveld en Mara van Vlijmen schakelen gemakkelijk van hun rol als respectievelijk Stefan Zweig en zijn tweede vrouw Lotte Altmann terug naar zichzelf en bieden ons als publiek een prettige variatie in spel met een dosis humor. “Dat kunnen wij ons nauwelijks voorstellen.” Wanneer Mara aankondigt: “Nu alleen de zelfmoordscène nog.”, haal ik even rustig adem en wacht af.. wetend dat het slot nabij is. Ik ben daarnaast benieuwd hoe ze dit gaan verbeelden. Helaas duurt deze slotscène veel te lang, verlies ik mijn concentratie en verlang ik weer naar de vluchtigheid die de voorstelling eerder kenmerkte. “Waarom? Dat weten we niet.” Wilde Jos Thie toch nog de diepte in gaan en de acteurs een integere emotie neer te laten zetten? Dat denk ik niet…daar was in deze voorstelling geen ruimte voor, maar dat hoefde ook niet, want de luchtigheid en de variatie krijgen mijn meeste waardering.

Rainer Maria, de Warme Winkel (06/11/2011)

Melpomene — Tue, 08 Nov 2011 16:06:07 +0000

Oerol knusheid net boven Groningen

Hoe verder ik van Groningen verwijder raak, hoe dichter ik bij de boerderij kom waar De Warme Winkel deze zondagmiddag een voorstelling zal spelen en des te zenuwachtiger ik word. De locatie is niet voor een ieder even goed te bereiken en als autoloze student heb ik een autorijke vriend zover weten te krijgen om samen een theatraal avontuur aan te gaan, maar er lijken in eerste instantie weinig avonturiers met ons. Uiteindelijk valt het mee en wanneer de juiste schuur gevonden is en dekentjes op Oerol-wijze over de knieën liggen, kan ‘Rainer Maria’ beginnen.

De kalfjes liggen links, recht van ons staan de koeien en terwijl deze samen met de katten, die onverwachts door het spel van de acteur trippelen, een niet te regisseren natuurlijke laag aan de voorstelling geven, bieden de acteurs een fenomenale theater ervaring. De gedichten van de Oostenrijkse schrijver Rainer Maria Rilke bieden de basis en in combinatie met het spelplezier en de goed gedoseerde en afwisselende manier van spelen laat de Warme Winkel zien hoe leuk kunst is, de poëzie (van Rilke) in het bijzonder. Poëzie maken lijkt als kantklossen, zorgvuldig, precies en het resultaat is prachtig.

Dit kant komt terug in de kleding en het decor wat een sprookjesachtige sfeer oproept. ‘Rainer Maria’ biedt hiernaast nog een paar prachtige beelden zoals de lachende, vrolijke personages die overgaan in een beestelijk krijsen en me hiermee bang maken. Het hoogtepunt qua beeld ontstaat wanneer de schuurduren opengaan. De mistige schemer is te zien, een kat loopt plotseling in de deuropening en lijkt een moment hemels wanneer deze goud oplicht door een lamp. Wanneer de acteurs elkaar, na een vreselijk pijnlijke chaos, warm omhelzen en de mysterieuze schemer inlopen biedt De Warme Winkel een plaatje van een einde.

Alles doet denken aan een grimmig sprookje waarin pijn, vriendschap en plezier heel dicht naast elkaar staan. Gelukkig zijn er de aankomende twee weken nog vier voorstellingen van dit gezelschap te zien in de stad Groningen want ik heb er nog geen genoeg van.