Moose - Het Toneelhuis

De man zonder eigenschappen, Deel 3, De Misdaad, Het Toneelhuis (22/06/2012)

RiRo — Mon, 25 Jun 2012 09:33:30 +0000

Het eerste deel gaat het over politieke machinaties, er zijn parallellen met de huidige maatschappelijke situatie, vooral met het tegenwoordige populisme. Het tweede deel is intiemer, nu staat de relatie tussen Ulrich, de man zonder eigenschappen, en zijn zus Agathe centraal. Ook dat vond ik een heel sterke voorstelling. In die twee eerste delen wordt regelmatig gerefereerd aan de moordenaar Moosbrugger.

In dit derde en laatste deel van de trilogie van Guy Cassiers naar de roman De man zonder eigenschappen van Robert Musil gaat het over die moordenaar, over zijn nihilisme. Maar ook over de ambitie van de schrijver. Er wordt ingezoomd op het onbewuste van die twee, op het geweten, of op het ontbreken daarvan, bij zowel Moosbrugger als bij Musil.

De voorstelling begint met muziek, verrassende muziek, hedendaagse tonen uit een viool. Gecomponeerd en uitgevoerd door Lisa Van der Aa, die ook de geestverschijningen van de door Moosbrugger vermoorde prostitué, en de aan syfilis overleden Herma, de grote liefde van Musil, speelt.

Yves Petry schreef de tekst. Geïnspireerd door het boek. Maar ook gebaseerd op de dagboeken van Musil. Ik vind het een erg gecondenseerde tekst met weinig concrete aanknopingspunten. Ook nu is de voorstelling mooi om te zien. Dat wel. De wisselwerking tussen de (video)beelden en het goede acteren van Johan Leysen en Lisa Van der Aa is knap gedaan.

Maar ik vind dit deel toch een stuk minder dan de eerste twee. Ik snap de logica, het gaat van groot naar klein, van de samenleving als geheel, in het eerste deel, naar wat er zich in het hoofd van één individu afspeelt, in dit deel. Maar ik vind dit deel te afstandelijk, ik mis de interacties en de variatie van de eerste twee delen. Maar vooral inhoudelijk vind ik het verschil te groot. Laat ik het maar gewoon zeggen zoals het is: ik vind de tekst van Petry gewoon niet goed genoeg, niet interessant genoeg.

Duister Hart, Het Toneelhuis (11/05/2012)

Dirk Vermassen — Sat, 12 May 2012 20:18:51 +0000

Een beproeving, dit Duister Hart. Voor het hoofdpersonage misschien, voor de toeschouwer zeker. Hoe krijg je een goede acteur zover dat hij letterlijk alle zinnen van een ellenlange monologg met precies dezelfde intonatie uitspreekt ? Hoe maak je van het rijke steminstrument waarover Josse De Pauw beschikt een schurende rasp zonder boven-of ondertonen ? Hoe leg je het aan boord om een relatief eenvoudig verhaal zo te vertellen dat de teoschouwer het op het einde nog niet snapt ? Hoe creëer je het tegendeel van betrokkenheid, zowel bij de acteur als bij het publiek ? Vraag het aan Cassiers, die het met brio voor mekaar krijgt. De gruwel, de gruwel: inderdaad, maar waarschijnlijk niet zoals Conrad het bedoeld had.

Het mystieke huwelijk / De man zonder eigenschappen ll, Het Toneelhuis (29/11/2011)

RiRo — Fri, 02 Dec 2011 12:41:41 +0000

Net als in het eerste deel van deze trilogie naar de roman van Robert Musil zijn we in 1913. Bij de dood van hun vader zien Ulrich (de man zonder eigenschappen) en zijn zus Agathe elkaar na vele jaren voor het eerst weer terug. Broer en zus staan nagenoeg onbeweeglijk op het podium, ze praten met elkaar in de onderkoelde spreekstijl die ik bij voorstellingen van Cassiers gewend ben.

Het verrassende is, voor mij, dat in die onderkoelde stijl de ingehouden passie werkelijk van het podium spat, dat ook in een afstandelijke, intellectuele vorm het haast onbedwingbare vuur van het incestueuze verlangen tussen die twee volledig invoelbaar wordt. Met alleen woorden, in een vorm waarvan ik zou verwachten dat vooral mijn verstand zou worden aangesproken, weten Tom Dewispelaere en Liesa Van der Aa me echt te raken. Alleen al het acteren van deze twee maakt de voorstelling tot een waar feest.

Maar er is meer, veel meer. De manier waarop video wordt ingezet bijvoorbeeld, met die mooie symbolische beelden van een bibliotheek, en de, ook al zo symbolische, accentueringen van handen en benen (in plaats van hoofden). Het licht. De kleuren. De luchtigheid die het spel van Marc Van Eeghem in de voorstelling brengt. En natuurlijk de ultieme perfectie in het gebruik van de menselijke stem door Katelijne Damen als Clarisse.

Ja, deze trilogie begint de allure te krijgen van de Proustcyclus die Cassiers een aantal jaar geleden bij het RoTheater maakte. Eerst nog het derde deel, waarin de lustmoordenaar Moosbrugger centraal zal staan, en dan volgend jaar de marathon. De drie delen achter elkaar zien, daar verheug ik me nu al op.

De Man Zonder Eigenschappen I, Het Toneelhuis (02/12/2010)

Melpomene — Sat, 04 Dec 2010 11:24:40 +0000

“voorstelling zonder eigenschappen”

In het eerste deel van de toekomstige drieluik ‘De man zonder eigenschappen’ heeft het Toneelhuis gepoogd het gelijknamige boek van Robert Musil te verwerken tot een voorstelling. Het moment dat voor mij duidelijk werd dat Guy Cassiers de regisseur was van dit grootschalige en uitdagende project was ik meteen benieuwd. Deze nieuwsgierigheid naar het werk van Cassiers broeide al langer door het veelvuldige lezen van literatuur over deze theatermaker en door het galmen van zijn goede reputatie tegen de wanden van de theaterwereld. Echter heb ik in jaren geen grotere theatrale teleurstelling moeten verkroppen dan bij deze voorstelling. Gedurende de drie lange uren van deze ‘voorstelling zonder eigenschappen’ is mijn hoop elke afzonderlijke minuut blijven vechten voor een glinstering van iets dat mijn interesse kon vasthouden, met ernstig weinig resultaat. De humor in deze voorstelling lijkt voor een andere (oudere) doelgroep dan de mijne en ik heb me, vooral gedurende de eerste helft, ronduit verveeld! In de tweede helft kwamen er wel kortstondig een paar visuele pareltjes aan het langdradige oppervlak, maar welke waarde dit visuele aspect in relatie tot de narratief had is me onduidelijk gebleven. Misschien moet ik dit alles echter met een positieve noot eindigen en zeggen dat de voorstelling me, naast het geven van een gevoel van tijdverspilling, me toch iets geleerd heeft: verwacht nooit iets, ook niet als je de verhalen van kenners aandachtig hebt aangehoord.

De man zonder eigenschappen 1 , Het Toneelhuis (02/12/2010)

RiRo — Fri, 03 Dec 2010 12:39:28 +0000

In dit eerste deel van de trilogie naar de roman van Robert Musil zijn we in 1913, in het Oostenrijk-Hongarije van keizer Franz-Josef. Aan de personages die Musil in zijn roman opvoert hebben de bewerkers van de voorstelling er twee toegevoegd. Een daarvan is Graaf von Schattenwalt, propagandist van het idee dat het land behoefte heeft aan een verlosser.

Graaf von Schattenwalt (Wim van der Grijn): ‘Ofwel gaat ons rijk ten onder aan parlementair gezwets, communautaire chaos en vreemde invloeden; ofwel schaart het zich achter zijn sterkste zoon en laat het zich blind van vertrouwen door hem leiden.’

Op verschillende plaatsen in de zaal wordt nu een applaus ingezet, in een poging het publiek te verleiden tot een open doekje. Tijdens de première in Antwerpen gebeurde kennelijk ook zoiets. Ik was daar niet bij, maar Wouter Hillaert wel, en die schrijft in zijn recensie: ‘De Wever, denkt de hele zaal!’

De Wever? De hele zaal? Zou natuurlijk kunnen. Maar ik denk dat het hier in Groningen niet Bart De Wever is die de gedachten van de toeschouwers beheerst maar een Nederlandse volksvertegenwoordiger die net als zijn Vlaamse collega vanwege zijn uitspraken bewaking nodig heeft.

Lijkt me trouwens niet prettig om die man alsmaar in je hoofd mee te dragen. En zelfs niet van hem los te kunnen komen als je naar zo’n prachtige, intelligente, maar wat afstandelijke voorstelling van Guy Cassiers zit te kijken.

De Man Zonder Eigenschappen I, Het Toneelhuis (29/09/2010)

Iwein — Wed, 06 Oct 2010 23:37:07 +0000

Guy Cassiers oogste nogal wat succes met zijn vierdelige bewerking van “A La Recherche du Temps Perdu” van Marcel Proust. Nu pakt hij “De Man Zonder Eigenschappen” van Robert Musil aan. En terug die literaire benadering, die trage zegging, meer filosofie dan actie en, uiteraard, de videobeelden. Toch werkt het weer, mede dank zij de schitterende cast.

Atropa. De wraak van de vrede, Het Toneelhuis (06/05/2009)

Jeanine — Sun, 17 May 2009 14:29:03 +0000

Ik zal Euripides en Aischylos nooit meer met dezelfde ogen kunnen bekijken nu ik de teksten van Tom Lanoye gehoord heb. Wat was dit prachtig! Mooie tekst, mooi beeld (Helena als standbeeld die als verleidster langzaam van haar voetstuk afdaalt), geweldige acteurs: Marlies Heuer die lijkt te zweven over het toneel. Het sterkst was Klytaimnestra met haar bijl, angstaanjagend en krachtig. Prachtig!

Lieve Arthur, Het Toneelhuis (02/02/2000)

Thu, 21 Aug 2008 15:23:01 +0000

Voor Herzberg hoef je niet te gaan. De tekst wordt er haastig doorheen geragd. Liever vertellen de speelsters over hun toneelverleden, dit zijn actrices van het oude stempel, die hun grootste successen hebben gevierd in de Bourlaschouwburg. Hoe ironisch, dat zij nu zijn gedegradeerd tot de bovenzaal van de Stadsschouwburg. Die ironie is van toepassing op de hele voorstelling, het blijft ongemakkelijk, als een te klein colbertje.

Ivanov, Het Toneelhuis (09/02/2001)

HLR — Thu, 21 Aug 2008 15:22:36 +0000

Van de 18 rollen zijn er nog maar zes over, waardoor de rijke verhaallijn behoorlijk saai en oppervlakkig wordt. De bewerking is verwarrend, de oom zegt teksten van de rentmeester enzv. waardoor de karakters nou niet echt helder worden.Ivanov is een saaie ongeloofwaardige huilebalk. De vormgeving en het licht zijn van een vermoeiende eenvoud. Deze voorstelling krijgt maar drie tomaten omdat de acteur die Lebedjew speelt nog wat van zijn rol maakt en soms voor de broodnodige humor zorgt.

Brandbakkes, Het Toneelhuis (18/11/2000)

Thu, 21 Aug 2008 15:22:06 +0000

Wauw. Zo scherp geacteerd. Alice Reijs als Olga. Geweldig licht. Goed gebruik van media. Hulde hulde.