Moose - Actie Tomaat

De dag van de tomaat

Simber — Sat, 10 Oct 2009 13:20:12 +0000

Op 9 oktober vieren wij tomatendag. Opvallend veel aandacht in de dagbladen (en opvallend weinig elders) voor het jubileum van Aktie Tomaat, waarschijnlijk vooral door de tentoonstelling in het AHM. Helaas allemaal niet online, dus hier de samenvatting:

In de Volkskrant een stuk van toenmalig toneelverslaggever Jan Paul Bresser die effectief de mythe ontzenuwt dat Han Bentz van den Berg vermoord is door Tomaat, zoals beweerd door Ellen Vogel in de tv-serie Allemaal Theater. Bentz maakte nog schitterende voorstellingen bij Centrum. "Ik besef nu wel hoe hard het hele bestel aan vernieuwing toe was en ik vind het nog steeds jammer dat daar in eerste instantie van buitenaf op gehamerd is en niet van binnenuit", zei hij in 1974 bij het eerste jubileum.

In het Parool een interview met Hans Croiset met een hoog enerzijds/anderzijds gehalte. Wilfred Takken in NRC stelt de grote vraag: wat hebben we verloren? Het nogal uitgebreide antwoord: toneelschrijvers, traditie, grootschaligheid en publiek. Kortom, een voorzichtig pleidooi voor restauratie.

Maar er blijft ontwikkeling zitten in de Tomaat-reflectie. De ‘Tomaat-was-terreur’ opvatting, die naar voren kwam in Allemaal Theater en De vergeten personages van Han Bentz van den Berg wordt genuanceerd en er zijn alweer stemmen (m.n. Loek Zonneveld en Jan Joris Lamers) die stellen dat Aktie Tomaat er helemaal niet toe deed; Studio en Mickery waren al bezig, het Werktheater was al opgericht en de Nederlandsche Comedie zou sowieso binnen een paar jaar zijn omgevallen.

De tentoonstelling zelf beweert het tegenovergestelde: het mooie, diverse theaterlandschap dat we nu kennen komt allemaal voort uit Aktie Tomaat. Het is een mooie tentoonstelling die, zoals de titel Theater Na Tomaat al doet vermoeden niet over de aktie gaat, maar over de gevolgen. Veel beeldmateriaal van vroeger en nu en interviews met hedendaagse makers. De recensies zijn lovend.

Overigens was er gisteravond nog een buitengewoon intrigerend voorval in de Stadsschouwburg: vlak voor het einde van Kruistochten werd de zaal ontruimd omdat het brandalarm afging. Een rookbom als tribute van een retro-actievoerder? Helaas, een rookmachine in de Melkweg. Nu was de Moose-redactie daar toevallig aanwezig… Maar verder zeggen we niks ;-)

In Leeuwarden gebeurt alles 30 jaar te laat

Moose — Sun, 29 Aug 1999 22:00:00 +0000

In Leeuwarden gebeurt alles 30 jaar te laat. Zo ook Actie Tomaat. Schouwburgdirecteur Gerard Tonen deelde ter gelegenheid van de opening van het nieuwe seizoen zelf de tomaten uit om een paar acteurs die in de foyer scènes uit een soap speelden mee te bekogelen. De schouwburg noemt soap het symbool van de vervlakking in het theater. Tonen heeft zelfs bekende soap-sterren gevraagd, maar die bedankten voor de eer. De actie was een groot succes, in die zin dat het publiek zich flink heeft uitgeleefd. Om nog onopgehelderde redenen heeft niemand van het publiek van de mogelijkheid gebruik gemaakt om Tonen zelf een tomaat toe te werpen. (Parool, 1/9/99)

zie ook: Schouwburg de Harmonie schrijft manifest

Haasse over toneel

Moose — Sun, 22 Nov 1998 23:00:00 +0000

“Theater raakt me geweldig”, zegt Hella Haasse naar aanleiding van de opvoering van haar toneelstuk ‘Schaken met Diponegoro’. Willem Nijholt maakt met de voorstelling zijn regiedebuut. Haasse studeerde in 1941 af aan de Amsterdamse toneelschool en schreef in de jaren ‘60 en’70 minstens tien toneelstukken, die nauwelijks worden opgevoerd, mede door het veranderende toneelbestel na Actie Tomaat. “Mijn ideaal klinkt nu ouderwets (…). Voor mij is de tekst het begin van alles (…). Acteurs zouden zich meer in dienst van de taal moeten stellen. Het woord ‘vernieuwing’ boeit me niet zo”, aldus de schrijfster. (NRC, 23/11/98)

Carel Alons over Brits theater

Moose — Fri, 24 Apr 1998 22:00:00 +0000

Carel Alons, de directeur van de Rotterdamse Schouwburg, schrijft het Hollands Dagboek. De schouwburg bestaat 10 jaar en voor die gelegenheid zijn er de voorstellingen “Showtime” van Forced Entertainment en “Romeo and Juliette” door de Royal Shakespeare Company te zien. “… Duidelijk [is] zichtbaar dat beide produkties gemaakt zijn op een eiland waar het publiek nooit met tomaten heeft gegooid.” (NRC, 25/4/98)

zie ook: ‘Romeo and Juliette’, Royal Shakespeare Company