CKV in de zaal
de discussie liep van 8/11/01 tot 9/4/02
Een aantal reacties om de tongen los te maken:
Acteur speelt niet voor scholieren
"Donderdagavond 14 december zouden mijn collega Jan Sormani en ik, docenten Nederlands aan het Johan de Witt-gymnasium in Dordrecht, met een aantal examen leerlingen de theatervoorstelling 'Een nagelaten bekentenis' bezoeken in Den Haag. Dit stuk is gebaseerd op de gelijknamige roman van Marcellus Emants en omgewerkt tot een monoloog die Ger Thijs op de planken brengt.
Tijdens de lessen Nederlands hebben wij onze leerlingen goed voorbereid. Het bezoek aan dit toneelstuk hebben we de leerlingen niet verplicht, maar facultatief gelaten. Van de 120 leerlingen hebben zich er zestig aangemeld. De rest had geen tijd (...) of gewoon geen zin. De leerlingen die zich wel hadden opgegeven, waren dus gemotiveerd, geinteresseerd en goed voorbereid. (...)
Donderdagmiddag, de dag van de voorstelling, kregen we een telefoontje op school met de mededeling dat het schoolbezoek niet door kon gaan: Ger Thijs speelt niet voor middelbare scholieren. Onze leerlingen reageerden teleurgesteld, verbouwereerd en boos. Geef ze eens ongelijk. Want wat zijn dat voor manieren van Thijs?" (...)
Tilburg, Bas Jongenelen, (Volkskrant 16/12/00).
Over 'Nachtasiel' van het RO theater:
Deze voorstelling heb ik niet gezien. Een middelbare schoolklas heeft de avond verkracht. Het was heel erg om mee te maken. Ik wil graag iemand de schuld geven: de kinderen die volkomen onbeschoft waren, de docent die ze niet goed heeft begeleid, het publiek dat met het ssst-en bijna nog meer herrie maakte, de Stadsschouwburg die ze op het derde balkon placeert, het Ro dat veel eerder had moeten stoppen. En mezelf, omdat ik in twee uur volkomen van mening ben veranderd over CKV. (FB, gezien 24/11/00)
Jack Wouterse legt applaus stil
Ze hebben het flink verpest, de CKV-leerlingen die onbewaakt op het derde balkon van de Stadsschouwburg in Amsterdam naar 'Nachtasiel' van het Ro Theater zaten te kijken. Kauwgom knallen, praten, commentaar roepen, de hele zaal had er last van. Zo ook de acteurs. Jack Wouterse legde het applaus stil: "Ik hoop dat u een mooie avond hebt gehad. Wij hadden het erg moeilijk. Ik snap dat er pubers naar toneel moeten, maar voor ons was het een hele moeilijke avond." Met vouchers -een soort strippenkaart voor cultuur- kunnen CKV leerlingen gratis naar voorstellingen. De staatssecretaris stimuleert hiermee zelfstandig theaterbezoek. Maar dat gaat er bij Wouterse niet meer in. Ze zijn welkom, maar niet loslopend. "Met begeleiding zijn ze rustig en dan is het top". (Volkskrant 30/11/00)
Lees de achtergronden >
|
Samenvatting:
De discussie is begonnen op 08/11/2001 er waren 17 bijdragen en van 15 verschillende deelnemers. Wat de ervaringen zijn met CKV jongeren? De goede ervaringen liggen eerder in het speciaal voor jongeren gemaakte toneel, dan bij voorstellingen met een hogere moeilijkheidsgraad. Aldus Ramon Diez.
Groepen vinden het prettig wanneer ze weten dat er een klas komt. Leerlingen voorbereiden via een educatief pakket wordt door hen dan ook toegejuicht.
Losse CKV-ers zijn meestal niet voorbereid, komen in kleine groepjes zonder begeleiding en kunnen makkelijker problemen veroorzaken.
Sanne Vogel vertelt over haar ervaring van in haar eentje tegenover 110 jongeren te staan, waarin per ongeluk 80 Vmbo jongeren zaten. Zij nam het heft in eigen handen en sprak de volgende groep open en eerlijk toe, zij wilde hen niet verplichten naar haar te kijken en van vijand werd zij vriend.Theater moet niet gemaakt worden om jongeren iets te leren, maar uit liefde van de makers is haar motto. Verplichting is geen verrijking voor het toneel.
Probleem blijft dat er te vaak voorstellingen niet doorgaan of stop worden gezet i.v.m. vervelende scholieren in de zaal. Hier moeten toch andere manieren voor te vinden zijn, vind Ramon Diez. Theatergroep Roth heeft goede ervaringen met het overdag geven van een theater training aan Havo-IV leerlingen, waardoor 's avonds de voorstelling van de groep heel goed viel.
CKV zorgt er voor dat er meer jongeren dan voorheen in theaterzalen zitten, waardoor er ook meer dan ooit gesproken wordt over hun (wan)gedrag in diezelfde zalen, net als op andere plakken waar veel jongeren komen. Schrijft Daphne Richter. Het theater moet leren omgaan met jongeren, jongeren moeten leren omgaan met theater. Hoe dat te doen?
Scholieren moeten eerst zelfstandig de weg leren vinden in theaterland. Zij worden door de school verplicht naar voorstellingen te gaan die ze zelf niet uit zouden kiezen. CKV docent en culturele programmeurs kunnen hier een heel eind bij helpen, aldus Sander van der Schaaf. Deze CKV docent is verantwoordelijk voor de leerlingen, zij kennen de leerlingen het beste, niet het theater. Schrijft Femke de Bos Burchart. Wel neemt zij zoveel mogelijk voorzorgsmaatregelen als maximum aantal scholieren en placering in kleine groepjes. Een voorstelling moet volgens haar vooral goed zijn, jongeren zijn heel gevoelig voor kwaliteit. Daarnaast moeten jongeren vooral andere jongeren aansporen om naar toneel te gaan. In Arnhem is een jongerenpanel gevormd waarin een aantal scholieren zitting heeft, voorstellingen kijken en er met haar en elkaar over praten.
Marijke van Groesen vindt dat er vooral voorstellingen moeten worden gepromoot die jongeren wel aan zullen spreken, voorstellingen met vaart, afwisseling en humor. Erik snel, voormalig etter en regisseur, legt de schuld niet bij de leerlingen. Volgens hem staat de wereld van toneel en leerling gewoon te ver van elkaar af.
Hij zet nog wat oplossingen op een rij: geen gemengde (gewoon theaterbezoek en scholieren) voorstellingen meer, meer filmhuis/ cultuurfilms in het CKV aanbod stoppen, toneel alleen in het vrijwillige aanbod stoppen en een lijst van groepen maken die zich willen richten op jongerentheater.
Bas Zuyderland besluit de discussie door te benoemen dat het Vmbo een zeer grote probleemgroep is. Hij zou het prettig vinden wanneer CKV voor het Vmbo zou worden afgeschaft, behalve wanneer het op maat is gemaakt en niet langer duurt dan 30 min.
Hij vult nog aan dat het grootste gevolg van CKV is dat de vraag naar jongerentheater is toegenomen, met als bijkomend voordelig aspect dat voorstellingen steeds meer plaats vinden in de theaters dan op de scholen. De droom van de jongere die 's avonds vrijwillig naar theater gaat is echter nog geen realiteit.
|
Ik kan me nog goed herinneren dat ik al heel lang geleden, nog in het ckv loze tijdperk, door school naar 'de knecht van 2 meesters' gestuurd werd/moest/mocht gaan kijken. De 'moeten of mogen' beleving is door de tijd gesleten, maar wat ik me nog wel goed herinner is het immens saaie gevoel dat ik aan deze voorstelling heb overgehouden. Dit gevoel werd nog versterkt doordat op diezelfde avond twee deuren verder een band speelde (ik meen me zelfs te herinneren dat het Cuby& the blizzards was)die ik wel graag wilde zien. Het heeft dan ook zeker een decenium gekost voor ik weer voet aan de kunstwal (cq schouwburg) zette. Toen ik nog later de voorstelling nog een keer zag viel mij op dat hij beslist niet saai was, in tegenstelling tot het concert van Cuby die ik in diezelfde tijd nog eens zag.
Het is dus ook een volstrekt nutteloze bezigheid, noch de bedoeling van ckv, jongeren naar cultuur te sturen. Geef ze ruimte hun eigen cultuur te beleven en maak programma's en producties die uitgaan van hun belevingswereld. Zoals Hein Spanjaard (directeur Odeon Zwolle) al eens wist te melden: niet de schouwburg heeft een drempel, maar de voorstelling. Je stuurt een liefhebber van kamermuziek toch ook niet naar Johny Cash,Cale of Ilse de Lange?
Met bv het project Lola Tanzt!(zie de TM van november of www.lolatanzt.nl ), een combinatie van live (house)muziek en film blijken jongeren geen enkel probleem te hebben.
Op het moment echter dat de 'reguliere cultuur' geen jongeren meer aan zich weet te binden verliest ze meer dan haar legitimiteit.
Rob Kramer, ( rob@burgerweeshuis.nl)
Rob Kramer is directeur poppodium
13/11/2001 15:23
De discussie over CKV roept de volgende vraag op: zijn er ook goede ervaringen bekend? Het kan toch niet zo zijn dat bezoek aan theater, dans muziek door CKV jongeren alleen vervelende ervaringen heeft opgeleverd? En zelfs als dat zo is, kan iemand bedenken hoe CKV wel kan werken ?
Geert Overdam, ( g.overdam@planet.nl)
Geert Overdam is adviseur podiumkunsten, kunsteducatie
17/11/2001 19:35
De goede ervaringen liggen eerder in het voor jongeren gemaakte toneel dan bij voorstellingen met een hogere moeilijkheidsgraad.
Momenteel speelt Tg Het Syndicaat mijn stuk Wake Up Call, dat drie kwartier duurt, en niet al te makkelijk is qua inhoud. Toch is deze boog voor jongeren makkelijker te maken dan die van een reguliere voorstelling, denk ik.
Ramon Diez, ( ma.an@wolmail.nl)
Ramon Diez is Toneelschrijver
20/11/2001 11:01
Gelukkig weten wij als jeugd-en jongerentheatergezelschap altijd wanneer er een school(klas) een voorstelling komt bezoeken. In principe juichen wij dit toe, vooral omdat wij ook voorstellingen voor bepaalde leeftijdsgroepen maken. Wel vinden wij het prettig als leerlingen voorbereid zijn: wij bieden scholen dan ook altijd een educatief pakket aan als ze in klasseverband komen. We merken dat zowel leerkrachten als leerlingen dat op prijs stellen. Het is moeilijker in de peiling te houden zodra er 'losse' ckv-ers verschijnen. Alléén gaan ze over het algemeen niet, zodat je vaak een groepje CKV-ers hebt in een voorstelling. Deze zijn dan ook niet voorbereid, want meestal bezoeken ze de website pas als ze naar de voorstelling geweest zijn.
Ilse van Dijk, ( ilse@maccus.nl)
Ilse van Dijk is marketing medewerker van Theatergroep Maccus
22/11/2001 12:38
Gelukkig twee aanmerkelijk positievere verhalen over jongeren en CKV.
Meer graag en dan ook vooral de discussie toespitsen op waarom -bijvoorbeeld - binnen het jeugdtheater de ervaringen met jongeren in de zaal positiever zijn dan binnen het reguliere aanbod. Zegt dat bijvoorbeeld iets over er wordt geprogrammeerd, over wat er wordt gemaakt c.q. wordt gespeeld, ligt het aan de context d.w.z. aandacht van de programmeur voor jongeren etc..?
Zijn er ervaringen met voorstellingen van bijvoorbeeld ISH, Made in da Shade, R'dams Lef, MUZTheater, Aya, Het Syndicaat, Het Laagland e.a.
Ik ben benieuwd.
Geert Overdam, ( g.overdam@planet.nl)
Geert Overdam is adviseur podiumkunsten en kunsteducatie
23/11/2001 08:46
Ik ben 17 jaar, ander half jaar geleden kwam ik van de mavo af en nu verdien ik al mijn geld met schrijven, spelen en voorstellingen maken. Momenteel speel ik mijn monoloog Feestbeest bij het Syndicaat. Ik vind het echt heel erg leuk om voor jongeren te spelen, het is gewoon fijn om leeftijdsgenoten in de zaal te hebben. Maar afgelopen november speelde ik Feestbeest tijdens "De bezetting"" in Zaandam. Ik in mijn eentje tegen 100 jongeren, waarvan er per foutje per ongeluk 80 VMBO leerlingen verplicht zaten. En toen heb ik iets mee gemaakt wat ik nooit meer wil, waardoor ik bijna zelf een hekel begon te krijgen aan mijn leeftijdsgenoten. Ik heb me nog nooit zo klein en zo kut gevoeld. Op de eerste rijen zaten ze te lulle, met hun walkman op, me aan te kijken of ik gek was, constant te reageren. Toen heb ik gezegd dat ze of hun bek moesten houden, of dat ze op moesten rotten. Maar weg gaan deden ze niet. Ik kon niet meer spelen dit was zo heftig toen heb ik het maar half afgemaakt. Een uur later zou ik weer moeten, weer 100 Kutjongeren, dacht ik. Ik wilde niet meer. Tenzij ik voor aanvang in de foyer tegen de jongeren mocht praten, dus deden we dat. Jan de Kuyper (directeur van de Bezetting) stelde me voor en vertelde een beetje wat de 1e voorstelling was gebeurd en toen ging ik zelf nog wat zeggen. Ik zei tegen die jongeren: Ik ben gestopt met school omdat ik wil doen wat ik echt leuk vind. En wat ik echt leuk vind is acteren en theater maken. En ik vind ook dat jullie alleen maar dingen moeten doen die jullie zelf leuk vinden. Dus als jullie geen zin hebben om naar mij te gaan kijken, ga dan gewoon lekker naar de snackbar ofzo. Schijt aan je ckv leraar, zeg maar tegen hem dat je niet van mij mocht komen als je zelf niet wil. En toen beseften die leerlingen dat ik niet hun vijand was, dat ze niet van mij hoefde te kijken, maar dat het hun leraar was die hun tegen hun zin iets op wilde leggen. En de voorstelling ging geweldig, de zaal was geweldig ik voelde me echt gerespecteerd, dit was echt heel geweldig publiek. Dat is zo raar dat je op 1 dag 2 totaal verschillende ervaringen kunt hebben met jongeren. Wat ook een groot verschil was is dat in de 1e voorstelling van de 100 leerlingen 80 op vmbo zaten en bij de 2e voorstelling maar 20 vmbo van de 100. En nu wil ik niet zeggen dat VMBOers Dom zijn, maar ik kom zelf net van de Mavo af en het is daar gewoon keihard, er zijn veel leerlingen met problemen en het is gewoon heel moeilijk om ze te bereiken. Ik vind dat scholieren zeker moeten worden gemotiveerd om naar theater te gaan (naar een goed stuk want als ze naar een stom stuk gaan verpest je het voor altijd). Maar ik vind het absoluut belachelijk om leerlingen te verplichten naar een voorstelling te gaan. Want theater moet niet gemaakt worden om jongeren "iets" te leren, maar uit liefde van de makers. Nou dat was dan mijn verhaal verder heb ik eigenlijk ook niks meer te zeggen. Adios
Sanne Vogel, ( sanne@spunk.nl)
Sanne Vogel is theatermaker
29/11/2001 17:55
Ik ben het met je eens, Sanne. Verplichting is geen verrijking voor het toneel. Maar ik hoor iets te vaak dat voorstellingen niet doorgaan of stopgezet worden omdat er scholieren in de zaal zitten.
Daar moeten toch andere manieren voor te bedenken zijn.
Ik herinner mij de documentaire over TGA, waarin het ging over workshops geven. Pierre Bokma verfoeide dat, had geen enkele zin zich in te spannen voor jongeren, vond dat een belediging van zijn vak, geloof ik. Maar Sigrid Koetse toonde zich heel wat strijdvaardiger en liet in een hilarische monoloog zien hoe zij dat varkentje zou wassen.
Wat ik hiermee wil zeggen?
Je hebt een harde huid nodig als acteur om scholieren tegemoet te komen, maar in mijn ogen verschuilen veel acteurs zich te makkelijk achter de heiligheid van hun vak.
Want, laten we wel wezen, het toneel is vogelvrij, altijd geweest!
Gelukkig maar.
Ramon Diez, ( Ma.an@Wolmail.nl)
Ramon Diez is Toneelschrijver
08/12/2001 12:07
CKV zorgt ervoor dat er veel meer jongeren dan voorheen in theaterzalen zitten, waardoor er ook meer dan ooit wordt gesproken over hun (wan)gedrag in diezelfde zalen. Het betekent dat theaters en makers te maken krijgen met (wan)gedrag van jongeren. Net als discotheken, bioscopen en poppodia (het feit dat deze gelegenheden niet onder dwang worden bezocht blijkt niet uit te maken, ruzie wordt overal gemaakt, agressie en luidruchtigheid komen overal voor. Ook maakt het 'soort' voorstellingen niet uit, bij jongerenvoorstellingen wordt soms ook gevochten en geschreeuwd). Leraren moeten hun leerlingen voorbereiden, theaters en acteurs moeten leren hoe om te gaan met 'risicopubliek', bijvoorbeeld door in gesprek te gaan met uitgaansgelegenheden en jongerenwerkers. Wangedrag mag je niet accepteren, maar aflassen is ook geen oplossing. Het theater moet leren omgaan met jongeren, jongeren moeten leren omgaan met theater.
Daphne Richter, ( daphnerichter@hotmail.com)
Daphne Richter is student theaterwetenschap
09/12/2001 17:10
Het lijkt me niet ondenkbaar dat de kans op een open en welwillend adolescent publiek groter is, als ze een keer kennis hebben gemaakt met acteurs (zoals Sanne beschrijft). Is de beste reclame voor deze 'doelgroep' niet de bevlogenheid van theatermakers?
Dan is de oplossing betrekkelijk eenvoudig: laat theatergezelschappen hun hipste acteurs van tevoren even een praatje houden. Of beter: bij middelbare scholen langs sturen om zendingswerk te doen. Hormonen doen de rest.
Verder weet ik het niet.
Ik ben nooit jong geweest.
willem de vlam, ( willemdevlam@hotmail.com)
willem de vlam is student theaterwetenschap
11/12/2001 15:09
Ik denk dat het probleem van 'lastige'scholieren' in de theaterzaal (of andere plekken) niet bij de scholieren of de CKV als systeem ligt. Scholieren krijgen de mogelijkheid gratis (!) te snuffelen aan cultuur. Ze weten de weg echter nog niet in cultuurland! Wat is leuk, wat is interessant, wat is mijn smaak.
Wat ik vaak zie gebeuren is dat CKV docenten (die vaak erg weinig van theater, cabaret en lichte muziek weten) hun leerlingen voorstellingen aanraden. Voorstellingen die de docent zelf erg leuk lijken, en wellicht Cultuur met de grote C, maar waarbij ik de leerlingen (op de achterste rij) bij in slaap zie sukkelen, of onrustig zie worden. Ik denk dat dit de zere plek is in het CKV gebeuren.
Scholieren moeten veel meer wegwijs en enthousiast gemaakt worden, in plaats van het hapklaar aanleveren van voorstellingen, of het aan de haren de theaterzaal inslepen. Ik denk dat daar een bijzonder dankbare taak voor de CKV-docent is weggelegd. Waar overigens culturele programmeurs een heel eind in kunnen helpen.
Het leren kennen van je smaak is een heel individueel iets. Dus als je een schoolklas naar de zelfde voorstelling stuurt, krijg je gegarandeerd heibel! Dat is dus niet de bedoeling.
Scholieren zijn wel heel goed in staat hun eigen keuze en smaak te bepalen, als ze maar weten wat er te koop is. Cabaret is een typische podiumkunstvorm die het wél heel aardig doet. Cabaret is op televisie, op radio, Acda&munnik en Lebbis&janssen staan zelfs in de Yes. Je kunt je afvragen of dat nu echt Cultuur is, maar kun je je ook afvragen bij veel theater en dansvoorstellingen. De ingang is in ieder geval anders. En daar is wellicht iets van te leren. En dan heb je heel geen CKV systeem nodig. Dan komen ze zelf wel!
Sander van der Schaaf, ( sander@vanderschaaf.nl)
Sander van der Schaaf is zakelijk en programmamedewerker
13/01/2002 17:23
Na het lezen van deze negatieve berichten even een positief verhaal over jongeren in het theater.
Het afgelopen jaar gaven wij twee dagen training aan Havo-IV leerlingen van scholengemeeenschap het VOS in Vlaardingen. De eerste avond hebben ze, nadat 2 van de vier groepen, overdag reeds training in ons theatertje hadden gehad, de voorstelling "Melk en Honing" van Ger van Veen bekeken. Een aantal leraren, die de voorstelling reeds gezien hadden, was bang dat de drempel te hoog zou liggen en hadden liever een luchterige voorstelling gehad. Deze angst bleek ongegrond. Ze hebben ruim een uur geboeid zitten kijken en na de voorstelling kwamen, tijdens de nabespreking, uit het publiek haarscherpe analyses van dat wat ze gezien hadden. Tijdens de voorstelling reguleerde de groep zich zelf, als het al onrustig werd.
Of het met de lengte te maken heeft, of het feit dat een deel van het publiek reeds een paar uur zelf in het theater aan het werk was geweest, durf ik niet te zeggen, maar het was een verrassend positieve ervaring.
Marc Eikelenboom, ( marceik@xs4all.nl)
Marc Eikelenboom is Theatermaker bij theatergroep Roth
18/01/2002 14:12
CKV is in principe een goed vak. De wereld van kunst en cultuur kan ingewikkeld zijn. CKV geeft leerlingen een achtergrond om die wereld te ontdekken. Als medewerker educatie bij een schouwburg heb ik veel te maken met CKV, leerlingen en kunstcoördinatoren. Als leerlingen in groepsverband een voorstelling bezoeken, verwacht ik dat ze goed zijn voorbereid. De CKV docent krijgt van mij informatie aangerijkt om dat te doen. Ik leg de verantwoordelijkheid dus bij de CKV docenten, aangezien zij de leerlingen beter kennen dan ik. Wel neem ik zoveel mogelijk voorzorgsmaatregelen als maximum aantal scholieren en placering in kleine groepjes. Bij het aanbieden van voorstellingen aanscholen houd ik rekening met het soort voorstelling. De theaterconfrontatie, om het zo maar te noemen, hoeft niet makkelijk te zijn. Jongeren zijn heel gevoelig voor kwaliteit. Een voorstelling moet vooral goed zijn. En enigszins aansluiten bij de belevingswereld van de jongeren. Dit kan zijn in thema, of dat het aansluit bij een literatuurlijst, enzovoort.
Toch ben ik er heilig van overtuigd dat jongeren vooral andere jongeren moeten aansporen om naar het theater te gaan. In Arnhem heb ik een jongerenpanel waarin een aantal scholieren zitting hebben en voorstellingen kijken en hier met mij en elkaar over praten. Ik merk dat zij leren kijken naar theater en er een mening over vormen. Ik denk dat dit meer effect heeft dan een vak als CKV. Eén op één contact is heel belangrijk.
Het kan ook zijn dat jongeren na een avond theater het helemaal niks vinden. Ook dit vind ik prima. Ze hebben er in ieder geval van geproefd en een mening gevormd. Dat is belangrijk.
Verder wil ik benadrukken, wat al eerder in deze discussie is genoemd, is dat gezelschappen ervoor moeten zorgen dat hun acteurs bereid zijn om over hun vak te praten met de scholieren. Die bevlogenheid is belangrijk. Wat ook helpt is als acteurs bijvoorbeeld bekend zijn van tv. Dit brengt het iets dichter bij de populaire cultuur waar veel jongeren van houden. Dus acteurs, neem die moeite en het initiatief om met die jongeren in gesprek te gaan. Ze zijn per slot van rekening ook jullie toekomst!
Femke de Vos Burchart, ( femke.de.vos.burchart@arnhem.nl)
Femke de Vos Burchart is Medewerker PR & Marketing en Educatie Musis Sacrum/Schouwburg Arnhem en kunst- en cultuurwetenschapper.
20/01/2002 11:34
Ik heb hele diverse ervaringen met het CKV. Hele goede en hele slechte. In principe vind ik het CKV niet zo'n goed idee.
Zoals alle ideeën die van bovenaf, door volwassenen, jongeren worden opgelegd, snap je als jongere natuurlijk niet de zogenaamd goede bedoelingen daarvan.
Toen ik deze leeftijd had was ik meer geïnteresseerd in lol maken en verliefd worden.
Dus ik kan me voorstellen, dat als je dan in een donkere zaal tussen allemaal saaie mensen zit en niks mag doen, zelfs niet lachen of hoesten, of een fruitella uit zijn verpakking halen, dat je je of ellendig gaat voelen of je creativiteit aanboort om er die avond nog iets van te maken
(sms-en, een aanzoek doen aan dat mooie meisje uit je klas in de rij voor je, of met je vrienden naast je grappen bedenken, bijvoorbeeld die vrouw van veertig die in het toneelstuk net doet alsof ze een mooie vrouw van 25 is, belachelijk maken).
Natuurlijk heb je geen idee dat er mensen zijn die daar last van hebben, en al zou dat wel het geval zijn, op deze manier kom je daar dan achter, zoals je op die leeftijd proefondervindelijk heel veel leert. Als er iemand (vaak een meisje, vaak ook een niet zo mooi meisje) na afloop van avond zegt dat zij het wel heel mooi vond en het heel stom vind dat jij zat te keten, dan haal je je schouders op over dit watjesgedrag en zie je er een bevestiging in dat deze sjieke cultuur voor de volgzame, serieuze, overgevoelige en niet interessante mensen van je leeftijd kennelijk wel te pruimen is en dus niet voor jou.
Als voormalig etter leg ik de schuld niet bij de leerlingen.
Dat maakt het vaak ook zo'n machteloze avond voor de acteurs. De leerlingen snappen doorgaans niet wat ze fout doen en de leraren zijn vaak onmiddelijk weg als hun leerlingen zich misdragen hebben.
Als ze er nog wel zijn, begrijpen ze meestal de ophef niet: "Het viel toch best mee, ze hebben niet gevochten, ze zijn niet heen en weer gaan lopen" kortom "Je zou ze in de klas moet zien, daar is dit gedrag niks bij. "
Daar sta je dan als acteur, die zich een hele avond voor lul voelt staan, die al zijn concentratie nodig heeft om zijn verhaal/zijn rol opnieuw gestalte te geven. Die weet hoe mooi de voorstelling kan zijn, als het publiek nieuwsgierig is. Wat een prachtig kado er dan overhandigd kan worden.
Elke opmerking over acteurs die zich verschuilen achter hun vak of die de confrontatie niet aandurven vind ik ook veel te makkelijk.
Deze werelden staan op dat moment zo ver van elkaar af.
Stel je voor: Een popconcert voor 50 % bezocht door bejaarden. (Niet verplicht, maar ze moeten wel elke maand minstens 1 concert bezoeken, anders worden ze gekort op hun pensioen. We hebben inmiddels een staatssecretaris voor cultuur die vind dat popmuziek ook voor die vergeten groep van bejaarden toegankelijk moet worden gemaakt. ) De band komt op en vanaf de eerste toon, houden de bejaarden hun handen voor hun oren en gaan alle gehoorapparaten fluiten. Zij die nog zelf kunnen lopen verlaten de zaal. Zouden de muzikanten desondanks blij zijn met zo'n groot nieuw publiek? Zouden ze hun volumes en hun taalgebruik daarop willen afstemmen? En wat voor uitwerking zou dat hebben op de 50% jongeren in diezelfde zaal
Dat is er zo'n beetje aan de hand.
Toneel is niet voor iedereen leuk. Toneel is heel kwetsbaar. Toneel speelt zich af in zaaltjes waar niks mag. Toneel is als kunstvorm ook niet bepaald modern.
De meeste volwassenen gaan niet naar toneel. Waarom zouden jongeren dat dan wel moeten.
Ik snap het idee erachter wel. Ze moeten de kans krijgen het te zien. Om te bepalen of ze het leuk vinden, om erachter te komen dat ze vaker naar toneel willen, hun smaak te bepalen. En voor ons is het prettig dat we onze doelgroep vergroten en dat de toekomst van het toneelbezoek gewaarborgd zou zijn.
Maar voor deze testcase, voor dit vergelijkend warenonderzoek is het meeste toneel te kwetsbaar, niet geschikt. En bovendien wanneer het uitgevoerd wordt in zalen waar andere mensen uit eigen beweging zijn gekomen is het voor nog meer mensen frustrerend.
Oplossingen zijn:
-Geen gemengde voorstellingen meer.
Als je als gezelschap voor alleen jongeren speelt, is de kans misschien nog groter dat er gekeet wordt, maar de acteurs hoeven zich dan niet verantwoordelijk te voelen voor het geïnteresseerde deel van het publiek.
-Meer Filmhuisfilms/Cultuurfilms in het ckv-aanbod stoppen die de plaats innemen van het toneel. Via dergelijke films komen jongeren ook aan hun portie cultuur en kunnen ze wellicht huin interesse voor acteren en verbeelding laten prikkelen.
-Toneel alleen in het vrijwillige aanbod stoppen. Hooguit een soort extra-puntensysteem voor gevorderden.
-Een lijst van theatergezelschappen maken die wel door wil gaan met dit ckv of kcv (de gymnasiasten onderscheiden zich weinig in gedrag met andere scholieren)-beleid. Want er zijn ook gezelschappen die zich speciaal op deze leeftijd richten en voorstellingen maken die wel tegen een stootje kunnen.
Deze bevindingen schrijf ik op na een herhaaldelijk stilgelegde voorstelling in Heemskerk van Coriolanus van theatergroep aluin. (Chips-etende, sms-ende, pratende en anderszins rumoerige scholieren die 4 waarschuwingen nodig hadden voordat ze zich gedeisd hielden (en dan ook gelijk helemaal niet meer durven ademen. En dat is toch ook niet de bedoeling)
Erik Snel, ( aluin@aluin.nl)
Erik Snel is Regisseur/artistiek leider theatergroep aluin
27/01/2002 17:49
Ik heb een aantal voorstellingen gezien terwijl er groepjes CKV'ers in de zaal zaten en wat ik merkte uit reacties is dat zij (zeker in groepsverband) in de regel één beoordelingscriterium gebruikten: 'saai' of 'niet saai'. Een vrij goed beoordelingscriterium, vind ik. Wie geregeld voorstellingen ziet, ontwikkelt in de loop der tijd vaak wat meer en wat complexere directe en indirecte beoordelingscriteria. De aanwezigheid van een clubje mensen dat vooral kijkt naar 'saai' of 'niet saai' kan je soms op verhelderende wijze doen terugvallen op je eigen primaire maatstaven.
Winfred Voordendag, ( winfred30@hotmail.com)
Winfred Voordendag is zakelijk leider en redacteur van stuggezaal.nl
05/02/2002 09:49
Ik ben een 16-jarige vwo-er,en heb dus ook te maken gekregen met CKV. In eerste instantie was ik wat afstandelijk... bah ik moest verplicht naar theater. Want zo werd het gebracht, het eerste jaar. Toch werd ik vreselijk enthousiast toen ik ook werkelijk naar voorstellingen ging. Inmiddels ben ik theaterambassadeur voor het Chasse Theater in Breda, en promoot ik voorstellingen onder jongeren. Vooral voorstellingen die ook grotendeels op jongeren gericht zijn slaan aan. Denk aan Made in da Shade. Geweldige voorstelling voor jongeren! En zo dachten de bezoekers er ook over. Stukken van het NNT doen het overigens ook goed.
Ik kan me voorstellen dat een aantal jongeren die verplicht naar een, voor hen niet interessante voorstelling moeten gaan... zich daar stierlijk zitten te vervelen. Dat is dan volgens mij ook een taak van het theater en de school.... promoot dan voorstellingen onder jongeren die hen wel aan zullen spreken. Dat zijn vooral voorstellingen met vaart, afwisseling en humor, denk ik. Een langdradig toneelstuk, dan kun je er donder op zeggen dat je vervelende reacties krijgt. Ik heb overigens nog nooit meegemaakt dat een voorstelling werd verstierd, dus dit onderwerp was min of meer nieuw voor mij.
Ik vind dit gedrag overigens asociaal, en keur het zeker af. Als je er niets aan vindt, houd je hoe dan ook je mond. Dat is gewoon een kwestie van fatsoen. Maar hoe je de betreffende jongeren dat duidelijk maakt??
Dus stuur jongeren in ieder geval naar 'laagdrempelige' voorstellingen, en niet naar zware, 'langdradige' toneelstukken... dit zal de onrust zeker verminderen.
Marijke van Groesen, ( marijketoo@hotmail.com)
Marijke van Groesen is Middelbare scholier, 5 Atheneum
05/02/2002 12:31
Sinds 1994 maak ik voorstellingen voor een publiek van 14+/15+ en
ik weet dat ook voor de invoering van het CKV lastige jongeren in de zaal er van tijd tot tijd bij horen.
Toch is er wel wat veranderd door de invoering van het CKV, de vraag
naar jongerentheater is toegenomen en de voorstellingen voor jongeren vinden steeds meer plaats in het theater en steeds minder op de school. Daar ben ik blij mee, maar de droom van gemotiveerde jongeren die s'avonds vrijwillig naar het theater gaan is nog steeds een droom en nog lang geen realiteit.
Misschien kan dat ook nog niet, is het vak CKV nog te jong en weten nog teveel leraren niet waarin ze les moeten geven. Nog steeds maak ik met grote regelmaat mee dat we staan te spelen voor een publiek van jongeren en leraren die voor het eerst in het theater zijn en geen flauw idee hebben wat dat eigenlijk is: Theater.
En dat is lastig, theater is live en onstaat op het moment met het publiek. Natuurlijk moet een voorstelling goed zijn en de (jonge) toeschouwer uitnodigen om mee te kijken, mee te denken en het bij wijze van spreken mee te maken, maar dat vereist concentratie.
En door de toegenomen vraag kom ik steeds vaker jongeren tegen die
of niet weten wat het is: concentratie, of dat eenvoudigweg niet kunnen. Misschien is dat de tijdgeest en kunnen we door de overvloed van aanbod van informatie ons steeds minder lang op 1 ding concentreren, maar voorlopig hou ik het erop dat niet iedereen dat kan. En dat is waar de schoen wringt, het CKV is als vak verplicht voor iedereen ingevoerd, terwijl je wat mij betreft niet iedereen verplicht naar het theater moet sturen. Als ik het voor het zeggen had zou ik het vak CKV naar beneden schroeven, minder verplichtend maken en voor het VMBO afschaffen of in ieder geval een andere inhoud mee geven. Ik geloof wel dat het mogenlijk is om theater voor het VMBO te maken, maar dan wel op maat gemaakt. Dwz, goed ingeleid, een beperkt aantal toeschouwers (eventueel een maximum aan "bewakers") en niet langer dan 30 minuten (=maximale concentratieboog).
Omdatik nu al weet dat de voorstelling die ik volgend seizoen ga maken zeker een uur, bijna anderhalf uur zal duren, speel ik deze voorstelling niet voor het VMBO. En ik weet dat ik niet de enige theatermaker (voor jongeren) ben die er zo over denkt.
Bas Zuyderland, ( bas@hetlaagland.nl)
Bas Zuyderland is Regisseur/artistiek leider van Het Laagland
18/02/2002 12:01
Deze CKV-discussie zal binnenkort plaats maken voor een nieuw onderwerp. Nog recent een positieve of negatieve ervaring gehad, deel het met de stuggezaal! Het lijkt erop dat situaties als rond 'Nachtasiel' minder voorkomen, hebben alle betrokkenen inmiddels genoeg ervaring met het vak of gebeurd het nog steeds en kijkt niemand er meer van op?
Floortje Bakkeren, ( floortje@moose.nl)
Floortje Bakkeren is redacteur van de stuggezaal.nl
27/03/2002 15:43
|
|
|
