Stuggezaal

Waarom zou je een gezelschap oprichten?

de discussie liep van 1/3/01 tot 18/9/01

Door Jeroen van den Berg
De kans dat je gezelschap na een hoopvolle start een blok aan je been wordt in plaats van een plek waar je je kan ontwikkelen is binnen het huidige subsidiesysteem levensgroot.

De eerste drie, vier seizoenen kom je met ad-hoc geld en in samenwerking met productiehuizen wel door. Om je daarna, met je gezelschap, verder te ontwikkelen zou je een eigen budget moeten hebben.
De ervaring leert dat OCenW niet bereid is te investeren in een groep die zich nog niet heeft bewezen. Dat betekent dat je nog zo’n vier jaar afhankelijk blijft van ad-hoc financiering.

De grote ad-hoc fondsen willen niet werkelijk investeren in de ontwikkeling van jonge groepen die al een eindje op weg zijn. Bij de grote gezelschappen hebben ze er geen belang bij dat jij je eigen organisatie meeneemt, en voor de ontwikkeling van je gezelschap is het niet goed dat je steeds buiten de deur werkt. Vandaar dat beginnende groepen vaak na een vliegende start vier jaar lang gedwongen zijn pas op de plaats te maken. Met als vooruitzicht misschien subsidie op het niveau van structurele ad-hoc financiering- een budget waarmee je geen gezelschap kunt runnen.

Lees de achtergronden >

Samenvatting:

Waarom zou je een gezelschap oprichten? Op deze vraag zijn 27 reacties geschreven. De discussie liep van 1 maart tot 18 september. Er werd echter tot 15 juni actief gediscussieerd.

De aandacht binnen de discussie ging uit naar een aantal punten: Moet er een de starterssubsidie komen voor mensen die een nieuw gezelschap oprichten? Een subsidie speciaal bedoeld voor het opzetten van de organisatie. Veel discussianten zijn voor dit idee. Het kan voorkomen dat het gezelschap een blok aan je been wordt, je je als jong theatermaker verslikt in organisatorische rompslomp en het helpt bij de ontwikkeling (en levensvatbaarheid) van je gezelschap - zoals Don Duyns uit zijn ervaring met Growing Up In Public beschreef "tien jaar dezelfde mensen op kantoor en dat is goud waard."

Artistiek gezien wordt ook voor het eigen gezelschap gepleit. Het wordt de beste manier genoemd om je artistieke plannen te verwezenlijken. Daarbij is de aanwas van nieuwe groepen van belang voor de theaterwereld als geheel. Alleen met nieuwe gezelschappen blijft het stromen, gebeuren er nieuwe, onverwachte dingen. Oude en nieuwe gezelschapen versterken samen een dynamiek.

Er wordt ook ingegaan op de 'gilde functie' van grote gezelschappen. Bij grote gezelschappen werken kan voordelen hebben voor jonge regisseurs, zowel in de artistieke ontwikkeling als voor het ervaring opdoen met het runnen van een gezelschap. Hier worden ook haken en ogen opgemerkt. Want hoe zit het met de artistieke vrijheid binnen de gezelschappen en is een groot gezelschap niet heel anders dan het kleine eigen gezelschap dat je zelf wil oprichten?

Dan komen we op het punt 'van klein naar groot'. Waarom moet een klein gezelschap eigenlijk altijd groot worden? vraagt Rutger Kroon zich af. Omdat het belangrijk is een grote mevrouw of meneer in theaterland te worden? Omdat het subsidiebestel zich hier op richt? Omdat je steeds meer geld nodig hebt om je plannen uit te voeren?

De subsidiegevers worden aangemoedigd risicovoller te zijn bij de verdeling van geld. En worden er ideeën geopperd voor andere manieren van overheidssteun, zo zou een adviesorgaan jonge makers kunnen bijstaan in de ontwikkeling van hun ondernemerszin en zouden nieuwe groepen gebaat kunnen zijn met een eenvoudiger belastingsysteem.

En dan is er altijd de vraag: wat komt eerst de dromen of het vak. Voor sommigen is theatermaken het verwezenlijken, vormgeven van een droom. Daar is nu eenmaal weinig geld voor, en zolang dat er niet is moet je maar creatief zijn in het oplossen van dat probleem. Voor anderen is theatermaken een vak waarbij goed gekeken moet worden naar de manier waarop de middelen verdeeld worden om het vak uit te voeren. Zoals Jeroen van den Berg zelf in een bijdrage schrijft, "Zolang niet is aangetoond dat de mensen die het het langst volhouden met marginale budgetten uiteindelijk ook de meest interessante kunstenaars blijken te zijn, heeft het zin om naar andere manieren van kunstfinanciering te zoeken dan het ad-hoc beleid waar we het nu mee moeten doen." Hiervoor zijn in deze discussie verschillende ideeën geopperd.


Misschien ligt het er ook maar net aan wat voor soort gezelschap je voor ogen hebt. Als je inderdaad een gezelschap met een flinke dosis vaste acteurs wilt opzetten -zoals nu Studio Y aan het doen is- kan het wellicht knap lastig zijn je in al het financiële geweld overeind te houden. Je moet veel kostbare tijd steken in het bij elkaar zoeken van geld, tijd die je beter zou kunnen besteden aan het werken aan je theatrale ideeën. Maar aan de andere kant, wat is het alternatief, de rest van je leven adhoc-voorstellingen maken of je eigen ideeën opofferen om maar bij een groot gezelschap aan de bak te komen? Ikzelf heb -op een stage bij TGA na- geen enkele ervaring met een vast gezelschap, en de voorstellingen die ik zelf gemaakt heb waren zeer kleinschalig en redelijk adhoc, maar de medewerkers aan de voorstellingen waren in verschillende hoedanigheden wel steeds dezelfde. En ik merkte voor mijzelf als beginnend regisseur dat ik het erg prettig vond niet steeds weer op nul te hoeven beginnen. Ik zou het eigenlijk laf vinden om -afgeschrokken door het verhaal van Jeroen van den Berg maar helemaal geen gezelschap op te richten. Ik bedoel, wat moet je anders met je dromen? Uitlenen aan iemand anders? Dacht het niet!
Maarten van der Cammen, (mvdc@xs4all.nl)
Maarten van der Cammen is theatermaker
03/03/2001 14:12


Natuurlijk moet je eigen groepen blijven oprichten. Als je niet mee wil draaien in het circus van de grote gezelschappen en ruimte wil hebben voor experiment is het ontstaan van eigen groepen onontbeerlijk. Ondernemerszin moet daarbij gecombineerd worden met artistiek talent. En dat het een paar jaar duurt voor je bewezen hebt dat je bestaansrecht hebt is in het bedrijfsleven ook het geval.
Jan de Witte, (dewittehutjes@mos.com.np)
Jan de Witte is theaterliefhebber
03/03/2001 14:14


Reagerend op Jan de Witte: een prettige bijkomstigheid in het bedrijfsleven is dat je daar vaak gebruik kunt maken van startsubsidies, niet om je product te maken maar om je organisatie op poten te zetten. Misschien zouden culturele fondsen hun geld dus niet alleen in producties moeten stoppen, maar ook geregeld een startstipendium voor het vormgeven van een gezelschap moeten geven?! Nu blijft de organisatie altijd het ondergeschoven kindje zodat in latere jaren die organisatie weer een blok aan je been (zoals Jeroen vd Berg het noemt) wordt.
winfred, (winfred30@hotmail.com)
winfred is zakelijk leider
03/03/2001 16:54


Misschien moet er, om op de vergelijking met het bedrijfsleven door te gaan - iets dat Rick van der Ploeg ongetwijfeld zal appreciëren - niet alleen sprake zijn van financiële subsidies vanuit de overheid, maar ook steun in de vorm van bijvoorbeeld know-how over hoe de zakelijke kant van een eigen gezelschap te organiseren. Idealiter moet je als theatermaker niks te maken hebben met hoe je gezelschap administratief functioneert, bij Philips houden de produktontwikkelaars zich ten slotte ook niet bezig met loonbriefjes. Waarschijnlijk zijn mensen als van Hove, die binnen een gezelschap alle touwtjes in handen willen hebben, het hier niet mee eens. Maar misschien iemand als Rijnders wel? Hij heeft zich niet voor niets teruggetrokken bij TGA. Hij wil enkel nog artistiek werken.
Voor beginnende gezelschappen zou er van overheidswege uit een vorm van ondersteuning moeten zijn, zodat de theatermakers zich zo min mogelijk met alle papieren rompslomp moeten bezig houden, maar zich hoofdzakelijk kunnen concentreren op dat waar het ze om te doen is: theater maken. Ik denk dan aan bijvoorbeeld cursussen boekhouding, maar ook vereenvoudiging van allerlei administraieve verplichtingen zoals belastingen e.d.
Of dat een haalbare optie is? Waarschijnlijk niet. Maar zoals Maarten reeds zei: "Wat moet je anders met je dromen?"
Bram, (bram.verschueren@student.uva.nl)
Bram is theaterliefhebber
05/03/2001 19:32


Zoals de vraag 'waarom zou je een gezelschap oprichten?' door Jeroen van den Berg in de introductie wordt gesteld, begrijp ik deze eerder als een aanklacht tegen de uitblijvende investeringen van OC&W en de fondsen in de ontwikkeling van theater en toneel, dan als een vraag naar de relevantie van het oprichten van een gezelschap. Het is ook bespottelijk dat groepen als 't Barre Land en Dood Paard met veel bombarie als 'nieuwkomers' zijn aangekondigd bij de toekenning van dat beetje geld, terwijl ze al vele jaren belangrijke voorstellingen maken. Dat je als theatermaker eerst 'bestaansrecht' moet opbouwen zoals een bedrijf vind ik echt onzin en niet te vergelijken. Een bedrijf heeft bestaansrecht wanneer het winst maakt met zijn product, of men nou zit te wachten op die neushaarknipper of niet. Een theatermaker heeft bestaansrecht wanneer hij/zij belangrijke voorstellingen maakt. Dat levert nou eenmaal nooit geld op (behalve als je er ook leuke koffiebekers en vlaggetjes bij verkoopt). Wel kunst. De Raad voor Cultuur zou eens moeten uitkijken naar jong talent VOORDAT het zichzelf al lang en breed heeft bewezen. En dan niet zo'n lullig eenmalig bedragje. Investeren zullen ze. Geld genoeg in Nederland. Waarom zou je een gezelschap oprichten? Omdat theater anders een hartstikke mors dode saaie adhoc ontwikkelingsloze gecommodificeerde magnetronhap wordt.
Daphne Richter, (daphnerichter@hotmail.com)
Daphne Richter is student theaterwetenschap
05/03/2001 22:18


Go Daphne, Go Daphne, Go Daphne! (waar koop je die magnetrons??)
Maarten, (mvdc@xs4all.nl)
Maarten is Theatermaker To B
06/03/2001 10:01


Reagerend op Maarten: Dank voor het introduceren van de yell op deze site. Toch denk ik dat de discussie meer gebaat is met een inhoudelijke reactie (reagerend op de bijdrage van Daphne en niet op haar persoon). Misschien kan je je enthousiasme omzetten in een reactie die verder gaat op haar bijdrage?
Vonneke Beeker, (vonneke@moose.nl)
Vonneke Beeker is hoofdredacteur Stuggezaal.nl
06/03/2001 11:26


In de discussie tot nu toe komen de volgende punten naar voren:
Een gezelschap is nodig om je dromen te ontwikkelen.
Als theatermaker moet je naast je artistieke experiment ook ondernemerszin ontwikkelen - om daarmee je gezelschap draaiende te houden.
De subsidiegever zou niet alleen oog voor producties moeten hebben, maar ook voor deze ondernemerszin: subsidie moeten geven voor het oprichten en draaien van een organisatie.
De overheid zou meer oog moeten hebben voor talent voordat het zich bewezen heeft - zodat het de kans krijgt zich te bewijzen.

Is dit laatste wel een taak van de overheid?
En ís het eigen gezelschap de enige plaats om je dromen te ontwikkelen? Wat is de rol die grote gezelschappen hier in kunnen spelen? Je zou als theatermaker bijvoorbeeld heel veel kunnen leren bij een bestaand gezelschap, voordat je je eigen gezelschap opricht. Zouden grote gezelschappen een soort Gilde-functie kunnen vervullen, waarbinnen jonge theatermakers kunnen putten uit de berg ervaring en kunnen meelopen in de bestaande structuur? Om zich dan vandaaruit te kunnen ontwikkelen?
Vonneke Beeker, (vonneke@moose.nl)
Vonneke Beeker is hoofdredacteur Stuggezaal.nl
06/03/2001 11:57


Ervaring opdoen bij een groot gezelschap kan ook nadelig werken. Ten eerste is het voor de organisatie van een klein gezelschap niet echt relevant; deze functioneren wezenlijk anders dan de grote als TGA en HZTHollandia. De enige ervaring die je er dus op kan doen is een artistieke (wat natuurlijk niet vervelend hoeft te zijn). Ten tweede hoort bij het opzetten van een nieuw gezelschap ook het opzetten van een nieuwe werkstructuur. In vele gevallen is de werkstructuur afhankelijk van de artistieke uitgangspunten van het gezelschap (kijk naar de Trust toen het nog geen Theatercompagnie was, of de Schaubühne in Berlijn onder leiding van Peter Stein). Met andere woorden, als je een nieuw gezelschap wil oprichten volgens de structuur van een bestaand, moeten de artistieke uitgangspunten ook overeenkomen, waarmee de noodzaak wordt opgeheven.
Ik ben van mening dat een beginnend gezelschap nu eenmaal leergeld en -tijd moet betalen om een eigen structuur en werksituatie te ontwikkelen. Dat zijn onderdelen van het gezelschap dat je niet kan kopiëren, net zomin als de artistieke uitgangspunten. Als de overheid dus nieuwe gezelschappen wil stimuleren, moet daar oor en oog voor zijn.
Bram Verschueren, (bram.verschueren@student.uva.nl)
Bram Verschueren is student theaterwetenschap
06/03/2001 14:07


Bram, ik ben het met je eens, maar die WIL om jonge gezelschappen te stimuleren is er dus bij de overheid blijkbaar niet. Daar kan Jeroen vd Berg vast over meepraten. Ik denk ook dat het niet de taak van de overheid is om op 'talentenjacht' te gaan (een vraag die Vonneke stelde). Maar een adviesorgaan kan zich wel open stellen voor jonge theatermakers met 'ondernemerszin' zonder zich te bemoeien met inhoudelijke artistieke zaken. Het zou zich bijvoorbeeld kunnen bezighouden met de vraag of een nieuw op te richten gezelschap toekomst heeft en adviezen geven wat betreft de zakelijke aspecten.
Daphne Richter, (daphnerichter@hotmail.com)
Daphne Richter is student theaterwetenschap
06/03/2001 19:18


Natuurlijk is het van groot belang voor jonge theatermakers om zich te verdiepen in de ondernemerskant van het theatermaken en moet er een deel van de tijd die de jonge theatermaker ter beschikking heeft gestoken worden in het opzetten van een goede onderneming. Toevallig had ik gister een gesprek daarover met een man die bezig is een nieuwe club op te zetten in Amsterdam waar niet alleen maar gedronken en gedanst kan worden maar waar in zijn ogen ook theatrale elementen een grote rol kunnen krijgen. Maar hij zit nu eenmaal in een sector waarin subsidie geen rol speelt en waar er gelukkig voor hem veel meer geld in omgaat, Alles wat hij nodig heeft is een goed bizznizzplan en de geldschieters komen als ware het rijpe paddestoelen onder zijn voeten tevoorschijn.
In onze sector is daar nu eenmaal veel minder belangstelling voor en moeten wij misschien wel veel meer tijd steken in het bij elkaar zoeken van geld voor onze eigen ondernemming en is het ook heel goed om stevig na te denken over het genereren van geld voor je eigen gezelschap. Je wordt dan in elk geval gedwongen goed na te denken over je motivatie om een eigen gezelschap op te zetten. Maar als je dan inderdaad met een goed strak bizznizzplan (subsidieaanvraag??) aan komt zetten zou er ook ruimte moeten zijn binnen het stelsel om dat te honoreren zonder dat men al zicht heeft op je talenten.
En wat betreft die gildefunctie die een groot gezelschap zou kunnen bieden, tja, is natuurlijk ook een mogelijkheid maar ik denk een mogelijkheid waarbij veel jonge makers toch denken dat ze in hun creativiteit beknot worden. Ik bedoel, tuurlijk kan je dan terugvallen op een schat aan ervaring en kennis maar ik heb het sterke gevoel dat de zogenaamde gevestigde theatermakers het toch niet kunnen laten je te overstelpen met hun ideeën. Ik bedoel, je moet in hun organisatie en vastgeroeste ideeën mee, hoe hard zij ook denken dat die ideeën niet vastgeroest zijn.
En wat betreft die Yell, soms is het ook nuttig om even van de gebaande paden af te wijken en heel basic iemand toe te juichen!
"Go Vonneke, Go Vonneke, meer discussies, superidee, Go Vonneke!"
Maarten, (mvdc@xs4all.nl)
Maarten is Theatermaker To B
07/03/2001 12:56


Er moeten ALTIJD nieuwe toneelgroepen opgericht kunnen worden. Omdat het moet blijven stromen in theaterland. Ondernemerschap doet het theater alleen maar goed. Toneel moet blijven bruisen en is vaak aan verversing toe. Bloemen blijven niet bloeien in oud water. Begrijpt u. Het is een manier om elkaar te inspireren, zowel de langer bestaande groepen als de jonkies. Het is echt idioot om te zeggen: Er zijn al genoeg groepen, dus laat maar zitten. Als je denkt dat het anders kan en anders moet - dat je iets kan toevoegen aan het bestaande toneel en je hebt de juiste mensen om je heen verzameld: waarom niet??? Omdat niemand op je zit te wachten. Niet vanwege wat je te vertellen hebt. Dat is vast boeiend. Maar altijd vanwege het gebrek aan geld. Èn niet te vergeten vooral het gebrek aan kennis van de geldschieters. Want wie bèn jij kleintje beginneling? Laat eerst maar wat zien, voordat wij met geld gaan strooien. Want owee owee, dadelijk gaat het aan een miskleun ten onder.
Natuurlijk kan niet iedereen zomaar om geld gaan vragen. Je moet uiteraard een helder concept hebben voor je op te richten groep. Maar geef ze allemaal een kans als er tenminste potentie in zit. Daar kunnen vast een aantal richtlijnen voor bedacht worden. Maar het "bewijs je eerst maar, voordat..." gedrag vind ik van een gemakzucht en laffigheid. Dit is een vak van risico's en dat moet niet alleen van de kant van de kunstenaar(s) komen.
Ergens in het begin van de discussie las ik iets over het voorstel: Waarom geen startstipendium voor theatermakers die een toneelgroep willen oprichten. Lijkt mij een geweldig plan, alleen: hoe organiseer je zoiets. Hoe kan dat afgedwongen worden?
Tot ziens, moet er vandoor. Hoop iets te horen.
Groet van Anna Rottier
Anna Rottier, (ma.an@wolmail.nl)
Anna Rottier is actrice
07/03/2001 17:40


Iets wat ik nog mis in deze discussie is dat er in Nederland al geruime tijd project-organisaties en productiehuizen bestaan die beginnende/vernieuwende en experimentele producties zakelijk en financieel ondersteunen. Is dat niet een (de) goede weg? De zakelijke en organisatorische zaken worden door een reeds bestaande organisatie gedaan (die daarvoor dus ook de nodige expertise in huis heeft) en de kunstenaar/artiest kan zijn artistieke droom verwezelijken.
Wat overigens niet wil zeggen dat de kunstenaar totaal geen zakelijk (ondernemers) besef hoeft te hebben. Natuurlijk zal hij zijn dromen moeten kunnen promoten en een helder concept/plan aan de dag moeten leggen. Een productiehuis heeft echter de wegen en de structuur (expertise) om zo'n (kwalitatief goed) artistiek concept ook zakelijk rond te krijgen.

'Nieuwkomers' worden dan wel afhankelijk van het artistieke- en zakelijke beleid van productiehuizen. Productiehuizen kunnen echter (worden dat ook?) gestimuleerd worden tot het produceren van vernieuwend (risicovol?) theater van (nog) onbekende makers door subsidies daarvoor te krijgen/binnen te halen.
Sander van der Schaaf, (sander@vanderschaaf.nl)
Sander van der Schaaf is zakelijk- en programmeringsmedewerker
12/03/2001 12:16


Reagerend op Sander van der Schaaf: de rol van produktiehuizen in de ondersteuning van initiatieven van nieuwe groepen wordt door Jeroen van den Berg al benoemd. Echter: die ondersteuning geldt - gemiddeld- alleen de eerste vier jaar. Het probleem van een gezelschap ligt juist na die eerste paar jaar. En: is de rol van productiehuizen niet ook gericht op het maken van producties en de zakelijke/productionele ondersteuning daarbij. En niet op het opzetten van een levensvatbare organisatie?
Vonneke Beeker, (vonneke@moose.nl)
Vonneke Beeker is hoofdredacteur Stuggezaal.nl
13/03/2001 16:18


Reagerend op Maarten van der Cammen en Anna Rottier (o.a.)
Ja, richt in godsnaam je eigen gezelschappen en groepen op. Het is paradoxaal genoeg de enige manier waarop je in Nederland als theatermaker echt onafhankelijk kan blijven. Wel blijft financiele steun op tijd essentieel. Het gezelschap waar ik zelf aan verbonden ben - Growing up in Public - heeft net op tijd structureel geld gekregen. Eerst een beetje, nu wat meer. Maar nog veel belangrijker is het door de jaren heen mee laten groeien van een productioneelzakelijk "apparaat" (naast je artistieke organisatie). Ik bedoel: Growing up heeft al tien jaar dezelfde mensen 'op kantoor' en dat is goud waard.
Don Duyns, (D.A.Duyns@cable.A2000.nl)
Don Duyns is schrijver egisseur
14/03/2001 10:49


Weer reagerend op Don Duyns, wat is dan het grote voordeel onafhankelijk te zijn als theatermaker en heb jij ook ervaring bij een gezelschap? Had jij die Den Uyl-voorstelling onmogelijk op deze wijze bij een bestaand gezelschap kunnen maken?
Verder ben ik erg benieuwd naar wat de 'panelleden' denken over sponsoring en het verkopen van je ziel aan de duivel. Stel -hypotetisch- dat een groot commercieel bedrijf je voorstelling met 4 ton wil steunen op voorwaarde dat hun naam bijvoorbeeld twintig keer prominent in beeld komt, zeg je dan ja omdat het je een mogelijkheid geeft je eigen ideeen voor 4 ton te verwezelijken of zeg je nee omdat je niet aan commercieel gedrag wil toegeven?
Maarten van der Cammen, (mvdc@xs4all.nl)
Maarten van der Cammen is Theatermaker to B
19/03/2001 09:30


Ik heb er niet voor willen pleiten dat niemand meer een gezelschap opricht. Waar het mij om gaat is dat er op dit moment niet daadwerkelijk wordt geïnvesteerd in nieuwe initiatieven (en te marginaal in initiatieven die zich al hebben bewezen). Wil je werkelijk investeren in een interessante theatercultuur dan moet je geld durven uitgeven aan initiatieven die wel eens wat kunnen gaan worden, naast dat je op een fatsoenlijke manier investeert in initiatieven die zich al hebben bewezen.
Lang niet alle kunstenaars zijn idealisten die pas optimaal presteren als ze flink tegen de stroom in moeten roeien om hun "droom" te verwezenlijken. Theatermaken is een vak. Daarbij draait het misschien een beetje om dromen maar vooral om concrete ideeën. Je hebt de ruimte nodig die ideeën uit te voeren op een manier die ze tot hun recht doet komen. Daarnaast heb je de ruimte nodig je in je vak te ontwikkelen met de mensen die je gaandeweg om je heen verzamelt, of juist met steeds nieuwe mensen, al naar gelang dat het beste voor je is. En in de meeste gevallen kost die ruimte geld.
Er moet naast de ad-hoc- en structurele subsidiering op een meer structurele basis geïnvesteerd worden in nieuwe initiatieven, zodat die de mogelijkheid hebben zich te ontwikkelen. Daarbij zou in sommige gevallen een "starterssubsidie" op zijn plaats zijn, die makers in staat stelt een organisatie op te richten. Maar niet iedereen hoeft perse zijn eigen gezelschap op te richten. Een productiebudget over een langere periode geeft mensen de mogelijkheid co-producties aan te gaan met gezelschappen of productiehuizen, zonder hun ‘onafhankelijkheid’ te verliezen. Ook zouden de Grote Gezelschappen ruimte moeten maken om een aantal jaren samen te werken met regisseurs van buitenaf, in plaats van de one night stands waar het nu vaak op uitdraait. Op die manier leer je hoe je zo’n organisatie op een optimale manier kunt inzetten bij het maken van je voorstelling. Daarnaast ben je voor de mensen in de organisatie niet een van de vele voorbijgangers waardoor het noodzakelijk wordt ook in jou te investeren.

Kortom, er is van alles te bedenken om het scenario van het lange wachten op structureel geld te doorbreken. Want zolang niet is aangetoond dat de mensen die het het langst volhouden met marginale budgetten uiteindelijk ook de meest interessante kunstenaars blijken zijn, heeft het zin om naar andere manieren van kunstfinanciering te zoeken dan het ad-hoc beleid waar we het nu mee moeten doen.
Jeroen van den Berg, ()
Jeroen van den Berg is theatermaker en 'aftrapper' van deze discussie
20/03/2001 14:07


Ik heb zojuist de gehele discussie gelezen en zie door de bomen het bos niet meer... Er worden hier en daar nogal wat open deuren ingetrapt en natuurlijk mis ik de inbreng van de politiek en de bewuste 'grote gezelschappen'. Waarom laten die eikels nooit iets van zich horen! Ik wil niet al te samenvattend overkomen, maar volgens mij zijn we het allemaal wel ergens met elkaar eens.
Logisch, want waarschijnlijk zijn we ook allemaal op zoek naar werk en weten we hoe lastig dat is. Ik zou graag zien dat de discussie wat persoonlijker werd.... Want natuurlijk heeft Jeroen van den Berg gelijk; elke theatermaker die de komende twee seizoenen adhoc-projecten heeft staan, weet ook wel dat het daarna onduidelijk wordt. Laten we allemaal hopen dat het voor ons goed uitpakt, maar zeker weten doen we dat niet. Ik ben voor een 'starterssubsidie', omdat dingen moeten groeien! Zeker als je een beginnend groepje bent zul je door schade en schande groter moeten worden (trouwens, waar komt de drang vandaan dat iedereen maar steeds groter wil worden? Negen van de tien regisseurs die beweren klaar te zijn voor de grote zaal maken voorstellingen met een hoop onzin eromheen die inhoudelijk gezien altijd beter in de kleine zaal had kunnen staan, maar goed....) Verder vind ik dat er nogal wat maatstaven door elkaar aan het lopen zijn. Kleinere gezelschappen zouden wat mij betreft veel meer credit mogen krijgen in plaats van grotere gezelschappen! Het kan niet dat de eerste twee voorstellingen van onze nieuwe TGA zo slecht zijn! (we moeten natuurlijk nog afwachten wat Frisch er van maakt, maar ik vrees het ergste...- en wat is 'ie trots dat zijn mislukte filmpje meer dan een half miljoen gulden heeft gekost! Lang leven de kunst!) Rick van de Ploeg: hou de kleintjes in de gaten, want zij zijn de toekomst! En dan bedoel ik niet Dood Paard of 't Barre Land, want die hebben zich allang bewezen, terecht.
Ik ben niet tegen het oprichten van nieuwe theatergezelschappen, in tegendeel, maar wees kritisch naar jezelf! Ook de aankomende generatie heeft een naam hoog te houden. Zorg dat je je huiswerk gedaan hebt, dat je niet alleen artistiek, maar ook zakelijk sterk in je schoenen staat en dat je je profileert/specialiseert. Ga op onderzoek uit. En laten we hopen dat we over tien jaar allemaal nog steeds doen wat we willen doen!
Erik Whien, (erikwhien@hotmail.com)
Erik Whien is theatermaker
27/03/2001 17:13


Ja, waar komt de drang eigenlijk vandaan om groter te moeten worden? Jezelf te profileren binnen het theaterbestel. Binnen de toneelwereld een grote meneer of mevrouw te worden. Ik vind dat een hele goede vraag. Moeilijk te beantwoorden, dat wel. Ik vind het conformisme (want zo moet je dat ergens wel noemen) van "onze" generatie best een lastig punt. Het gaat natuurlijk buiten dromen verwezenlijken en idealen hebben ook om ambitie. En het is lastig om buiten het gevestigde theater om toneel te willen maken. Ik kan er helaas niet omheen dat ik ook met de kudde meeloop. Ik denk dan weleens aan een cartoon uit 'the Far Side Gallery' van Gary Larson. Dat is een plaatje van een stel grazende koeien waarvan er één plotseling zegt: "Hey, wait a minute! This is grass! We've been eating grass!"
We kunnen misschien niet zoveel anders. Een koe is een koe en om met nog een citaatje te eindigen (uit onze MONK-voorstelling 'Look back in anger'): "Waarom eten wij koeien? Omdat wij wapens hebben en zij niet. Anders staan wij straks naakt in het veld gras te eten en dat willen we toch niet?"
Rutger Kroon, (erkroon@xs4all.nl)
Rutger Kroon is acteur
30/03/2001 02:08


Nog even terugkomend op Maarten v.d. Cammen, die mij vroeg of ik Den Uyl ook bij een ander gezelschap had kunnen maken. Nee, dat had niet gekund. Waarom niet? Omdat pas bij dit, mijn eigen gezelschap, ik alle steun en vertrouwen kreeg om mijn dromen waar te maken: muziektheater met inhoud en op de manier zoals ik dat wil. Andere (grotere) gezelschappen zijn er om de dromen van die artistiek leiders waar te maken (uitzondering blijkt Ivo van Hove te zijn die Cyrus Frisch de vrije hand geeft, op zich loffelijk). Kortom, met achter je zo'n eigen gezelschap kun je, volgens mij, pas echt gaan 'vliegen'; en daar gaat kunst toch om?
Don Duyns, (D.A.Duyns@cable.A2000.nl)
Don Duyns is schrijver-regisseur
12/04/2001 14:29


De drang om steeds groter te worden is een volstrekt natuurlijke. De mens wil zich ontwikkelen en tegenwoordig betekent dat: groeien. Ikzelf ben een groot voorstander van inkrimpen.
Groepen als de Appel roepen moord en brand als ze wat minder geld krijgen van het rijk, maar kennelijk zijn ze vergeten hoe groot ze al waren. Doch, het moet altijd groter, tot ze zichzelf opblazen, wat bij de Appel trouwens al aan het gebeuren is.
Een starterssubsidie voor beginnende groepen is daarom ook klinklare onzin. In beperking toont men zich de meester.
Laten wij, jonge makers, nu eens niet zo lui doen. Hoeveel geld is er nodig om theater te maken, feitelijk geen geld.
Goed, hoeveel geld is er nodig om te leven, feitelijk weinig.
Hier in Holland is theater niet meer dan een luxeartikel. Wij worden gesponserd om anarchistisch te zijn, het is toch erg.
Ik merk het ook aan mijzelf hoor, de vanzelfsprekendheid van geld.
Natuurlijk is het aardig om te investeren in je culturele erfgoed, maar ik begin zolangzamerhand te vermoeden dat het beter is als het rijk zijn handen volledig van ons aftrekt.
En als je na acht jaar nog geen structurele subsidie hebt gekregen, dan heb je het gewoon slecht gedaan.
Klaar.
Ramon Diez, (MaaN@wolmail.nl)
Ramon Diez is Toneelschrijver
14/04/2001 19:38


Een commentaar vanuit de zijlijn/onderkant: onderstaande discussie roept veel bij me op. Ik worstel al bijna vijf jaar op adhoc basis van voorstelling naar voorstelling. Het cultuurbeleid van voor van de Ploeg was toentertijd al te hoog voor mij gegrepen (vastberaden niet opgeleid tot theatermaker in welke vorm dan ook). Nu, na dik drie jaar worstelen met een klein (eigen) gezelschap, ben ik wederom op eigen geld (droog brood eten dus) een klein stapje verder met een nieuw opgerichte stichting (de tweede al dus). Projectsubsidies zijn voor ons nu misschien haalbaar, OCenW is niet eens te overwegen. Toch maken we van eigen teksten en eigen centjes eigen voorstellingen. Ik hoop bij dat nieuwe veelbelovende grut te horen (ik ben 27 jaar jong). Het feit dat ik een droom volg maakt het allemaal te doen, en korting bij de drukkerij omdat ze me mogen. Het subsidiebeleid tot op het moment van dit schrijven niet. Ik reken er niet eens meer op, voorlopig. Maar is dat niet een levensreddende mentaliteit in dit systeem? Of draaf ik nu door? (Retorische vragen.)
Jasper Langedijk, (jasperl@wanadoo.nl)
Jasper Langedijk is Schrijver/regisseur voor Anomie
31/05/2001 01:16


Discussie? Meer een eindeloos emmeren wat zich hier afspeelt. En spelregels voor een discussie? Spelregels voor subsidie? Donder op met die spelregels!! Waarom ben je ooit met theatermaken begonnen? Om bestaande spelregels op de mesthoop te gooien toch zeker? Mensen, houdt je toch eens bezig met de inhoudelijke kant van theatermaken, inplaats van gezeur over geld en regeltjes. Als je zekerheid wil, moet je een baantje bij de Amrobank nemen met kans op promotie. Fuck the system en doe wat je blijkbaar van jezelf moet doen. Dromen hebben geen reet met subsidie te maken, die moeten er gewoon uit.
Elles Pleijter, (ellespleijter@hotmail.com)
Elles Pleijter is regisseur
10/06/2001 14:39


Wat wil je nu eigenlijk zeggen Elles? Dat men worstelend en beter wordend de hindernissen die men tegenkomt moet ontkennen (er donder op tegen zeggen)?
Sorrie hoor: geen middelen; dag doel. Geen geld geen publiek geen PR geen voorstelling geen nut. Kan je je jaren vullen met discussieren over de inhoudelijke kant van theatermaken. (En bij de rabobank willen ze je niet meer hebben dan.)
Je stoort je aan het woord 'spelregels', aan het onderwerp en aan de inbreng. Ik stoor me aan het woord 'droom' (vaag en verheven). Maar daar hoor je mij ook toch ook niet over?
Jasper Langedijk, (jasperl@wanadoo.nl)
Jasper Langedijk is schrijver/regisseur voor Anomie
15/06/2001 22:31


Deze discussie wordt binnenkort afgesloten. Wil je nog reageren doe het dan snel!
Vonneke Beeker, (vonneke@moose.nl)
Vonneke Beeker is hoofdredacteur stuggezaal
24/08/2001 13:06


Is het misschien tekenend voor het onderwerp dat de discussie maar geen discussie wil worden.Het dreigt allemaal te verzanden in een technisch verhaal en ik moet toegeven ook voor mij is dat de minst interessante kant van het theater. En toch lijk je er niet aan te ontkomen. Het fpk zegt letterlijk jonge groepen/formaties niet te subsidieren; 'eerst moet je via werkplaatsen een vertrouwen/bewijs van kunde opbouwen'. Misschien moet het fpk zich gaan realiseren dat de praktijk al in de laatste fase van de theateropleidingen zijn eerste stappen zet. In zekere zin is er geen betere werkplaats dan de afstudeerfase. Wat betreft een eigen groep; ik vond het lange tijd geen slimme zet. Sommige nieuwe groepen oogden voor mij geforceerd; de groep om de groep. Bovendien zag ik er zoveel gedoe omheen wat weinig met theater te maken leek te hebben. Maar nu ben ik tijdens de opleiding tegen een aantal mensen aangelopen waarbij ik eenzelfde soort drang voor theater herken. Waar ik vaker meegewerkt heb en die ik in verschillende voorstellingen en projecten heb zien spelen. En dan gaat het technisch verhaal aan de kant en ga je het proberen. Je verbindt je aan elkaar en je kijkt waar je uitkomt. Maar je weet wel zeker we zijn nu met een paar mensen en we hebben samen iets uit te zoeken. En alles heeft zijn voor en tegens. Voor elke anti valt een pro te bedenken en voor elke pro een anti. Het is, denk ik, vooral zaak om je oor goed te luister teleggen bij anderen en je behoudt het goede en je bent gewaarschuwd voor de mislukkingen/tegenslagen. En al typend kom ik via een omweg op het idee dat er niet in een abstractie over een eigen groep te praten valt en dat je enkel wat aan praktijk voorbeelden hebt. Bij de ideeen is nog van alles mogelijk maar bij de concrete gebeurtenissen sta je voor het blok en hangt het erom en moet je echt een keuze maken. Daarom kunnen er misschien, voordat deze zaal sluit, nog een paar concrete reactie komen. Waarom is studio Y uit elkaar terwijl zij een Toneelschuur achter zich hadden en hoe staat het met Helden die ondanks de fpk tegenwerking toch met hun plannen doorgaan? Hoe heeft Doodpaard zijn plek veroverd/gekregen/afgedwongen?????
Christiaan Mooij, (cmooij@hotmail.com)
Christiaan Mooij is 4e jaars student regieopleiding
14/09/2001 06:07


De roep van Christiaan Mooij om pratijkvoorbeelden moeten wij helaas wat deze discussie betreft in het luchtledige laten. Deze discussie moet ruimte maken voor een nieuwe. Deze vraag is de redactie echter niet ontgaan en we zullen bekijken of we hem - bijvoorbeeld op een livebijeenkomst - nog eens aan bod kunnen laten komen.
Vonneke, ()
Vonneke is redacteur stuggezaal
18/09/2001 15:44