De Gouden Tomaat, de prijs voor het slechtste theaterstuk van het afgelopen seizoen, wordt op 6 oktober voor de vijfde keer uitgereikt. De drie genomineerden zijn 'Van Gogh' van ZT Hollandia, 'Night and Day' van de Paardenkathedraal en 'Het Vuil, de Stad en de Dood' van Het Nationale Toneel (HNT). De laatste noemt het een prijs met een negatieve lading, de andere twee vinden het een ludieke prijs.
De Gouden Tomaat werd vijf jaar geleden geïntroduceerd door de theaterwebsite Moose (www.moose.nl). Ze vonden dat het, naast al die positieve prijzen, een keer tijd was voor een negatieve prijs. Ze wilden ook een einde maken aan de kritiekloosheid die er onder het publiek heerste. "Want wat is mooi, als je niet eens kan aangeven wat niet mooi is", zo staat er in het juryrapport van de eerste winnaar over de houding van het publiek.
Om het publiek meer bij het theater te betrekken besloot Moose de nominatie en het kiezen van de winnaar aan het publiek zelf over te laten. Mensen kunnen stukken nominineren door bij hun recensie, die ze op de site kunnen plaatsen, een tomaatje te zetten. Op de drie stukken met de meeste tomaatjes kan via de site uiteindelijk gestemd worden.
Met de prijs heeft Moose nooit toneelgroepen willen beledigen, integendeel zelfs. Miel de Zwart, een van de drie medewerkers van Moose, ziet de prijs eerder als een compliment. "Een echt slecht stuk maken is namelijk ook een kwaliteit."
ZT Hollandia heeft geen problemen met hun nominatie. "'Van Gogh' was gewoon een slecht stuk. Als we met dat stuk winnen, begrijpen we dat wel", aldus Corolien der Wal, hoofd publiciteit van het Eindhovense gezelschap. Ze is zeker niet bang dat er door de nominatie bezoekers zullen wegblijven. "Want," zo vindt ze, "slechte publiciteit is goede publiciteit."
Ook Rob de Bruin, regie assistent bij de Utrechtse theatergroep De Paardenkathedraal, verwacht niet dat het bezoekersaantal bij hun voorstellingen terug zal lopen. "We hebben een trouw publiek dat ons niet zomaar in de steek laat", vertelt de regie assistent.
Het is voor De Paardenkathedraal overigens niet de eerste keer dat ze genomineerd zijn, want ook vorig jaar was dat het geval. Die nominatie was best opmerkelijk, omdat ze voor de voorstelling waarmee ze genomineerd waren ook de NRC publieksprijs hadden gekregen. "Wij maken erg uitgesproken stukken. Of je vindt het mooi of juist helemaal niks. Dat blijkt daar wel uit." De Bruin heeft overigens geen probleem met beide nominaties. "Het maakt ons alleen maar scherper voor het volgende stuk."
In tegenstelling tot de andere genomineerden vindt HNT de prijs maar niks en zijn ze over hun nominatie al helemaal niet te spreken. "Eerst wordt het stuk verboden, dan wordt hij alsnog gespeeld en dan krijg je dit gezeur weer", vindt Perkyn Spiekerman, woordvoerder van Het Nationaal Toneel. Het stuk 'Het Vuil, de Stad en de Dood' werd in eerste instantie, na velen protest en uit de joodse hoek, verboden, maar mocht uiteindelijk toch opgevoerd worden.
HNT is niet de enige die niet blij is met de prijs. Zo kwam de winnaar van 2001, de toneelgroep Amsterdam, de Tomaat niet ophalen, omdat ze het een belachelijke prijs vonden. Of op zes oktober, wanneer de prijs in het Amsterdamse Café Blikker wordt uitgereikt, de winnaar aanwezig is moet nog blijken, aangezien HNT in de tussenstand op voorsprong staat.
uit Toestand, Weekblad van de lesgroep 'Toestand' van de School voor Journalistiek in Utrecht, 22 september 2003, door Daan Dekker
Terug naar Moose in de Pers