Moose in de Pers

Website Moose laat gouden kansen liggen

Theatertijdschrift Moose timmert op het internet steeds meer aan de weg als hét alternatief voor theaterliefhebbers die zich niet uitsluitend willen laten sturen door het oordeel van de gevestigde recensenten in Nederland. Parool-recensent Pieter Bots kan de oneliners van Moose wel waarderen, maar bespeurt toch ook een hoop dilettantisme.

Volgens kunstcritica Anna Tilroe hebben de Nederlandse toneelrecensenten geen pluim verdiend. In het kader van een debat over theaterkritiek besprak Tilroe dinsdag op het Theaterfestival de recensies van de voorstelling 'De dame met de camelia's' van Het Zuidelijk Toneel. Haar verwachtingen waren al niet hoog, maar uiteindelijk vond ze bijna alle recensies niet meer dan "opinietjes", onbeargumenteerde stukjes zonder enige analyse.

Het is maar goed dat Tilroe voor haar bespreking niet de recensies op theaterwebsite Moose heeft bestudeerd. Dan had ze gelezen hoe 'De dame met de camelia's' daar werd weggezet in één kromme zin: "Een voorstelling over passie die mij volstrekt koud laat: daar is iets niet goed."

Alle bezoekers van Moose worden uitgenodigd zulke "uiterst subjectieve, onbeargumenteerde hoon of hulde" in een paar regels te mailen. Wie door de site browst, ziet daar tal van ultrakorte, vaak snedig bedoelde minirecensies.

Tijdens het debat met Tilroe verweerden dagbladcritici zich met het argument dat ze te weinig ruimte krijgen om uitgebreid te analyseren en argumenteren. Op het internet ben je niet afhankelijk van het aantal regels dat een krantenredactie haar recensenten toebedeelt. Stukken kunnen vele kilobytes lang zijn.

Daarom is het een gemiste kans dat Moose zich beperkt tot oneliners waarmee een voorstelling de grond in wordt geboord of juist de hemel in geprezen. Op de website zouden de redacteuren en lezers juist wel lange en goed beargumenteerde recensies kunnen plaatsen. Dat een toeschouwer van de De Trustvoorstelling 'Jeff Koons' na afloop een keiharde kont heeft omdat de tribune uit badkamertegeltjes was opgetrokken, is daarentegen niet zo'n zinvolle bijdrage aan de theaterkritiek.

Vaak is op Moose meer dan een recensie over één bepaalde voorstelling te vinden. Wat de een fantastisch vindt, daarvan wordt door de ander rücksichtslos gehakt gemaakt. Maar de dialoog tussen die twee critici ontbreekt, terwijl het medium zich juist zo goed leent voor een discussie tussen voor- en tegenstanders. Moose benut die mogelijkheden echter nauwelijks. De site ontwikkelt zich zo tot een plafform voor theaterliefhebbers die wel een mening hebben maar zich niet zo goed uitdrukken.

De filmkritiek heeft trouwens nog meer te maken met gelegenheidsrecensenten. Iedereen die zichzelf filmcriticus waant, begint een website en schrijft daarop zijn eigen recensies. Meestal ontstijgen ook die stukjes niet het niveau van de popcornpraatjes die je bij de uitloop van een bioscoopzaal opvangt.

Nu biedt Moose meer dan deze verzameling gratuite opmerkingen. Zo stelt het een uitgebreid en handzaam overzicht samen van het theaternieuws. Sinds vorig seizoen reikt Moose bovendien in oktober de Gouden Tomaat uit, een prijs die de bezoekers van de site toekennen aan "de slechtste voorstelling" van het afgelopen seizoen. Deze week is bekendgemaakt dat 'Jeanne d'Arc van de Slachthuizen' van Toneelgroep Amsterdam, 'De Magie van het kwaad' van Het Amsterdamse Bos en 'Antigone' (Fact) dit jaar de grote kanshebbers zijn. En óók 'De dame met de camelia's', die juist is geselecteerd voor het Theaterfestival.

De Gouden Tomaat is een verfrissend initiatief naast de stortvloed van officiële toneelprijzen. (Morgen worden weer zo'n tien prijzen weggegeven op de slotdag van het Theaterfestival en de jaarlijkse uitreiking van de Louis d'Or, Theo d'Or en andere prijzen voor de beste acteurs van het seizoen.) En natuurlijk is het aanlokkelijk een misbaksel uit het afgelopen seizoen af te straffen met een stem voor de Gouden Tomaat.

Toch getuigt ook dit initiatief van Moose van dilettantisme. Geen deskundige jury die dagenlang beraadslaagt, zelfs geen statistisch verantwoord stemsysteem, zoals dat werd gehanteerd voor de Toneelpubliekprijs. Nee, iedereen die een gruwelhekel aan een voorstelling had, kan deze virtuele tomaat werpen, deskundig of niet. Veel autoriteit kun je er dan ook niet aan toekennen.

Gelukkig nemen theatermakers de tomaat ook met een korreltje zout. Gerardjan Rijnders, winnaar van de Gouden Tomaat 1999, leek zelfs vereerd te zijn. Zijn voorstelling 'Dark Lady' was unaniem gekraakt en werd genegeerd voor alle prijzen en nominaties. Dan neem je met elke prijs genoegen.

Pieter Bots op de pagina Meningen in Het Parool, 9 september 2000

Terug naar Moose in de Pers