Oud Archief

BuitenMooser

Jeanne d'Arc

Nadat Brecht zich de afgelopen decennia al ettelijke malen omgedraaid zal hebben in zijn graf, zal hij na afgelopen zaterdag niet meer te vinden zijn, zo erg zal zijn laatste rustplaats zijn omgewoeld.

Ons nationale gezelschap der gezelschappen, Toneelgroep Amsterdam, speelde die avond zijn 'Johanna van de slachthuizen'. Ze speelden Brechtje en arbeidertje in een tonnen-kostende enscenering met ultramoderne foefjes.

In de media konden we lezen dat TGA Brecht speelde met moderne 'Madonna-microfoontjes'. Op het moment dat je het zegt is het alweer hopeloos ouderwets. Waar slaan al die debiele poses op? Een slechte kopie van Madonna? Whitney? Jomanda? Je gaat naar Jeanne omdat je hoopt dat zij je meevoert in haar harstocht, dat je in haar gelooft en dat ze vecht voor 'de gewone mens' tot ze er zelf aan onderdoor gaat en wij erachter komen dat de mens niet te redden is. Maar vanaf opkomst 1 is de zaak al verkocht: het stuk staat mijlenver van je af, het laat je koud. Je haat die hysterische, ijdele Jeanne met de rest erbij. Ze spelen niet alleen dit stuk maar ze spelen ook de groep die dit stuk speelt. Zo van: wij spelen dat we Brecht spelen. Hoe kunnen ze zo zichzelf, 'de acteur' en 'gewone mensen' neerzetten?; arbeidertje en onderdrukkertje uit lang vervlogen dagen, gemixt met ouderwetse modernismen.

Ik voel me persoonlijk vernederd. Ze hebben het godverdomme wel over mijn vader, grootvaders, ooms, tantes, het 'gewone-arbeiders-nest' waar ik vandaan kom. En op wat voor een neerbuigende manier! Natuurlijk moet je weten waarom je theater maakt en zeker waarom je nu Brecht wil doen - wat je wil vertellen, want Brecht wíl iets vertellen. Nu is zijn stuk door de ijdele stront van het Nederlandse Theater gehaald en gebruikt om weer eens Brechtje te spelen met een Duits regisseurtje die er weer lustig een Theater Heute-enscenering tegenaan gooit, want het mag wat kosten!

Het resultaat is een vernedering van en blijk van groot onbegrip voor de gewone mens in het algemeen en voor Brecht in het bijzonder. Wat een gemiste kans! Als je Brecht wil doen, spreek het publiek dan echt aan, gooi al die vorm-troep weg en probeer met alle lef en hartstocht die je in je verwende theaterdonder hebt dit stuk te maken! Als je nu Brecht doet moet je een statement maken.

Het schijnt dat TGA tijdens de repetities veel gediscussieerd heeft over de vraag wat het kapitalisme heden ten dage betekent. Nou, ze hadden eens in hun eigen repetitielokaal of decoratelier moeten rondkijken. Of ze hadden eens moeten gaan praten en werken met dat blik èchte-gewone-mensen-mensen dat ze voor een grijpstuiver opengetrokken hebben. Wat 'n ijdele domheid vanuit je ivoren Theater Heute-toren.

Als je nu Brecht doet, zul je zeer goed moeten weten waarom, en boven alles over wíe je het hebt. En je zult dicht bij de mensen, jouw publiek, moeten staan en zeker geen toneeltje-spelen. Daal af in de krochten van de arbeidende mens! Ga anders alsjeblieft maar wéér voor de 180ste keer 'De Kersentuin' of een ander Tsjechow-en-trawantenstuk doen, over die ijdele, zeikende, verwende, rijke zeurpieten, want ik denk dat het overgrote deel van theatermakend Nederland zich daar nauwer verwant mee zal voelen dan met 'den arbeider'. Fijn, want er komt wéér een 'Kersentuin' in het Hollandfestival: hoeree, hoeree!

Alle mensen die aan deze Global Crisis meegewerkt hebben -met het Duitse regisseurtje voorop- zouden 2 maanden, zolang ze gerepeteerd hebben, voor straf in een abattoir moeten gaan werken en hun theatersalaris moeten afstaan aan het blik-gewone-mensen-mensen dat ze opengetrokken hebben. Het is absurd dat een toneelgroep, waar toch zo veel vakkennis zou moeten rondlopen niemand een halt toegeroepen heeft aan dit geldverslindende, van alle zeggingskracht gespeend product. Hoe kan je 'in godsnaam' op deze manier Brecht doen? Is er dan godverdomme helemaal geen historisch besef, of enig inzicht? Of is er gewoon geen lef?

Wat een grote, grove fout was deze Brechtzooi! Ik jank hete tranen. Alle blikjes tomaat zijn niet voldoende, zelfs de gouden niet! Wij, lafbekken, zouden in opstand moeten komen.

Anna M. van Hoof
Anna M. van Hoof is als regisseur onder andere verbonden aan Het Groote Hoofd

zie ook: Minirecensies: 'Jeanne d'Arc van de slachthuizen (Global Crisis/Jesus Loves You)'
en ook: Kort Nieuws: Volksrant, 7/3